Kutchi New Year Ashadhi Bij 2025 History : કચ્છી માડુઓ માટે અષાઢી બીજનો ઉત્સવ એટલે નવી આશાઓનો આરંભ
Kutchi New Year Ashadhi Bij 2025 History : કચ્છ માટે અષાઢી બીજ માત્ર તિથિ નથી, તે એક ઉત્સવ છે — એક નવા વર્ષની શરૂઆત. કચ્છી સંસ્કૃતિમાં આ દિવસ ખાસ માનવામાં આવે છે અને એજ કારણ છે કે દેશ-વિદેશમાં વસતા કચ્છીઓ પણ આ તહેવાર ધામધૂમથી ઉજવે છે.
રાજાશાહી સમયથી જ ચાલે આવેલી પરંપરા
આ તહેવારનો ઈતિહાસ રાજવી સમયમાં પાછો જાય છે. તે સમયે માત્ર શાસકો જ નહીં પરંતુ ખેડૂત, વેપારીઓ અને માછીમાર સમુદાય પણ અષાઢી બીજની ઉજવણીમાં ઉમંગભેર ભાગ લેતા. આ દિવસે નવો પંચાંગ બહાર પડતો, નગરયાત્રા નીકળતી અને રાજવી દરબારમાં ભેટો અર્પણ થતી.
જામ રાયઘણજી અને ગુરુ ગોરખનાથ સાથે જોડાયેલો ઐતિહાસિક પ્રસંગ
ઇતિહાસકારો અનુસાર 1231 ઈ.સ.માં જામ રાયઘણજીએ પુંજાજી ચાવડાના પછાત કચ્છનું શાસન સંભાળ્યું હતું. એ દિવસે ગુરુ ગોરખનાથે તેમને ગુરુમંત્ર આપ્યો અને એ દિવસે જ નવા વર્ષની શરૂઆત તરીકે ઓળખ મળતી ગઈ.
‘લાખો ફુલાણી’ની લોકપ્રિય કથા
લગભગ 1,100 વર્ષ અગાઉ કચ્છમાં ભયંકર દુષ્કાળ પડ્યો હતો. પ્રજાએ રાજાને વિનંતી કરી કે “લાખો ફુલાણી” નામના જાણીતા વિઝનરી નેતાને પાછા બોલાવવો. તેઓ આવ્યા, વરસાદ વરસ્યો અને સમૃદ્ધિ સાથે અષાઢી બીજને નવા વર્ષની ઓળખ મળી. આજે પણ કચ્છી પંક્તિ “આવડ બાવળ ને બોરડી…” એ પ્રસંગને યાદ કરે છે.
દરિયાખેડુ સમુદાય માટે ખાસ મહત્વ
કચ્છના દરિયાઈ ક્ષેત્રના લોકો માટે અષાઢી બીજ ઉજવણીનો અર્થ માત્ર નવું વર્ષ નહિ, પણ દરિયાની સફરથી ખલાસીઓના ઘેર વાપસીનો પળભરનો સુખદ મેળાપ છે. આ અવસર પરિવારજનો માટે આનંદ અને તહેવાર લાવે છે.
ટંકશાળ અને ચલણી સિક્કાનું ઇતિહાસ
રાજાશાહી સમયમાં ભુજમાં આવેલી ટંકશાળમાંથી દર અષાઢી બીજના દિવસે નવા ચલણી સિક્કા બહાર પડાતા. તે સમયના કચ્છ રાજ્યને બ્રિટીશ સમયમાં 13 રજવાડા પૈકી એક તરીકે સિક્કા છાપવાની મંજૂરી હતી. આજ પણ આ સ્થળે પેન્શન ઓફિસ અને બોર્ડર વિંગ કાર્યરત છે.
તોપોની સલામી અને રાજવી વૈભવ
કચ્છના રાજવી જ્યારે દિલ્હીમાં પધારતા ત્યારે તેમને 17 તોપોની સલામી મળતી. ખાસ કરીને અષાઢી બીજના દિવસે હમીરસર તળાવ પાસે પણ રાજવી માટે તોપ છોડવામાં આવતી. આ દ્વારા રાજવીના આયુષ્ય માટે આશીર્વાદ અર્પણ થતો.
આજે પણ જીવંત છે પરંપરા
ભલે આજકાલ રાજાશાહીનો સમય ગયો હોય, પણ કચ્છી સમાજ આજે પણ આ તહેવાર ઉત્સાહભેર ઉજવે છે. ભુજમાં રથયાત્રા સહિતના ધાર્મિક કાર્યક્રમો યોજાય છે. બ્રિજથી લઈને પ્રાણી સંગ્રહાલય સુધીના માર્ગે નગરયાત્રા નીકળે છે અને લોકો પરંપરાગત વસ્ત્રોમાં ઝૂમી ઊઠે છે.
અષાઢી બીજ એ માત્ર કચ્છી નવા વર્ષની શરૂઆત નથી, પણ એક સંસ્કૃતિનું ઊંડું પ્રતિબિંબ છે. એ પરંપરા, ઇતિહાસ અને લોકોના લાગણીસભર સંબંધોને ઉજાગર કરે છે.
