Solar-Powered Water Filtration Device: ગુજરાતના સંશોધકોએ બનાવેલું અનોખું ઉપકરણ
Solar-Powered Water Filtration Device: ગુજરાતના વૈજ્ઞાનિકો અને સંશોધકોએ એક એવી નવી અને પ્રગતિશીલ ટેકનોલોજી વિકસાવી છે, જે સૌર ઊર્જા દ્વારા પાણીને સ્વચ્છ અને પીવાના યોગ્ય બનાવી શકે છે. આ અનોખું ઉપકરણ ખાસ કરીને તેવા ગામડાઓ અને દૂરના વિસ્તારો માટે છે જ્યાં વીજળી ઉપલબ્ધ નથી અને સ્વચ્છ પાણી મેળવવું મુશ્કેલ હોય છે. બરોડા યુનિવર્સિટી, ગુજરાત ટેકનોલોજીકલ યુનિવર્સિટી અને નેશનલ ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટીના સંયુક્ત પ્રયત્નોથી તૈયાર થયેલ આ પોર્ટેબલ ઉપકરણ ગંદા પાણીમાંથી બેક્ટેરિયા, વાયરસ અને રાસાયણિક દૂષણને સંપૂર્ણ રીતે દૂર કરે છે.
સૌર ઊર્જા આધારિત પ્રણાલીની કામગીરી કેવી રીતે થાય છે?
આ નવીન સિસ્ટમમાં સૌર પેનલનો ઉપયોગ કરીને સૂર્યની કિરણોથી ઊર્જા ઉપજાવવામાં આવે છે. પછી આ ઊર્જા ફીલ્ટર અને પાણી ગરમ કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે. મુખ્યત્વે ત્રણ પ્રકારની તકનીકો આ ઉપકરણમાં શામેલ છે:
સોલાર સ્ટિલ – સૂર્યની ગરમીથી પાણીને વરાળમાં પરિવર્તિત કરી, ફરીથી ઠંડુ કરીને સ્વચ્છ પાણી એકત્રિત કરવું.
સોલાર ડિસઇન્ફેક્શન (SODIS) – સૂર્યપ્રકાશના UV કિરણોથી પાણીમાં રહેલ જીવાતો અને વાયરસનું નાશ કરવું.
નેનો ટેકનોલોજી આધારિત ફિલ્ટરેશન – ખાસ નેનોમટીરિયલ્સથી બનેલ ફિલ્ટર પાણીમાંથી ઝેરી અને બેક્ટેરિયાલ તત્વોને દૂર કરે છે.
આ ઉપકરણ ક્યાં અને કેમ ઉપયોગી છે?
બહુ દૂરગામી વિસ્તારો, પર્વતીય પ્રદેશો અને વીજળીની અછતવાળા વિસ્તારમાં આ ઉપકરણ ખાસ ઉપયોગી સાબિત થાય છે. તે લોકો માટે એક સસ્તો, પોર્ટેબલ અને પર્યાવરણ મૈત્રી ઉકેલ છે. ડૉ. સંજીવ કુમાર (બરોડા યુનિવર્સિટી) મુજબ, આ પ્રણાલી શાળાઓ, સૈનિક કેમ્પ અને ગામડાઓમાં સ્વચ્છ પાણી પૂરું પાડવામાં ખૂબ મદદરૂપ બની શકે છે. આ ઉપકરણ બેટરીથી પણ ચાલે છે, જેથી રાત્રે કે વરસાદી વાતાવરણમાં પણ તેનો ઉપયોગ શક્ય બને છે.
સૌર જળ શુદ્ધિકરણની કેટલીક પડકારો
જ્યારે આ ટેકનોલોજી પર્યાવરણ માટે શ્રેષ્ઠ અને ટકાઉ વિકલ્પ છે, ત્યારે તેની સ્થાપના ખર્ચાળ પણ હોઈ શકે છે. વધુમાં, ઘણા લોકો આ ટેકનોલોજી વિશે જાણકારીથી વિહોણા હોવાથી તેનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવાની જરૂર છે. જો સરકાર અને સંસ્થાઓ તેની વિસ્તૃત કામગીરી અને કિંમતોમાં ઘટાડો લાવે તો આ ઉપકરણ દેશમાં પાણીની અછત અને બીમારીઓથી મુક્તિ માટે એક મોટી સહાયરૂપ સાબિત થઈ શકે છે.
