Fatty Liver નું પરીક્ષણ ઘરે કેવી રીતે કરવું? ડૉક્ટરે કહી પદ્ધતિઓ
લીવર આપણા શરીરનું એક મહત્વનું અંગ છે. તેમાં કોઈપણ પ્રકારની ખામી એ ચેતવણી છે કે તમે બીમાર છો. ફેટી લિવર લિવર સંબંધિત એવી જ એક બીમારી છે, જે ખૂબ જ ગંભીર માનવામાં આવે છે. ડૉક્ટર શિવ કુમાર સરીન સમજાવે છે કે ફેટી લિવરની તપાસ કરવા માટે તમારે સ્વ-પરીક્ષણ કરવાની જરૂર છે અને બીજે ક્યાંય નહીં.
ફેટી લીવર એ એક રોગ છે જેમાં લીવરના કોષોમાં વધારાની ચરબી જમા થાય છે. ચરબીનું સંચય સમય જતાં બળતરા અને યકૃતની નિષ્ફળતા તરફ દોરી શકે છે. ફેટી લિવર ડિસીઝના બે મુખ્ય પ્રકાર છે: નોન-આલ્કોહોલિક ફેટી લિવર ડિસીઝ અને આલ્કોહોલિક ફેટી લિવર ડિસીઝ. જો કે બંનેની સ્થિતિ ગંભીર છે. આના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે પરંતુ તે જીવનશૈલી સાથે જોડાયેલું છે કારણ કે લીવરને નુકસાન થવાનું મુખ્ય કારણ ખરાબ ખાવાની આદતો છે. ફેટી લિવર ચેક કરવા માટે લોકો ડોક્ટરો અને લેબમાં જાય છે અને ટેસ્ટ કરાવે છે, પરંતુ આજે અમે તમને ફેટી લિવરનું સેલ્ફ ટેસ્ટ કેવી રીતે કરવું તે શીખવીશું. સ્વ-પરીક્ષણનો અર્થ છે કે તમે ઘરે કોઈ પણ ટેસ્ટ કર્યા વિના તમારા લીવરમાં ચરબી જમા થઈ છે કે નહીં તે કેવી રીતે શોધી શકશો. આ વિશે ખુદ ડૉ.શિવ કુમાર સરીને જણાવ્યું છે.
ફેટી લીવર સ્વ-પરીક્ષણ કરવું ખૂબ જ સરળ છે. તાજેતરમાં જ ડૉ.શિવ કુમાર સરીને, જેઓ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજિસ્ટ અને લિવર સ્પેશિયાલિસ્ટ છે, તેમણે નવભારત ટાઈમ્સ સાથેના તાજેતરના ઈન્ટરવ્યુમાં લીવર અને લીવરને લગતી ઘણી બાબતો જણાવી છે. આ એપિસોડમાં એક પ્રશ્ન એવો પણ હતો કે ઘરે ફેટી લિવર કેવી રીતે તપાસવું, જેના પર ડૉક્ટરે 5 સ્વ-પરીક્ષણ પદ્ધતિઓ સૂચવી છે.
1. મસાઓ હોવા
ડો.સરીનના જણાવ્યા અનુસાર, ગરદન, હાથ અને છાતીની આસપાસ કાળા અને સફેદ રંગના મસાઓ લીવરમાં ચરબી જમા થવાના સંકેત છે. આ સ્પષ્ટપણે સૂચવે છે કે લીવરમાં નુકસાન શરૂ થઈ ગયું છે.
2. ગરદન પર કાળી રેખાઓનું નિર્માણ
જો તમારી ગરદન અને તેની આજુબાજુની ત્વચા કાળી થઈ રહી છે અથવા કાળી રેખાઓ બનતી જોવા મળે છે, તો આ પણ ફેટી લિવરનો સીધો સંકેત છે, જેને અવગણવું યોગ્ય નથી. ડો.સરીનના કહેવા પ્રમાણે, આવી કાળી રેખાઓ લીવરમાં ચરબી જમા થવાનો સંકેત આપે છે અને એ પણ સૂચવે છે કે તમારું મેટાબોલિઝમ નબળું પડી રહ્યું છે.
3. કમરનું કદ
હા, આ નિશાની કંઈક અલગ છે પરંતુ ડૉક્ટરના જણાવ્યા અનુસાર, આપણી કમરનું કદ આપણને ફેટી લિવરની બીમારી વિશે પણ જણાવે છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે જો કોઈ મહિલાની કમર 75 સેમીથી વધુ હોય તો તે મહિલાઓએ તરત જ તેમના લીવરની તપાસ કરાવવી જોઈએ. તેનાથી વિપરિત, જો પુરુષોની કમર 90 સેન્ટિમીટરથી વધુ હોય, તો તે સંકેત છે કે લિવરમાં ચરબી જમા થવા લાગી છે.
4. જિનેટિક્સ
આનુવંશિકતાને લીધે, લોકોને વારસા દ્વારા ગંભીર રોગોની ભેટ આપવામાં આવે છે. આમાં યકૃતના રોગોનો પણ સમાવેશ થાય છે. લીવરના રોગોમાં ફેટી લીવરને સમજવા માટે તમારે કેટલીક બાબતો પર ધ્યાન આપવું પડશે, જેમ કે – જો તમારા પરિવારમાં કોઈ ફેટી લીવરથી પીડાતું હોય અથવા તો તમે પણ હંમેશા બીમાર રહેતા હોવ, પેટ સંબંધિત સમસ્યાઓથી પરેશાન હોવ તો. પછી એવી શક્યતા છે કે તમારી પાસે ફેટી લીવર પણ છે.
5. સ્થૂળતા
જે લોકોનું વજન વધારે છે અથવા મેદસ્વી છે તેમને ફેટી લીવર રોગ થવાની સંભાવના છે. ડોક્ટરના મતે દરેક સ્વસ્થ વ્યક્તિનું વજન તેની ઊંચાઈ પ્રમાણે હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈની ઊંચાઈ 160 સેમી છે, તો સ્ત્રીનું વજન 55 કિલો અને પુરુષનું વજન 60 કિલો હોવું જોઈએ. જો કોઈ વ્યક્તિ કોઈપણ રોગનો દર્દી હોય તો તેનું વજન 50 કિલો હોવું જોઈએ. જો વજનના માપદંડો તે પ્રમાણે પૂર્ણ ન થાય તો ફેટી લિવર રોગ થઈ શકે છે.
