એક ક્રોસ-સિટી સર્વેક્ષણમાં બહાર આવ્યું છે કે 14-17 વર્ષની વય જૂથના 96 ટકા વિદ્યાર્થીઓ જાણતા નથી કે ભારતમાં વેપ અને આવા ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો પર પ્રતિબંધ છે અને તેમાંથી 89 ટકા તેમની હાનિકારક અસરો વિશે પણ અજાણ છે. સર્વેક્ષણના તારણો એવા સમયે આવ્યા છે જ્યારે કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયે ભારતમાં પ્રતિબંધિત ઈ-સિગારેટનું વેચાણ કરતી 15 વેબસાઈટને નોટિસ મોકલી છે અને તેમને આવા ઉત્પાદનોની જાહેરાત અને વેચાણ બંધ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.
1,007 વિદ્યાર્થીઓએ સર્વે કર્યો
સ્વતંત્ર થિંક ટેન્ક ‘થિંક ચેન્જ ફોરમ’ (TCF) દ્વારા “વ્યસન મુક્ત ભારતની ધારણા” શીર્ષક હેઠળનો સર્વે હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. તેમાં દિલ્હી, ગુરુગ્રામ, નોઈડા, મુંબઈ, પુણે અને બેંગલુરુની શાળાઓના 1,007 વિદ્યાર્થીઓએ ભાગ લીધો હતો. સર્વેમાં જાણવા મળ્યું છે કે તેમાં સામેલ 96 ટકા બાળકોમાંથી મોટાભાગનાને એ વાતની જાણ નથી કે ભારતમાં વેપિંગ અને આવા ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો પર પ્રતિબંધ છે.
52 ટકા બાળકો વેપિંગને હાનિકારક માને છે
સર્વેમાં જાણવા મળ્યું છે કે ધોરણ IX થી XII માં 14 થી 17 વર્ષની વયજૂથના 89 ટકા બાળકો વેપિંગ અને સમાન ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો સાથે સંકળાયેલી હાનિકારક અસરોથી અજાણ છે. વરાળની હાનિકારક અસરો વિશે જાણતા ન હતા તેવા બાળકોમાં, 52 ટકા લોકોએ વેપિંગને “સંપૂર્ણપણે હાનિકારક” માન્યું અને તેને એક શાનદાર અને ફેશનેબલ પ્રવૃત્તિ તરીકે જોયું.
બાળકો વિશે ચિંતા વધી
સર્વેક્ષણ મુજબ અન્ય 37 ટકા લોકોએ તેને “સાધારણ રીતે હાનિકારક” માન્યું, પરંતુ નુકસાનની પ્રકૃતિની સમજણનો અભાવ હતો. સર્વેમાં જાણવા મળ્યું છે કે માત્ર 11 ટકા બાળકોએ વેપિંગ અને અન્ય ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણોને હાનિકારક તરીકે યોગ્ય રીતે ઓળખ્યા છે. સર્વેના પરિણામો પર ટિપ્પણી કરતા, પેરેંટિંગ કોચ અને TEDx સ્પીકર સુશાંત કાલરાએ કહ્યું, “આટલી મોટી ટકાવારી બાળકો વેપિંગની હાનિકારક અસરોથી અજાણ છે તે ખૂબ જ ચિંતાજનક છે.
તાત્કાલિક પગલાં લેવાની જરૂર છે
14 થી 17 વર્ષની વયજૂથના બાળકો માહિતીના અભાવને કારણે અસરગ્રસ્ત થવાની સંભાવના છે અને તેઓ વેપિંગ અથવા માદક દ્રવ્યો ધરાવતા ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો લેતા હોય છે.” સુશાંત કાલરાએ કહ્યું, “આપણે માહિતીના આ અંતરને દૂર કરવાની જરૂર છે. તાત્કાલિક પગલાં લેવા જોઈએ અને આપણા યુવાનોને તેમાં રહેલા જોખમોથી વાકેફ કરવા જોઈએ.” ફોર્ટિસ હેલ્થકેર નોઈડાના પલ્મોનોલોજી અને ક્રિટિકલ કેરના એડિશનલ ડાયરેક્ટર ડૉ. રાજેશ ગુપ્તાએ જણાવ્યું હતું કે માહિતી યુગમાં રહેતા હોવા છતાં, ભારતના યુવાનોમાં માદક દ્રવ્યોનું વ્યસન વધી રહ્યું છે. ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો તરફનું વલણ જે પદાર્થના વ્યસન તરફ દોરી જાય છે તે ખૂબ જ ચિંતાનો વિષય છે.
વેપિંગ શું છે
વાસ્તવમાં, તે પણ એક પ્રકારની ઈ-સિગારેટ છે, તે બીડી, સિગારેટ કે અન્ય કોઈપણ તમાકુની પ્રોડક્ટ જેટલી હાનિકારક છે. વરાળને સિગારેટની જેમ જ શ્વાસમાં લેવામાં આવે છે, પરંતુ ધુમાડાને બદલે તેમાં કેટલાક પ્રવાહી કણો હોય છે. એક નાનું હેન્ડહેલ્ડ ઉપકરણ (જેમ કે ઈ-સિગારેટ, વેપ પેન અથવા મોડ)નો ઉપયોગ નિકોટિન અને ટેસ્ટ (ઈ-લિક્વિડ)ના વરાળને શ્વાસમાં લેવા માટે થાય છે. બેટરીની મદદથી ચાર્જ કરવામાં આવતા આ ઉપકરણમાં પ્રવાહી હોય છે, જે ઉપયોગ દરમિયાન ગરમ થાય છે અને હવામાં ઉડે છે. તેને વારંવાર ચાર્જ કરવાની જરૂર નથી. તેમાં 8 થી 10 સિગારેટ જેવા પફ હોય છે.
વેપિંગના ગેરફાયદા શું છે
નિષ્ણાતોના મતે, વેપિંગમાં જોવા મળતું નિકોટિન તમારી ત્વચાની ઉંમરને ઝડપી બનાવી શકે છે. લિક્વિડ વેપમાં રહેલું નિકોટિન કોલેજનને તોડી શકે છે, જે ફાઇન લાઇન્સ, કરચલીઓ અને ઝૂલતી ત્વચાનું કારણ બને છે. અકાળે વૃદ્ધત્વની સાથે, વરાળ પણ ત્વચાની શુષ્કતાનું કારણ બને છે અને આ બધું ઇ-સિગારેટમાં હાજર રાસાયણિક પ્રોપીલીન ગ્લાયકોલને કારણે છે. તે માત્ર પીનારને જ નહીં પરંતુ આસપાસના લોકોને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે.
