ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની ગાઝા શાંતિ યોજનાને મોટો આંચકો: હમાસે કરારને ‘બકવાસ’ ગણાવી હસ્તાક્ષર અને સમિટમાં હાજરી આપવાનો કર્યો ઇનકાર
અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા ઇઝરાયલ અને હમાસ વચ્ચે યુદ્ધવિરામ કરાવવા અને ગાઝામાં સ્થાયી શાંતિ સ્થાપિત કરવાના પ્રયાસોને હમાસ તરફથી મોટો અને સીધો આંચકો લાગ્યો છે. હમાસે ટ્રમ્પ દ્વારા પ્રસ્તાવિત ગાઝા શાંતિ યોજનાને સંપૂર્ણપણે “બકવાસ” ગણાવી છે અને યોજના પર હસ્તાક્ષર કરવાનો સ્પષ્ટ ઇનકાર કર્યો છે. એટલું જ નહીં, હમાસે સોમવારે, ૧૩ ઑક્ટોબરના રોજ ઇજિપ્તમાં યોજાનારા આગામી મહત્ત્વપૂર્ણ શિખર સંમેલનમાં પણ ગેરહાજર રહેવાની જાહેરાત કરી છે.
હમાસના આ કડક વલણને કારણે ગાઝામાં શાંતિ સ્થાપિત કરવાના ટ્રમ્પના પ્રયાસોને મોટો ફટકો પડ્યો છે અને મધ્ય પૂર્વમાં તણાવ ફરી વધવાની શક્યતાઓ છે.
હમાસની નકાર અને અસ્વીકાર્ય શરતો
હમાસે ગાઝા શાંતિ યોજનાને નકારી કાઢવા પાછળ કેટલાક પ્રસ્તાવોને અસ્વીકાર્ય ગણાવ્યા છે, જેના કારણે આગળની શાંતિ વાટાઘાટો અશક્ય બની જશે:
- ગાઝા છોડવાનો પ્રસ્તાવ: હમાસે રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પના ગાઝા પટ્ટી છોડવાના પ્રસ્તાવને સંપૂર્ણપણે નકારી કાઢ્યો છે, તેને “બકવાસ” ગણાવ્યો છે. હમાસ સ્પષ્ટ છે કે તે ગાઝા પરનો પોતાનો પ્રભાવ જાળવી રાખશે.
- શસ્ત્રો સોંપવાની શરત: હમાસ નવી ગાઝા સરકારમાંથી ખસી જવા માટે વિચારણા કરી શકે છે, પરંતુ તે પોતાના શસ્ત્રો સોંપી દેવાની શરત સ્વીકારશે નહીં. શસ્ત્રો સોંપવાનો ઇનકાર એ દર્શાવે છે કે હમાસ ઇઝરાયલ સામેના સંઘર્ષને સંપૂર્ણપણે સમાપ્ત કરવા તૈયાર નથી.
હમાસના આ વલણથી સ્પષ્ટ થાય છે કે સંસ્થા સત્તા કે રાજકીય ભાગીદારી કરતાં પોતાની લશ્કરી શક્તિ અને ગાઝા પરના નિયંત્રણને વધુ મહત્ત્વ આપી રહી છે.
શાંતિ પ્રક્રિયાનો પ્રથમ તબક્કો અમલમાં મુકાયો હતો
નોંધનીય છે કે હમાસે શરૂઆતમાં ગાઝા શાંતિ યોજનાના પ્રથમ તબક્કા પર સંમતિ દર્શાવી હતી.
- પ્રથમ તબક્કાની સફળતા: કરારના પ્રથમ તબક્કાના અમલના ભાગરૂપે ઇઝરાયલે તેના કેટલાક લશ્કરી એકમોને પાછા ખેંચી લીધા હતા અને પેલેસ્ટિનિયન બંધકોને મુક્ત કર્યા હતા. શુક્રવારે, હજારો પેલેસ્ટિનિયનોને તેમના પરિવારો સાથે ફરી મળવા માટે ગાઝામાં સરહદ પાર કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
- હાલની સ્થિતિ: જોકે, આ પ્રારંભિક સફળતા બાદ હવે હમાસે શાંતિ કરારને નકારી કાઢ્યો છે અને પોતાના મૂળભૂત વલણ પર અડગ રહીને ગાઝા છોડવા કે શસ્ત્રો સોંપવા માટે ઇનકાર કર્યો છે.
આનાથી પ્રથમ તબક્કા દ્વારા સ્થપાયેલો યુદ્ધવિરામ અને શાંતિનો માહોલ જોખમમાં મુકાયો છે.
ઇજિપ્ત શિખર સંમેલન: ટ્રમ્પના પ્રયાસોનું કેન્દ્ર
રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ગાઝા શાંતિ યોજનાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે હાલમાં ઇઝરાયલ અને ઇજિપ્તની મુલાકાતે છે.
- શિખર સંમેલનનું સ્થળ: આ મહત્ત્વપૂર્ણ શિખર સંમેલન સોમવાર, ૧૩ ઓક્ટોબરના રોજ ઇજિપ્તના લાલ સમુદ્રના રિસોર્ટ શહેર શર્મ અલ-શેખમાં યોજાશે.
- અધ્યક્ષતા: ઇજિપ્તના રાષ્ટ્રપતિ અબ્દેલ ફત્તાહ અલ-સીસી અને અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ આ સંમેલનની સહ-અધ્યક્ષતા કરશે.
- ઉદ્દેશ: આ શિખર સંમેલનમાં ગાઝા શાંતિ યોજના સત્તાવાર રીતે શરૂ કરવામાં આવશે, જેના પર ૯ ઓક્ટોબરના રોજ હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા અને ત્યારથી યુદ્ધવિરામ સ્થાપિત થયો છે.
- મુખ્ય મહેમાનો: આ સંમેલનમાં ૨૦ થી વધુ દેશોના રાષ્ટ્રાધ્યક્ષો અને પ્રતિનિધિઓ હાજરી આપશે. બ્રિટિશ વડા પ્રધાન કીર સ્ટારમર મુખ્ય મહેમાન હશે. અમેરિકાએ કટ્ટર દુશ્મન ઈરાનને પણ સમિટમાં આમંત્રણ આપ્યું છે, જે શાંતિ માટેના વ્યાપક પ્રયાસો દર્શાવે છે.
- અનુપસ્થિતિ: જોકે, ઇઝરાયલી પ્રતિનિધિઓ આ સંમેલનમાં ભાગ લેશે નહીં, અને હવે હમાસે પણ સ્પષ્ટ ઇનકાર કરી દીધો છે, જેનાથી સંમેલનની સફળતા પર પ્રશ્નાર્થ ઊભો થયો છે.
ટ્રમ્પ માટે રાજકીય પડકાર
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ માટે આ શાંતિ યોજના વ્યક્તિગત અને રાજકીય રીતે મહત્ત્વની હતી. ગાઝામાં શાંતિ સ્થાપીને તેઓ વિદેશ નીતિમાં મોટી સફળતા મેળવવા માંગતા હતા. હમાસના આ ઇનકારથી ટ્રમ્પને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે રાજકીય આંચકો લાગ્યો છે. હવે ટ્રમ્પ અને ઇજિપ્તના રાષ્ટ્રપતિ અલ-સીસી માટે બાકીના ૨૦થી વધુ સહભાગી દેશો સાથે મળીને આ યોજનાને કેવી રીતે આગળ ધપાવવી તે એક મોટો પડકાર છે, જ્યાં મુખ્ય વિવાદાસ્પદ પક્ષ જ ગેરહાજર રહેવાનો નિર્ણય લીધો છે.
