HAL અને GE એરોસ્પેસ વચ્ચે $1 બિલિયનનો મોટો સોદો, તેજસ કાર્યક્રમને મળશે નવી ગતિ
ભારતની સરકારી એરોસ્પેસ કંપની હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ (HAL) એ અમેરિકન કંપની GE એરોસ્પેસ સાથે એક મોટો કરાર કર્યો છે. આ કરાર હેઠળ HAL તેજસ લડાકુ વિમાન કાર્યક્રમ માટે 113 નવા F404-GE-IN20 એન્જિન ખરીદશે. આ ડીલની કુલ કિંમત આશરે $1 બિલિયન (લગભગ ₹8,870 કરોડ) જણાવવામાં આવી રહી છે.
સમજૂતી અનુસાર, એન્જિનની ડિલિવરી 2027 થી 2032 વચ્ચે કરવામાં આવશે. માનવામાં આવે છે કે આ ડીલ ભારતના સ્વદેશી તેજસ કાર્યક્રમને નવી ગતિ આપવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે.
ભારત-અમેરિકા તણાવ છતાં થયો કરાર
આ સોદો એવા સમયે થયો છે જ્યારે ભારત-અમેરિકા સંબંધોમાં તાજેતરમાં થોડો તણાવ જોવા મળ્યો છે. અમેરિકન સરકાર દ્વારા ભારતીય ઉત્પાદનો પર 50% ટેરિફ લગાવવા છતાં HAL અને GE એ આ કરારને અંતિમ સ્વરૂપ આપ્યું. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે આ પગલું સંરક્ષણ સહયોગમાં બંને દેશોની વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીને મજબૂત બનાવશે.
તેજસ Mk-1A માટે થશે એન્જિન સપ્લાય
HAL એ જણાવ્યું કે આ એન્જિનો અને સપોર્ટ પેકેજને 97 તેજસ Mk-1A લડાકુ વિમાનોના નિર્માણ કાર્યક્રમ હેઠળ ખરીદવામાં આવી રહ્યા છે. તેજસ એક સિંગલ-એન્જિન, મલ્ટી-રોલ ફાઇટર જેટ છે જે એર ડિફેન્સ, દરિયાઈ દેખરેખ અને સ્ટ્રાઇક મિશન જેવા અનેક અભિયાનોને પાર પાડી શકે છે.
અગાઉ થયેલી ડીલ્સ અને વર્તમાન પ્રગતિ
સંરક્ષણ મંત્રાલયે સપ્ટેમ્બર 2024 માં HAL સાથે ₹62,370 કરોડના ખર્ચે 97 તેજસ Mk-1A વિમાનોની ખરીદી માટે કરાર કર્યો હતો. આ પહેલાં, ફેબ્રુઆરી 2021 માં 83 તેજસ Mk-1A વિમાનો માટે ₹48,000 કરોડની ડીલ કરવામાં આવી હતી.
આમાંથી ઘણા વિમાનોમાં અગાઉથી જ GE ના F404-IN20 એન્જિનનો ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. જોકે, અગાઉની સપ્લાયમાં GE ના વિલંબને કારણે ડિલિવરી શેડ્યૂલ પ્રભાવિત થયું હતું. હવે નવી ડીલથી આશા છે કે એન્જિન સપ્લાય સમયસર થશે અને HAL ને ઉત્પાદનમાં ઝડપ લાવવામાં મદદ મળશે.
વાયુસેના માટે કેમ મહત્વપૂર્ણ છે તેજસ કાર્યક્રમ
ભારતીય વાયુસેના પાસે હાલમાં 31 લડાકુ સ્ક્વોડ્રન છે, જ્યારે મંજૂર ક્ષમતા 42 સ્ક્વોડ્રન છે. આ ઉણપને પૂરી કરવા માટે તેજસ Mk-1A વિમાનોની સમયસર ડિલિવરી ખૂબ જ જરૂરી છે. નિષ્ણાતોના મતે, HAL અને GE વચ્ચે થયેલો આ નવો કરાર વાયુસેનાની લડાકુ ક્ષમતા વધારવા અને આત્મનિર્ભર ભારત મિશનને મજબૂતી આપવાની દિશામાં એક મોટું પગલું છે.
GE F404-GE-IN20 એન્જિનની વિશેષતા શું છે
- આ એન્જિન 90 કિલો-ન્યૂટન સુધી થ્રસ્ટ (ધક્કો) ઉત્પન્ન કરી શકે છે.
- તેને ઉચ્ચ પ્રદર્શન અને બળતણ કાર્યક્ષમતા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે.
- આ એન્જિન અગાઉથી જ તેજસ Mk-1 વેરિઅન્ટમાં સફળતાપૂર્વક ઉપયોગમાં લેવાયું છે.
HAL અને GE એરોસ્પેસ વચ્ચે થયેલો આ નવો કરાર માત્ર તેજસ Mk-1A કાર્યક્રમની ગતિ જ નહીં વધારે, પરંતુ ભારતના સ્વદેશી સંરક્ષણ ઉદ્યોગ માટે પણ એક સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે. જો ડિલિવરી નિર્ધારિત સમય પર થાય છે, તો આવનારા વર્ષોમાં ભારતીય વાયુસેનાની શક્તિ અને આત્મનિર્ભરતા બંનેમાં મોટો વધારો જોવા મળશે.
