નોટબંધી પર સુપ્રીમ કોર્ટનો નિર્ણય આવી ગયો છે. કોર્ટે સરકારને ક્લીનચીટ આપી છે. એમ પણ કહ્યું કે નોટબંધીની સૂચના રદ કરી શકાતી નથી. જો કે, 5 જજોની બંધારણીય બેંચમાંથી એક જસ્ટિસ બી.વી. નાગરત્ન આ નિર્ણય સાથે અસંમત દેખાયા અને આ કામ કાયદા દ્વારા કરવાની વાત કરી. સવાલ એ છે કે 2023થી 6 વર્ષ જૂના આ બાબતના આ નિર્ણયની શું અસર થશે?
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે 6 વર્ષમાં અર્થવ્યવસ્થા અને સમાજે નોટબંધીના આંચકાને સંપૂર્ણપણે સહન કરી લીધો છે. તે જ સમયે, એક મીડિયા રિપોર્ટ અનુસાર, નિષ્ણાતો એમ પણ કહી રહ્યા છે કે કોર્ટનો આ આદેશ સૌથી વધુ એક ‘શૈક્ષણિક કવાયત’ તરીકે રહેશે. નવેમ્બર-ડિસેમ્બરમાં સુનાવણી દરમિયાન પણ, સર્વોચ્ચ અદાલતે સંકેત આપ્યો હતો કે તે નોટબંધીને રદ કરી શકશે નહીં કારણ કે જૂનો સમય પાછો લાવી શકાતો નથી. જો કે, કોર્ટે એમ પણ કહ્યું હતું કે દલીલોને કારણે ભવિષ્ય માટે માર્ગદર્શિકા નક્કી કરી શકાય છે.
કોંગ્રેસના નેતા પી ચિદમ્બરમે, અરજદારો માટે હાજર રહીને દલીલ કરી હતી કે સરકાર કાનૂની ટેન્ડર અંગે કોઈ પ્રસ્તાવ શરૂ કરી શકતી નથી, કારણ કે તે ફક્ત ભારતીય રિઝર્વ બેંકના સેન્ટ્રલ બોર્ડની ભલામણ પર થઈ શકે છે. તેના પર સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે આ મામલે આરબીઆઈ સાથે ચર્ચા કરવામાં આવી છે.
7 ડિસેમ્બરના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટે મોદી સરકાર અને આરબીઆઈને નોટબંધી સંબંધિત તમામ દસ્તાવેજો રજૂ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. કોર્ટે કહ્યું કે RBI અને સરકાર વચ્ચે 6 મહિના સુધી ચર્ચા ચાલી.
ઉગ્ર ટીકા થઈ, સરકારે બચાવ કર્યો
2016માં સરકારની જાહેરાત બાદ દેશમાં કેટલાય અઠવાડિયા સુધી અરાજકતાનો માહોલ હતો અને લોકો નવી નોટો મેળવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા. ATM, બેંકોની બહાર લોકોની લાંબી કતારોનાં અનેક ચિત્રો પણ સામે આવ્યા છે. અહીં, સરકારે કહ્યું કે નોટબંધીનો નિર્ણય અર્થવ્યવસ્થાને વેગ આપવા અને કાળા નાણાં અને આતંકવાદી ભંડોળના મુદ્દાને કારણે લેવામાં આવ્યો હતો.
તે દરમિયાન કેટલાક રાજકીય પક્ષો અને નિષ્ણાતોએ નોટબંધીના નિર્ણયનો વિરોધ કર્યો હતો અને કહ્યું હતું કે તેના કારણે લોકોને મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. આ સાથે તેમણે નાના ઉદ્યોગો માટે મુશ્કેલીઓ અને દેશની અર્થવ્યવસ્થાને પડેલા આંચકા વિશે પણ વાત કરી હતી.
કોર્ટમાં શું થયું
સોમવારે જસ્ટિસ એસ અબ્દુલ નઝીર, જસ્ટિસ બીઆર ગવઈ, જસ્ટિસ એએસ બોપન્ના, જસ્ટિસ વી રામાસુબ્રમણ્યમ અને જસ્ટિસ બીવી નાગરત્નની બેન્ચે ચુકાદો સંભળાવ્યો. જસ્ટિસ ગવઈએ કહ્યું, ‘એવું માનવામાં આવે છે કે આર્થિક મહત્વની બાબતોમાં હસ્તક્ષેપ કરતા પહેલા સંયમનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ… અમે આવા વિચારોને ન્યાયિક રીતે બદલી શકતા નથી’.
સુપ્રીમ કોર્ટે સ્વીકાર્યું છે કે નોટબંધીના નિર્ણયને લઈને કેન્દ્ર સરકાર અને રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા વચ્ચે 6 મહિના સુધી ચર્ચા થઈ હતી.
