Operation Sindoor: ઓપરેશન સિંદૂરની નાયિકા: વડોદરાની કર્નલ સોફિયા કુરેશીની શૌર્યગાથા
Operation Sindoor: 7 મે, 2025 ના રોજ ભારતીય વાયુસેનાએ પાકિસ્તાનની અંદર ઘૂસીને 9 અલગ અલગ આતંકવાદી ઠેકાણાઓ પર મારો કર્યો. આ એર સ્ટ્રાઈક “ઓપરેશન સિંદૂર” તરીકે ઓળખાયું. આ ઓપરેશન અંગેની માહિતી માટે યોજાયેલી સેનાની પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં બે મહિલા લશ્કરી અધિકારીઓ હાજર હતા. એમમાંની એક હતી કર્ણલ સોફિયા કુરેશી, જે મૂળ ગુજરાતના વડોદરા શહેરની છે.
વિશ્વ મંચે ભારતનું નેતૃત્વ
કર્નલ સોફિયા કુરેશી ભારતીય સેનાના કોર્પ્સ ઓફ સિગ્નલ્સ સાથે સંકળાયેલ છે અને આજે તેઓ એક વરિષ્ઠ લશ્કરી અધિકારી તરીકે ઓળખાય છે. તેમણે સંયુક્ત રાષ્ટ્રના કોંગો શાંતિ મિશનમાં પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. વર્ષ 2006માં આ મિશનમાં તેઓ લશ્કરી નિરીક્ષક તરીકે જોડાયા હતા અને ત્યારથી તેઓ શાંતિ જાળવણીના ગ્લોબલ મિશનો સાથે સતત સંકળાયેલા છે.
ગુજરાતની દીકરીનો વિશ્વસનીય યાત્રાપથ
સોફિયા કુરેશીનું બાળપણ વડોદરામાં વિત્યું. તેમણે એમ.એસ. યુનિવર્સિટીમાંથી બાયોકેમિસ્ટ્રીમાં B.Sc. અને M.Sc. કર્યું છે. સેના સાથેના સંબંધો તેમના પરિવારથી મળ્યા – એમના પિતા અને દાદા બંને સેનામાં રહ્યા હતા. તે પીએચડી માટે એડમિશન લીધું હોવા છતાં, દેશસેવા માટે તેમણે ભારતીય સેનામાં જોડાવાનો માર્ગ પસંદ કર્યો.
જમાવટદાર કારકિર્દી
1999માં તેઓ માત્ર 17 વર્ષની ઉંમરે શોર્ટ સર્વિસ કમિશનથી સેનામાં લેફ્ટનન્ટ તરીકે જોડાયા. ચેન્નાઈની ઓફિસર્સ ટ્રેનિંગ એકેડેમીમાં તાલીમ મેળવ્યા પછી, તેઓએ અનેક મહત્વના ઓપરેશનોમાં ભાગ લીધો:
ઓપરેશન પરાક્રમ (2001-02): પંજાબ સરહદ પર તેઓની સેવામાં અભૂતપૂર્વ સમર્પણ બદલ તેમને GOC-in-C તરફથી પ્રશંસા પત્ર મળ્યો.
પૂર રાહત કાર્ય, ઉત્તર-પૂર્વ: આપત્તિના સમયે સંદેશાવ્યવહાર જાળવીને મોટી સંખ્યામાં લોકોની મદદ કરી.
ફોર્સ 18 લીડર: 18 દેશોના લશ્કરી અભ્યાસમાં 40 સભ્યોની ભારતીય ટીમનું નેતૃત્વ કર્યું – તેઓ તેમાં એકમાત્ર મહિલા અધિકારી હતી.
દિવંગત CDS બિપિન રાવતે તેમના વિશે કહ્યું હતું, “સેનામાં પુરુષ અને મહિલાની કોઈ જુદાઈ નથી. સોફિયાને માત્ર મહિલા હોવાને લીધે નહીં, પરંતુ તેમની લાયકાત અને નેતૃત્વ શક્તિના આધારે પસંદ કરવામાં આવી છે.”
વિંગ કમાન્ડર વ્યોમિકા સિંહ: હવામાનને લલકારતી ભારતીય વાયુસેનાની દીદી
વિંગ કમાન્ડર વ્યોમિકા સિંહ એ ભારતીય વાયુસેનામાં એક અનુભવી હેલિકોપ્ટર પાઇલટ છે. તેઓ છેલ્લાં 21 વર્ષથી સેવામાં છે અને ખાસ કરીને ચેતક અને ચિત્તા જેવા હેલિકોપ્ટરોને ભારે પહાડીઓમાં ઓપરેટ કરવામાં નિષ્ણાત છે.
સપનાનું ઉડાનમાં રૂપાંતરણ
વિદ્યાર્થી અવસ્થામાં જ જ્યારે તેમને તેમના નામનો અર્થ “આકાશમાં ઉડનાર” સમજાયો, ત્યારે તેમણે નક્કી કરી લીધું કે તેઓ પાઇલટ બનશે. NCCમાં જોડાઈને પોતાના લક્ષ્ય તરફ આગળ વધીને તેમણે શોર્ટ સર્વિસ કમિશનથી વાયુસેનામાં પ્રવેશ મેળવ્યો.
વિશિષ્ટ કામગીરી અને યોગદાન
અરુણાચલ પ્રદેશ – 2020: તીવ્ર ભૂગોળવાળા વિસ્તારમાં રાહત અને બચાવ અભિયાનનું સફળ નેતૃત્વ કર્યું.
માઉન્ટ મણિરંગ અભિયાન – 2021: 21,650 ફૂટ ઊંચા ત્રિ-સેવા મહિલા પર્વતારોહણમાં ભાગ લીધો.
2,500 કલાકથી વધુ ઉડાનનો અનુભવ: તેમાં જમ્મુ-કાશ્મીર અને ઉત્તર-પૂર્વના ડુંગરાળ વિસ્તારમાં કરેલી બેહદ પડકારજનક ઉડાનોનો સમાવેશ થાય છે.
ભારતીય સેનાની આ બે દીકરીઓ – કર્નલ સોફિયા અને વિંગ કમાન્ડર વ્યોમિકા – માત્ર મહિલા સશક્તિકરણના પ્રતિક નથી, પરંતુ તેઓ દેશની રક્ષણ-રેખા પર દૃઢતાથી ઉભી રહેલી વિજયા સ્ત્રીઓ છે. ઓપરેશન સિંદૂરના પરાક્રમને તેઓએ જે રીતે વિશ્વ સમક્ષ રજૂ કર્યું, એ દરેક નાગરિક માટે ગૌરવનું કારણ છે.
