Liver disease in Gujarat: દારૂબંધી હોવા છતાં ગુજરાતનું સ્થાન ટોચના 5માં
Liver disease in Gujarat: નવી નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે (NFHS) અનુસાર ગુજરાત હવે લીવર રોગોના કેસમાં દેશભરમાં પાંચમા ક્રમે છે. ચિંતાની વાત એ છે કે રાજ્યમાં દારૂબંધી હોવા છતાં પણ લીવર સંબંધિત રોગોથી મૃત્યુદર 4.2% સુધી પહોંચ્યો છે, જે અગાઉ નગણ્ય ગણાતો હતો.
પુરુષોમાં ત્રણ ગણું વધુ છે લીવર રોગનું જોખમ
2012થી 2022 દરમિયાન એકત્ર કરાયેલા ડેટા અનુસાર પુરુષો લીવર રોગોથી મૃત્યુ પામવાના મામલે મહિલાઓ કરતાં ત્રણ ગણો વધુ સંખ્યા ધરાવે છે. જાણકારો માને છે કે આ તફાવત મુખ્યત્વે વધુ દારૂના સેવન અને ઝંખનીય ન હોય તેવા આહારથી થઈ રહ્યો છે.
આલ્કોહોલ અને માંસાહારનું વધતું પ્રચલન ઘાતક સાબિત થઈ રહ્યું છે
સર્વે મુજબ રાજ્યમાં 19% પુરુષો દારૂનું સેવન કરે છે, જ્યારે ફક્ત 1% મહિલાઓ. આલ્કોહોલ સાથેમાં નૂડલ્સ, મોમોઝ જેવી ડાયટ અને ઓઈલી ફૂડનું સેવન પણ લીવર માટે હાનિકારક સાબિત થઈ રહ્યું છે. આવા ખોરાકથી ભરપૂર વિસ્તારમાં લીવર ડેમેજનું પ્રમાણ વધુ જોવા મળે છે.
પૂર્વ ભારતના રાજ્યોમાં સૌથી વધુ, પરંતુ પશ્ચિમમાંથી માત્ર ગુજરાતને સ્થાન
જ્યારે સિક્કિમ (19.2%), મિઝોરમ (17.9%), મણિપુર (16.1%) અને મેઘાલય (13.6%) જેવા પૂર્વીય રાજ્યોમાં અતિ માંસાહાર અને વ્યસનના કારણે લીવર રોગના કેસો વધુ છે, ત્યારે પશ્ચિમ ભારતમાંથી માત્ર ગુજરાત (4.2%) જ આવા ડેટામાં ટોચના 5માં આવે છે…
વૃદ્ધિ પામતા કેસો કામકાજના યુગમાંના પુરુષોમાં વધુ જોવા મળે
મૃત્યુ પામનારાઓમાં મોટાભાગના લોકોની ઉંમર 45 થી 54 વર્ષ વચ્ચે છે. તે પછી બીજા ક્રમે 35 થી 44 વર્ષના લોકો છે. આ વચ્ચે માણસ જીવનની જવાબદારી ભરી અને કમાવાની ઉંમરમાં હોય છે. એટલે આ રોગો વ્યક્તિગત નહીં પરંતુ સામાજિક-આર્થિક અસર પણ પેદા કરે છે.
રાજ્યવાર લીવર રોગોની ટોચની યાદી
રાજ્ય લીવર ડેમેજ મૃત્યુ દર (%)
સિક્કિમ 19.2
મિઝોરમ 17.9
મણિપુર 16.1
મેઘાલય 13.6
ગુજરાત 4.2
નિષ્ણાતો શું કહે છે?
ડોક્ટરોનું કહેવું છે કે લીવર રોગો બહુ ધીરે પેદા થાય છે, પણ એકવાર ડેમેજ શરૂ થાય પછી તે ઝડપથી ગંભીર સ્થિતિમાં જાય છે. એ માટે સમયસર સ્ક્રીનિંગ, વ્યસનથી બચાવ અને સ્વસ્થ આહાર અનિવાર્ય છે.
ગુજરાત માટે જરૂરી છે કે તે દારૂબંધી પછી પણ ચાલતી ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ અને બદલાતા આહાર વ્યવહાર પર દ્રષ્ટિ નાંખે. નહીં તો આવનારા વર્ષોમાં આ આંકડા વધુ ચિંતાજનક બની શકે છે.
