જયશંકરનું માસ્ટરસ્ટ્રોક: રશિયાના રોકાણકારોને ભારત લાવવાની રણનીતિ, શું રશિયા આ દરખાસ્ત સ્વીકારશે?
અમેરિકા સાથેના ટેરિફ યુદ્ધ વચ્ચે ભારતે રાજદ્વારી મોરચે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકરે પોતાની મોસ્કો યાત્રા દરમિયાન રશિયન કંપનીઓને ભારતમાં રોકાણ કરવા માટે ખુલ્લું આમંત્રણ આપ્યું. તેમણે કહ્યું કે ભારત-રશિયાના સંબંધોને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જવાનો સમય આવી ગયો છે. આ પગલું અમેરિકા માટે એક મોટો ફટકો સાબિત થઈ શકે છે કારણ કે ભારત એ દર્શાવી રહ્યું છે કે તે કોઈ એક દેશ પર નિર્ભર નથી.
મોસ્કોમાં જયશંકરનું સંબોધન
જયશંકરે રશિયાની રાજધાની મોસ્કોમાં 26મી ભારત-રશિયા આંતર-સરકારી આયોગની બેઠકમાં ભાગ લીધો. આ દરમિયાન તેમણે કહ્યું કે ભારત, યુરેશિયન આર્થિક સંઘ સાથે મુક્ત વ્યાપાર કરાર (FTA)ને જલ્દી અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માંગે છે. તેમણે વેપારમાં રહેલા અવરોધો જેવા કે ટેરિફ, બિન-ટેરિફ અવરોધો અને લોજિસ્ટિક્સ સમસ્યાઓને દૂર કરવા પર ભાર મૂક્યો. સાથે જ, ઇન્ટરનેશનલ નોર્થ-સાઉથ ટ્રાન્સપોર્ટ કોરિડોર દ્વારા કનેક્ટિવિટી વધારવા અને એક વિશ્વસનીય ચુકવણી વ્યવસ્થા તૈયાર કરવાની જરૂરિયાત પર પણ ભાર મૂક્યો.
વેપાર અને રોકાણમાં વિવિધતાની જરૂરિયાત
વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે ભારત અને રશિયાએ પોતાના વેપાર અને વ્યૂહાત્મક એજન્ડાનું સતત વિસ્તરણ કરવું જોઈએ. તેમણે બંને દેશોને અપીલ કરી કે તેઓ ફક્ત જૂની પદ્ધતિ પર ન ચાલે પરંતુ માપી શકાય તેવા લક્ષ્યો અને ચોક્કસ સમય-મર્યાદા નક્કી કરે. તેમણે ભારત-રશિયા બિઝનેસ ફોરમ અને અન્ય કાર્ય સમૂહો વચ્ચે વધુ સારું તાલમેલ સાધવાની પણ હિમાયત કરી.
અમેરિકા માટે સંદેશ
ભારતના આ પગલાથી સ્પષ્ટ છે કે તે અમેરિકી દબાણમાં આવવા તૈયાર નથી. જયશંકરનું આ નિવેદન એવા સમયે આવ્યું છે જ્યારે અમેરિકાએ ભારતીય ઉત્પાદનો પર ટેરિફ વધારીને દબાણ બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. પરંતુ ભારતે રશિયાને રોકાણનું આમંત્રણ આપીને અમેરિકાને આ સંદેશ આપ્યો છે કે તેની પાસે વિકલ્પો મોજૂદ છે અને તે કોઈ એક દેશ પર નિર્ભર રહેવાનો નથી.
ચીન સાથે પણ ભાગીદારી વધારી રહ્યું છે
ભારતે તાજેતરમાં ચીન સાથે પણ અનેક ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠકો દ્વારા આર્થિક ભાગીદારીને મજબૂત કરવાનું શરૂ કર્યું છે. નિષ્ણાતો માને છે કે ભારતનું આ પગલું અમેરિકાને રાજદ્વારી રીતે ઘેરવાની એક રણનીતિ છે. ભારત સ્પષ્ટ કરી રહ્યું છે કે તેને વિશ્વસનીય વેપારી ભાગીદારો જોઈએ, ન કે એવા દેશો જે બેવડા ધોરણો અપનાવે.
