જાણો કઈ રીતે સરળ ઘરેલુ ઉપાયોથી થાઇરોઇડ નિયંત્રિત કરી શકાય
આજકાલની દોડધામ ભરી જીવનશૈલી અને ખોરાકમાં અનિયમિતતાને કારણે થાઇરોઇડની સમસ્યા ખૂબ સામાન્ય બની ગઈ છે. થાઇરોઇડ ગળામાં આવેલી એક બટરફ્લાયના આકારની ગ્રંથિ (Gland) છે, જે શ્વાસનળીની ઉપર સ્થિત હોય છે. આ ગ્રંથિ શરીર માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે થાઇરોક્સિન (T4) અને ટ્રાઇઆયોડોથાઇરોનિન (T3) નામના હોર્મોન્સ બનાવે છે. આ હોર્મોન્સ શરીરના ઘણા મહત્વપૂર્ણ કાર્યોને નિયંત્રિત કરે છે.
જ્યારે આ ગ્રંથિ જરૂર કરતાં ઓછી અથવા જરૂર કરતાં વધુ માત્રામાં હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરવા લાગે છે, ત્યારે થાઇરોઇડ સંબંધિત સમસ્યાઓ ઊભી થાય છે. થાઇરોઇડ મુખ્યત્વે બે પ્રકારના હોય છે: હાઇપોથાઇરોઇડિઝમ (Hypothyroidism) અને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ (Hyperthyroidism). સમયસર તેની સારવાર કરવી ખૂબ જ જરૂરી છે.
જો તમે દવાઓનું સેવન કરવાનું ટાળવા માંગતા હો, તો અહીં જણાવેલા કેટલાક રામબાણ ઘરેલુ ઉપચારો અપનાવી શકો છો, જે થાઇરોઇડની કાર્યપ્રણાલીમાં સુધારો લાવવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.

થાઇરોઇડના લક્ષણો (બંને પ્રકાર)
થાઇરોઇડની સમસ્યાના પ્રકારના આધારે તેના લક્ષણો અલગ-અલગ હોય છે:
૧. હાઇપોથાઇરોઇડિઝમ (Hypothyroidism) – (જ્યારે હોર્મોન્સ ઓછા બને છે)
- થાક અને નબળાઇ અનુભવવી.
વજન વધવું (Weight Gain).
ઠંડી સહન ન થવી (Cold Intolerance).
સૂકી ત્વચા અને વાળ.
કબજિયાતની ફરિયાદ રહેવી.
ડિપ્રેશન (અવસાદ) અનુભવવું.
ધીમા ધબકારા (Slow Heart Rate).
સાંધા અને સ્નાયુઓમાં દુખાવો.
માસિક ધર્મમાં અનિયમિતતા.
૨. હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ (Hyperthyroidism) – (જ્યારે હોર્મોન્સ વધુ બને છે)
- વજન ઘટવું (Weight Loss).
ઝડપી ધબકારા (Rapid Heart Rate).
ગરમી સહન ન થવી (Heat Intolerance).
ગભરામણ અને ચીડિયાપણું.
ધ્રુજારી (Tremors) આવવી.
અનિદ્રા (ઊંઘ ન આવવી).
સ્નાયુઓમાં નબળાઈ.
આંખોમાં ફેરફાર.
વારંવાર મળત્યાગ.
થાઇરોઇડ માટે રામબાણ ઘરેલુ ઉપચાર
આ ઘરેલુ ઉપચારો થાઇરોઇડ ગ્રંથિને સંતુલિત કરવામાં અને લક્ષણોને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે:
૧. આદુ (Ginger)
- ફાયદો: આદુમાં એન્ટિ-ઇન્ફ્લેમેટરી (સોજા વિરોધી) ગુણો ભરપૂર માત્રામાં હોય છે, જે થાઇરોઇડની કાર્યપ્રણાલીમાં સુધારો લાવી શકે છે અને સોજો ઘટાડે છે.
ઉપયોગ: તમે આદુની ચા પી શકો છો અથવા તેનો ઉપયોગ તમારા ભોજનમાં મસાલા તરીકે કરી શકો છો.
૨. દહીં અને દૂધ (Yogurt and Milk)
- ફાયદો: દહીં અને દૂધ કેલ્શિયમ, મિનરલ્સ અને વિટામિન્સનો સારો સ્ત્રોત છે. તે થાઇરોઇડથી પીડિત લોકોને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે અને હાડકાંની નબળાઇ દૂર કરે છે.
ઉપયોગ: દરરોજ તમારા આહારમાં ઓછી ચરબીવાળું દહીં અને દૂધનો સમાવેશ કરો.
૩. જેઠીમધ (મુલેઠી – Licorice)
- ફાયદો: જેઠીમધ થાઇરોઇડ ગ્રંથિને સંતુલિત બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે. તેના સેવનથી થાક અને નબળાઇ પણ ઓછી થાય છે.
ઉપયોગ: તમે જેઠીમધના મૂળને ચાવી શકો છો અથવા તેનો પાવડર ગરમ પાણી સાથે લઈ શકો છો.
૪. નાળિયેર તેલ (Coconut Oil)
- ફાયદો: નાળિયેર તેલને હેલ્ધી ફેટનો સારો સ્ત્રોત માનવામાં આવે છે, જેમાં મીડિયમ ચેઇન ફેટી એસિડ્સ હોય છે. તે થાઇરોઇડના કાર્યને સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે, ખાસ કરીને હાઇપોથાઇરોઇડિઝમના દર્દીઓ માટે.
ઉપયોગ: તેનો ઉપયોગ રસોઈમાં કરી શકાય છે, અથવા તમે દરરોજ સવારે એક ચમચી સાદું નાળિયેર તેલ પણ લઈ શકો છો.

૫. અળસીના બીજ (Flaxseeds)
- ફાયદો: અળસીના બીજમાં ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ સારી માત્રામાં હોય છે, જે થાઇરોઇડ ગ્રંથિના સ્તરને સામાન્ય કરવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે અને સોજો ઘટાડે છે.
ઉપયોગ: અળસીના બીજને શેકીને પાવડર બનાવી લો અને દરરોજ સવારે ખાલી પેટે એક ચમચી પાવડર પાણી સાથે લો.
૬. લીલા ધાણા (Coriander)
- ફાયદો: લીલા ધાણા થાઇરોઇડને નિયંત્રિત કરવામાં મદદરૂપ માનવામાં આવે છે.
ઉપયોગ: લીલા ધાણાને બારીક પીસીને પાણીમાં ઓગાળીને ખાલી પેટે પીવાથી થાઇરોઇડ ગ્રંથિ માટે ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે.
આ બધા ઘરેલુ ઉપચારો મદદરૂપ થઈ શકે છે, પરંતુ થાઇરોઇડ એક હોર્મોનલ સમસ્યા છે. ગંભીર અથવા લાંબા સમયથી ચાલી રહેલી થાઇરોઇડની સમસ્યા માટે ડોક્ટર અથવા એન્ડોક્રિનોલોજિસ્ટની સલાહ લેવી અને તેમની સૂચવેલી સારવાર શરૂ કરવી સૌથી જરૂરી છે.

