India Post Gyan Post service: ટપાલ વિભાગની નવી પહેલ: ‘જ્ઞાન પોસ્ટ’ દ્વારા શૈક્ષણિક સામગ્રી હવે પહોંચશે ઝડપથી અને સસ્તા દરે
India Post Gyan Post service: ભારતીય ટપાલ વિભાગે શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં નવીન “જ્ઞાન પોસ્ટ” સેવા શરૂ કરી છે, જે દેશના દરેક ખૂણામાં અત્યંત ઓછી કિંમતે શૈક્ષણિક સામગ્રી પહોંચાડવાનો ઉદ્દેશ્ય ધરાવે છે. સ્પીડ પોસ્ટ અને રજીસ્ટર્ડ પોસ્ટ જેવી આધુનિક સુવિધાઓ સાથે સજ્જ, આ નવી સેવા દ્વારા પાઠ્યપુસ્તકો, અભ્યાસસામગ્રી અને શૈક્ષણિક સાહિત્ય ઝડપથી અને ટ્રેક કરી શકાય તે રીતે મોકલાશે.
શા માટે વિશિષ્ટ છે ‘જ્ઞાન પોસ્ટ’?
આ નવી સેવાના માધ્યમથી શાળાઓ, કોલેજો, પુસ્તક પ્રકાશકો અને વિદ્યાર્થીઓ હવે પોતાનું શૈક્ષણિક સામાન ઓનલાઇન ટ્રેક કરી શકે છે. દરેક પેકેટની સ્થિતિ પ્રેષક તથા પ્રાપ્તકર્તા બંને જાણી શકે છે. આ પદ્ધતિથી વિશ્વસનીયતા અને સમયસર ડિલિવરી સુનિશ્ચિત કરવામાં આવશે.
ગુજરાત સહિત સમગ્ર દેશમાં તમામ વિભાગીય પોસ્ટ ઓફિસમાંથી આ સેવા ઉપલબ્ધ છે. અમદાવાદ જી.પી.ઓ.ના પોસ્ટમાસ્ટર એ. આર. શાહના જણાવ્યા મુજબ, “‘જ્ઞાન પોસ્ટ’ એ એવા પ્રયાસોનું પરિણામ છે જે દરેક ઘરમાં જ્ઞાન પહોંચાડવાનો સંકલ્પ લે છે અને દરેક સપનાને ઊડાન આપે છે.”
કેટલો ખર્ચ લાગશે?
સેવા મર્યાદિત વજન માટે ઉપલબ્ધ છે – ન્યૂનતમ 300 ગ્રામ અને મહત્તમ 5 કિલોગ્રામ. પેકેટ પર સ્પષ્ટપણે “Gyan Post” લખવું ફરજિયાત છે. દરખાસ્ત મુજબ દર નીચે મુજબ છે:
300 ગ્રામ સુધી: ₹20
301-500 ગ્રામ સુધી: ₹25
501-1000 ગ્રામ સુધી: ₹35
1001-2000 ગ્રામ સુધી: ₹50
2001-3000 ગ્રામ સુધી: ₹65
3001-4000 ગ્રામ સુધી: ₹80
4001-5000 ગ્રામ સુધી: ₹100
ગ્રાહકને બુકિંગ સમયે અધિકૃત રસીદ આપવામાં આવશે અને વધારાની નાની ફી ચૂકવીને ‘સહી સાથે ડિલિવરીનો પુરાવો’ પણ મેળવી શકાશે.
શું મોકલી શકાય અને શું નહીં?
‘જ્ઞાન પોસ્ટ’ હેઠળ માત્ર પ્રમાણભૂત શૈક્ષણિક સામગ્રી, નોન-કમર્શિયલ પુસ્તકો, સામાજિક તથા સાંસ્કૃતિક સાહિત્ય મોકલી શકાય છે. પણ નીચે મુજબના નિયમોનો ખાસ ખ્યાલ રાખવો પડશે:
વ્યાપારિક પુસ્તકો, મેગેઝીનો, જર્નલો મોકલવા પર પ્રતિબંધ છે
પેકેટમાં જાહેરાતો કે વ્યક્તિગત પત્રો ન હોવા જોઈએ
દરેક પુસ્તકે પ્રકાશક અથવા પ્રિન્ટરનું નામ દર્શાવવું જરૂરી
નિયમ ભંગ થાય તો પેકેટને સામાન્ય પાર્સલ ગણવામાં આવશે અને દંડ વસૂલાશે
સુવિધાઓ અને દિશાનિર્દેશ
બુકિંગની સુવિધા તમામ વિભાગીય પોસ્ટ કાઉન્ટરથી ઉપલબ્ધ છે. પેકેટનું પરિવહન મુખ્યત્વે જમીન માર્ગે થવાથી ખર્ચ પણ નિયંત્રણમાં રહેશે. આ સેવા દસ લાખો લોકો માટે શિક્ષણને વધુ સસ્તું અને સુલભ બનાવશે.
‘જ્ઞાન પોસ્ટ’ એ માત્ર એક ટપાલ સેવા નહિ, પણ શિક્ષણના પ્રસાર માટેનું ધ્યેયરૂપ પગલું છે, જે ભારતના ભવિષ્યના નાગરિકોને ઝડપી ઉપલબ્ધતા તરફ લઈ જાય છે.
