લા નીનાની અસર: ભારતમાં આ વર્ષે રેકોર્ડબ્રેક ઠંડી પડશે! દિલ્હી સહિત ઉત્તર ભારતમાં શિયાળો સમય કરતાં વહેલો અને વધુ તીવ્ર રહેશે
ભારતમાં આ વર્ષે શિયાળાની ઋતુ સામાન્ય કરતાં વહેલી અને વધુ તીવ્ર રહેવાની હવામાન વિભાગે આગાહી કરી છે. આ બદલાવના સ્પષ્ટ સંકેતો દિલ્હી-એનસીઆર સહિત ઉત્તરીય મેદાની વિસ્તારોમાં વહેલી સવારની નોંધપાત્ર ઠંડીના રૂપમાં અનુભવાઈ રહ્યા છે. હવામાનશાસ્ત્રીઓ આ અસામાન્ય વલણનું મુખ્ય કારણ મધ્ય અને પૂર્વીય પ્રશાંત મહાસાગરમાં વિકસિત થઈ રહેલી ‘લા નીના’ (La Niña) ની સ્થિતિને આપી રહ્યા છે.
લા નીના, જે વૈશ્વિક હવામાન પ્રણાલીને અસર કરતી એક મહત્ત્વપૂર્ણ આબોહવાકીય ઘટના છે, તેણે આ વખતે ભારતીય ઉપખંડના વાતાવરણ પર તેની અસર વહેલી શરૂ કરી દીધી છે. હવામાન વિભાગ (IMD) અનુસાર, આના પરિણામે ઉત્તર ભારતમાં શીત લહેરો અને પર્વતીય વિસ્તારોમાં હિમવર્ષામાં વધારો થવાની શક્યતા છે.
પર્વતોમાં વહેલી હિમવર્ષા: મેદાનોમાં શિયાળાની દસ્તક
દિલ્હી અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં રહેતા લોકો વહેલી સવારે હવે નોંધપાત્ર ઠંડક અનુભવી રહ્યા છે. આ તાપમાનમાં ઘટાડા પાછળનું સીધું કારણ પર્વતીય વિસ્તારોમાં વહેલી શરૂ થયેલી બરફવર્ષા છે.
- પર્વતીય અસર: હિમાચલ પ્રદેશ અને જમ્મુ-કાશ્મીરના ઊંચાઈવાળા વિસ્તારોમાં સમય પહેલાં જ હિમવર્ષા શરૂ થઈ ગઈ છે. ગયા અઠવાડિયે, શ્રીનગરમાં નિર્ધારિત સમય કરતાં વહેલી બરફવર્ષા થઈ હતી, અને જમ્મુ-કાશ્મીરના મેદાની વિસ્તારોમાં પણ વરસાદ પડ્યો હતો.
- તાપમાનમાં ઘટાડો: પર્વતો પરથી આવતા ઠંડા પવનો ઉત્તરીય મેદાની વિસ્તારો, જેમ કે દિલ્હી, પંજાબ, હરિયાણા અને ઉત્તર પ્રદેશ, ના તાપમાનમાં ઘટાડો લાવી રહ્યા છે, જેના કારણે સવારે લોકો સ્વેટરની જરૂરિયાત અનુભવી રહ્યા છે.
હવામાનશાસ્ત્રીઓ આને આગામી શિયાળાના તીવ્ર વલણનો પ્રારંભ ગણી રહ્યા છે, જે આ વખતે લાંબો અને કઠોર હોઈ શકે છે.
ભારતમાં વહેલા અને તીવ્ર શિયાળાનું કારણ: લા નીના
લા નીના એ અલ નીનો સધર્ન ઓસિલેશન (ENSO) નામની વૈશ્વિક આબોહવા ઘટનાનો એક ઠંડો તબક્કો છે. આ ઘટના પ્રશાંત મહાસાગરના સમુદ્ર સપાટીના તાપમાન અને વાતાવરણના પરિભ્રમણને પ્રભાવિત કરે છે, જે વૈશ્વિક સ્તરે હવામાનની પેટર્નને અસર કરે છે.
લા નીનાની પ્રક્રિયા અને ભારતીય હવામાન પર અસર:
- પવનનું જોર: લા નીના તબક્કા દરમિયાન, પ્રશાંત મહાસાગરમાં પવન સામાન્ય કરતાં વધુ મજબૂત બની જાય છે. આ પવન ગરમ પાણીને પશ્ચિમ પ્રશાંત તરફ ધકેલે છે.
- ઠંડકનો પ્રસાર: આના પરિણામે, વિશ્વનો પૂર્વીય ભાગ, જ્યાં ભારત સ્થિત છે, તે ઠંડો બને છે.
- વરસાદ અને ઠંડીમાં વધારો: આ સ્થિતિ ભારતીય ઉપખંડમાં વરસાદમાં વધારો અને પરિણામે તાપમાનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો લાવે છે. આ વલણ ખાસ કરીને ઉત્તર ભારતમાં વધુ તીવ્ર ઠંડી અને શીત લહેરોનું કારણ બની શકે છે.
IMD ના નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે લા નીનાની આ વહેલી શરૂઆત ભારતને આ વર્ષે રેકોર્ડબ્રેક ઠંડી માટે તૈયાર રહેવાનો સંકેત આપે છે
વરસાદની આગાહી: ઠંડીમાં વધારાનો બીજો સંકેત
હવામાનની આગાહીમાં માત્ર લા નીના જ નહીં, પરંતુ ઓક્ટોબર મહિનામાં અપેક્ષિત વરસાદની માત્રા પણ ઠંડીની તીવ્રતા વધારવાનો સંકેત આપી રહી છે.
- IMDની આગાહી: ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) એ ઓક્ટોબરમાં દેશના મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં સામાન્ય (૭૫.૪ મીમી) કરતાં આશરે ૧૧૫% વધુ વરસાદ પડવાની આગાહી કરી છે.
- તાપમાન પર અસર: આ વધુ પડતો વરસાદ જમીનને ભેજવાળી અને ઠંડી રાખશે, જેના કારણે વાતાવરણમાં ભેજ વધશે અને પરિણામે રાત્રિના તાપમાનમાં વધુ ઘટાડો થશે. વહેલી સવારે ધુમ્મસ અને શીત લહેરની સ્થિતિ વધુ તીવ્ર બની શકે છે.
આ ત્રણેય પરિબળો—વહેલી હિમવર્ષા, લા નીનાની અસર અને સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદની આગાહી—એ સ્પષ્ટ કરે છે કે દિલ્હી સહિત સમગ્ર ઉત્તર ભારતમાં રહેતા લોકોએ આ વર્ષે તેમના ગરમ કપડાં વહેલા બહાર કાઢવાની તૈયારી કરવી પડશે. સરકારોએ પણ શીત લહેરો અને પૂરક વીજળીની માંગ માટે વહેલી તૈયારીઓ શરૂ કરવાની જરૂર છે.
