Gujarat Anganwadi condition: ગુજરાતની આંગણવાડીઓની હાલત ચિંતાજનક: 1711 કેન્દ્રોમાં શૌચાલયની સુવિધા નહીં, 719માં પીવાનું પાણી પણ ઉપલબ્ધ નહીં
Gujarat Anganwadi condition: શૈક્ષણિક તણખલીઓ બાળકો માટે મજબૂત બેઝ બનાવે છે, અને આ માટેની પ્રથમ પાયાની જગ્યા છે આંગણવાડી કેન્દ્રો. પરંતુ ગુજરાતમાં બાળકોથી ભવીષ્ય ઘડાવનારા આવા કેન્દ્રો બેઝિક સુવિધાઓ માટે જ સંઘર્ષ કરી રહ્યાં છે.
રાજ્યમાં કુલ 53,050 આંગણવાડી કેન્દ્રો છે, જેમાંથી 1711 કેન્દ્રોમાં શૌચાલય જ નથી અને 719 કેન્દ્રોમાં પીવાના પાણીની સુવિધા પણ ઉપલબ્ધ નથી. અર્થાત્, બાળકોના આરોગ્ય અને સ્વચ્છતા માટે આવશ્યક આધારોનો અભાવ છે.
પાયાની જરૂરિયાતો પણ અધૂરી
પ્રાપ્ત માહિતી પ્રમાણે રાજ્યની અનેક આંગણવાડીઓમાં પાઇપલાઇનથી પાણી પહોંચતું નથી. રાજ્યની 4,844 આંગણવાડી કેન્દ્રોમાં પાઇપથી પાણીનું જોડાણ નથી. 4,021 કેન્દ્રોમાં રસોડા ચાલુ હાલતમાં નથી અને 438 સ્થળોએ હજુ સુધી કાયમી વીજ જોડાણ પણ નહીં.
આવી અધૂરી વ્યવસ્થાઓને લીધે ઘણા માતા-પિતા આંગણવાડીમાં બાળક મોકલવા માટે ઇચ્છુક રહેતા નથી—even જો તેમની આર્થિક સ્થિતિ નમ્ર હોય તો પણ તેઓ ખાનગી નર્સરી અથવા બાળમંદિરમાં પોતાના બાળકો માટે વધુ ભરોસો અનુભવતા હોય છે.
સૌર ઊર્જામાં ગુજરાત પાછળ
રાષ્ટ્રીય સ્તરે સૌર ઊર્જા તરફ વધુ પડકારવી વૃત્તિ જોવાઈ રહી છે, ત્યારે પણ ગુજરાતની આંગણવાડીઓમાં આ દિશામાં ઘણું કામ બાકી છે. રાજ્યની માત્ર 2,254 આંગણવાડીઓમાં જ સૌર ઊર્જાનું જોડાણ છે. બીજી તરફ મહારાષ્ટ્રમાં 1.10 લાખ આંગણવાડીમાંથી 26,840 કેન્દ્રોમાં સૌર ઊર્જાનું સુદૃઢ આયોજન છે. ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર અને કર્ણાટક જેવી રાજ્યો પણ આ મુદ્દે ગુજરાત કરતાં આગળ છે.
આંકડાની નજરે ગુજરાતની હાલત:
સુવિધા ઉપલબ્ધ કેન્દ્રો
કુલ આંગણવાડી કેન્દ્રો 53,050
પાઇપલાઇનથી પાણી 48,166
પીવાનું પાણી 52,331
કાર્યરત શૌચાલય 51,339
કાર્યરત રસોડા 49,029
કાયમી વીજ જોડાણ 52,612
સૌર ઊર્જા સાથે 2,254
જ્યાંથી શીખવાનું સફર શરૂ થવું જોઈએ, ત્યાં જ જો પાયાની સુવિધાઓ ન હોય, તો બાળકોનું સમાન વિકાસ અને આરોગ્યમય ભવિષ્ય શક્ય બને કેવી રીતે? આંગણવાડીઓમાં પાયાની સુવિધાઓનો અભાવ માત્ર શૈક્ષણિક સમસ્યા નથી, પણ તે સામાજિક અને આરોગ્ય સંબંધિત ગંભીર મુદ્દો પણ છે.