ઇઝરાયલનું પરમાણુ રહસ્ય: શસ્ત્રો ક્યારે અને કેવી રીતે બનાવવામાં આવ્યા?
વિશ્વના ઘણા દેશોએ ખુલ્લેઆમ પરમાણુ પરીક્ષણો કરીને પોતાની શક્તિ બતાવી છે, પરંતુ ઇઝરાયલનો મામલો સંપૂર્ણપણે અલગ છે. આ દેશ દાયકાઓથી એક નીતિનું પાલન કરી રહ્યો છે, જેને “પરમાણુ અસ્પષ્ટતા” કહેવામાં આવે છે. એટલે કે, ઇઝરાયલ ન તો સ્વીકારે છે કે તેની પાસે પરમાણુ શસ્ત્રો છે, અને ન તો તે તેનો ઇનકાર કરે છે. આ જ કારણ છે કે તેનો પરમાણુ કાર્યક્રમ હજુ પણ રહસ્ય અને જિજ્ઞાસાથી ઘેરાયેલો છે.
પ્રારંભિક પગલું: સુરક્ષાની જરૂરિયાત
- ઇઝરાયલની સ્થાપના પછી તરત જ, 1948 માં જ પરમાણુ સંશોધન શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. 1952 માં, ઇઝરાયલ પરમાણુ ઊર્જા પંચ (IAEC) ની રચના કરવામાં આવી હતી, જેનો ઉદ્દેશ્ય પરમાણુ ટેકનોલોજીને આગળ વધારવાનો હતો.
- પ્રથમ વડા પ્રધાન ડેવિડ બેન-ગુરિયન માનતા હતા કે પ્રતિકૂળ વાતાવરણમાં મધ્ય પૂર્વમાં પરમાણુ શસ્ત્રો વાસ્તવિક સુરક્ષા કવચ બની શકે છે.
ફ્રાન્સ સાથે ગુપ્ત જોડાણ
- 1957 માં, ઇઝરાયલે ફ્રાન્સ સાથે ગુપ્ત કરાર કર્યો. આ હેઠળ, ફ્રાન્સે નેગેવ રણમાં ડિમોનામાં એક સંશોધન રિએક્ટર બનાવવામાં મદદ કરી.
- આ રિએક્ટરે પ્લુટોનિયમનું ઉત્પાદન કર્યું, જે પરમાણુ શસ્ત્રો માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
- આ કરાર એટલો ગુપ્ત હતો કે અમેરિકાને પણ તેની જાણ મોડેથી થઈ.
પરમાણુ શસ્ત્રો તરફ એક પગલું
- નિષ્ણાતોનો અંદાજ છે કે 1960 ના દાયકાના અંત સુધીમાં ઇઝરાયલ પાસે પરમાણુ વિસ્ફોટકો બનાવવાની ક્ષમતા હતી.
- 1967 ના છ દિવસના યુદ્ધ દરમિયાન તેની પાસે પ્રાથમિક શસ્ત્રો હોઈ શકે છે.
- 1973 ના યોમ કિપ્પુર યુદ્ધ સુધીમાં, અમેરિકાને પણ વિશ્વાસ હતો કે ઇઝરાયલે પરમાણુ શક્તિ પ્રાપ્ત કરી લીધી છે.
પરંતુ ભારતની જેમ 1974 માં પોખરણ પરીક્ષણો કરવાને બદલે, ઇઝરાયલે ક્યારેય ખુલ્લેઆમ પરીક્ષણની જાહેરાત કરી ન હતી.
1979 ની “વેલા ઘટના” – શું તે એક પરીક્ષણ હતું?
- 22 સપ્ટેમ્બર, 1979 ના રોજ, દક્ષિણ એટલાન્ટિક મહાસાગરમાં, યુએસ ઉપગ્રહ વેલાએ એક રહસ્યમય ડબલ ફ્લેશ રેકોર્ડ કર્યો જે પરમાણુ વિસ્ફોટ જેવો દેખાતો હતો.
- ઘણા નિષ્ણાતો માને છે કે તે ઇઝરાયલ અને દક્ષિણ આફ્રિકા દ્વારા સંયુક્ત ગુપ્ત પરમાણુ પરીક્ષણ હતું. પરંતુ આજ સુધી ઇઝરાયલ કે દક્ષિણ આફ્રિકા બંનેએ તેને સ્વીકાર્યું નથી.
ગુપ્ત નેટવર્ક અને જાસૂસી
- ઇઝરાયલે તેની તકનીકી ક્ષમતા વધારવા માટે માત્ર સહયોગ જ નહીં, પણ જાસૂસી અને ગુપ્ત કામગીરીનો પણ ઉપયોગ કર્યો છે.
- ૧૯૬૦ના દાયકામાં, તેણે યુરોપ અને અમેરિકામાં યહૂદી વૈજ્ઞાનિકોના નેટવર્કની મદદ લીધી.
- ઘણી વખત તેણે ગુપ્ત રીતે જરૂરી યુરેનિયમ અને સંવેદનશીલ સાધનો મેળવ્યા.
સૌથી પ્રખ્યાત કિસ્સો ૧૯૬૦ના દાયકાનો છે, જ્યારે યુએસએના પેન્સિલવેનિયાના એપોલોમાં સ્થિત એક કંપનીમાંથી ૨૦૦ થી ૬૦૦ પાઉન્ડ અત્યંત સમૃદ્ધ યુરેનિયમ રહસ્યમય રીતે ગાયબ થઈ ગયું હતું. આ ઇઝરાયલ સાથે જોડાયેલું હતું.
આજની તસવીર
- એવું અનુમાન છે કે ઇઝરાયલ પાસે હાલમાં લગભગ ૮૦-૯૦ પરમાણુ શસ્ત્રો છે.
- આ શસ્ત્રો લડાકુ વિમાનો, બેલિસ્ટિક મિસાઇલો અને સબમરીનથી ફાયર કરી શકાય છે.
- પરંતુ ઇઝરાયલ હજુ પણ તેનું પરમાણુ મૌન જાળવી રાખે છે.
