ટ્રમ્પની ભારતને આકરી ચેતવણી: ‘જો રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાનું બંધ નહીં કરો તો…’; પીએમ મોદી પર આપેલું ‘વચન’ ન પાળવાનો આરોપ, ભારે ટેરિફની ધમકી!
યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ફરી એકવાર ભારત પ્રત્યે કડક વલણ અપનાવ્યું છે અને ચેતવણી આપી છે કે જો તે રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઇલની આયાત ચાલુ રાખશે તો તેને ભારે આયાત ટેરિફનો સામનો કરવો પડશે. ટ્રમ્પનું આ નિવેદન ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના સંવેદનશીલ વેપાર અને ઊર્જા સંબંધોમાં મોટો તણાવ પેદા કરી શકે છે.
પત્રકારો સાથે વાતચીત કરતી વખતે ટ્રમ્પે દાવો કર્યો હતો કે તેમણે અગાઉ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે આ મુદ્દે વાત કરી હતી. ટ્રમ્પે જણાવ્યું:”મેં વડા પ્રધાન મોદી સાથે વાત કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે ભારત રશિયન તેલ ખરીદશે નહીં. જો તેઓ આમ (ખરીદી) ચાલુ રાખશે, તો તેમને ભારે ટેરિફ ચૂકવવા પડશે.”
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર લાંબા સમયથી દલીલ કરી રહ્યું છે કે રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદતા દેશો યુક્રેન યુદ્ધને પરોક્ષ રીતે ભંડોળ પૂરું પાડી રહ્યા છે. અમેરિકા સતત રશિયન ઊર્જાની ખરીદી પર નિયંત્રણ મૂકવા માટે ભારત સહિત ઘણા દેશો પર દબાણ કરી રહ્યું છે.
ભારતે ટ્રમ્પના ‘વચન’ના દાવાને ફગાવી દીધો
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે દાવો કર્યો હતો કે પીએમ મોદીએ તેમને ખાતરી આપી હતી કે ભારત હવે રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદશે નહીં. જોકે, ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયે ટ્રમ્પના આ દાવાને સ્પષ્ટપણે ફગાવી દીધો છે.
વિદેશ મંત્રાલયનો ખુલાસો: વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલ એ જણાવ્યું હતું કે ભારતની ઊર્જા નીતિનો એક માત્ર ઉદ્દેશ તેના ગ્રાહકોના હિતોનું રક્ષણ કરવાનો છે. તેમણે ભારપૂર્વક કહ્યું કે ભારત એક જવાબદાર ઊર્જા આયાતકાર છે.
સ્વતંત્ર નિર્ણય: પ્રવક્તાએ કહ્યું, “અમે સ્થિર ભાવ અને વૈવિધ્યસભર પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવા માટે સ્વતંત્ર રીતે અમારા નિર્ણયો લઈએ છીએ.” ભારતે પુનરોચ્ચાર કર્યો કે તેની પ્રાથમિકતા આર્થિક સંતુલન અને સ્થાનિક જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવાની છે, કોઈપણ રાજકીય દબાણને વશ થવાની નથી.
ભારત સરકાર સ્પષ્ટતા કરી ચૂકી છે કે આવી વાતચીતનો કોઈ સત્તાવાર રેકોર્ડ નથી, તેમ છતાં ટ્રમ્પે તેમની ટેરિફની ધમકી જાળવી રાખી છે.
ટેરિફની ધમકી અને વેપાર સંબંધો પર અસર
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર દ્વારા ભારતીય ઉત્પાદનો પર અગાઉ લાદવામાં આવેલા ટેરિફની અસર ભારતીય ઉદ્યોગ પર પહેલાથી જ વર્તાઈ રહી છે. આ વર્ષની શરૂઆતમાં, કપડાં, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ અને કૃષિ ઉત્પાદનો સહિત અનેક ભારતીય નિકાસો પર આયાત જકાતમાં વધારો કરવામાં આવ્યો હતો.
નિકાસ પર નકારાત્મક અસર: ભારતીય ઉદ્યોગ સંગઠનોનું કહેવું છે કે આ નીતિએ નિકાસ પર નકારાત્મક અસર કરી છે.
જોખમી વળાંક: જો ટ્રમ્પ તેમની ધમકીને અમલમાં મૂકે અને રશિયન તેલ પર નવા આયાત જકાત લાદે, તો તે ભારત-અમેરિકાના વેપાર સંબંધોમાં ખટાશ લાવી શકે છે અને ભારતની અર્થવ્યવસ્થા પર બોજ વધારી શકે છે.
આ વેપાર વિવાદ મોદી-ટ્રમ્પ વાટાઘાટ પર પણ સવાલો ઊભા કરે છે, કારણ કે ટ્રમ્પ સતત પીએમ મોદીએ તેમને વચન આપ્યું હોવાનો દાવો કરી રહ્યા છે, જ્યારે ભારત સરકાર આ વાતચીતને સંપૂર્ણપણે નકારી રહી છે.
ભારતની ઊર્જા સુરક્ષા વ્યૂહરચના
ભારત વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો તેલ આયાતકાર દેશ છે. નવી દિલ્હીની ઊર્જા વ્યૂહરચના ત્રણ મુખ્ય લક્ષ્યો પર આધારિત છે: સસ્તું, ટકાઉ અને વૈવિધ્યસભર ઉર્જા પુરવઠો જાળવવો.
સસ્તું રશિયન તેલ: ઊર્જા મંત્રાલયના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે વૈશ્વિક બજારમાં રશિયન તેલ આર્થિક રીતે સૌથી વધુ સસ્તું સાબિત થઈ રહ્યું છે.
વૈવિધ્યસભર સ્ત્રોતો: ભારત હાલમાં સાઉદી અરેબિયા, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, રશિયા અને સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE) સહિતના વિવિધ દેશો પાસેથી તેલ ખરીદીને તેની ઉર્જા સુરક્ષા વ્યૂહરચના મજબૂત કરી રહ્યું છે.
ભારતનું કહેવું છે કે તે તેના નાગરિકોની ઊર્જા જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે અને આ નિર્ણયો ભૌગોલિક રાજકીય દબાણને બદલે આર્થિક અને રાષ્ટ્રીય હિતો પર આધારિત છે. ટ્રમ્પની આ ધમકી બે પરમાણુ શક્તિઓ વચ્ચેના સંબંધોને એક નિર્ણાયક વળાંક પર લાવી દીધી છે, જ્યાં નવી દિલ્હીને તેની સ્વતંત્ર વિદેશ નીતિ અને આર્થિક હિતો વચ્ચે સંતુલન જાળવવું પડશે.
