નરેન્દ્ર મોદી સરકારના બીજા કાર્યકાળના 100 દિવસ પૂરા થઈ રહ્યા છે. આ 100 દિવસોમાં વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી તેમના પ્રિયજનોના હૃદયમાં છે, અને વિપક્ષના નિશાના પર છે. મોદી સરકારે આ સો દિવસમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ પગલા લીધા છે, પરંતુ સરકરા સમક્ષ અનેક પડકારો છે. જો તમે મોદી સરકાર દ્વારા લીધેલા નિર્ણયો પર નજર નાખો તો આવા ઘણા ઐતિહાસિક નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા જેની અસર સમગ્ર દેશ અને દુનિયાને પડી છે. આ સિદ્ધિઓમાં કલમ-37૦, ત્રિપલ તલાક, માર્ગ સલામતી, આતંકવાદને કાબૂમાં રાખવી અને બેંકોના મર્જર જેવા ઘણા ઐતિહાસિક અને હિંમતવાન નિર્ણયો શામેલ છે. સાથે સાથે બીજી બાજુ મોદી 2.0 ની સરકારે મંદીના સંકેતોથી શરૂઆત કરી હતી અને તેના 100 દિવસ પૂરા થવા પર આર્થિક મંદી વધુ તીવ્ર બની રહી છે. ઓટો સેક્ટર, રીઅલ એસ્ટેટ, ટેલિકોમ, ફાઇનાન્સિયલ સર્વિસિસ, બેંકિંગ, સ્ટીલ, ટેક્સટાઇલ, ચા, ડાયમંડ જેવા દરેક ક્ષેત્રમાંથી નકારાત્મક સમાચાર આવી રહ્યા છે. ઉત્પાદન ઘટાડવામાં આવી રહ્યું છે અને નોકરીઓ છીનવી લેવામાં આવી રહી છે. સરકારી અને ખાનગી ખર્ચમાં વધારો થતો નથી. તાજેતરના જૂન ક્વાર્ટરમાં જીડીપીના 5 ટકાનો આંકડો વિકાસની ચિંતામાં વધારો કરે છે.
નરેન્દ્ર મોદી સરકાર મુસ્લિમ મહિલાઓને ત્રિપલ તલાકથી મુક્તિ અપાવવા માટે પ્રથમ પગલું ભરીને સતત બીજી વખત સત્તામાં આવી. મોદી સરકારે ટ્રિપલ તલાક પર પ્રતિબંધ મૂકવા માટે લોકસભા અને રાજ્યસભામાંથી ‘મુસ્લિમ મહિલા મેરેજ રાઇટ્સ બિલ -20119’ પાસ કર્યું. આ રીતે, 1 ઓગસ્ટથી ટ્રિપલ તલાક આપવો એ કાનૂની ગુનો બન્યો. જ્યારે બીજી બાજુ મોદી સરકારે આગામી 5 વર્ષમાં દેશની અર્થવ્યવસ્થાને 5 ટ્રિલિયન ડોલર બનાવવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે, પરંતુ નિષ્ણાતો કહે છે કે તેને આશરે 5 ટકાના જીડીપીની આજુબાજુ હાંસલ કરવું અશક્ય છે. આ માટે 8 થી 9 ટકાની વાર્ષિક જીડીપી વૃદ્ધિ જરૂરી છે.
મોદી સરકારે તેના બીજા કાર્યકાળમાં જમ્મુ-કાશ્મીર અંગેનો સૌથી ઐતિહાસિક નિર્ણય લીધો, જે જનસંઘના સમયથી તેની પ્રાથમિકતા છે. જમ્મુ-કાશ્મીરમાં, કલમ 37૦ ને બિનઅસરકારક બનાવવાના પગલા લેવા સાથે, રાજ્યને બે ભાગમાં વહેંચવાનું કામ પણ આ સમયગાળા દરમિયાન થયું હતું. જ્યારે બીજી તરફ આર્થિક મંદીનું એક મોટું કારણ દેશના ઓટો સેક્ટરને રિવર્સ ગિયરમાં ખસેડી ગયું છે. કાર અને અન્ય વાહનોના વેચાણમાં સતત ઘટાડો અને ઓગસ્ટમાં સતત 10મા મહિના સુધી ચાલુ રહ્યો. ઓગસ્ટમાં કારના વેચાણમાં 29 ટકાનો તીવ્ર ઘટાડો થયો છે. ઓટો ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલા સાડા ત્રણ લાખથી વધુ કર્મચારીઓની નોકરીઓ ગઈ છે અને લગભગ એક મિલિયન નોકરીઓ જોખમમાં છે.
મોદી સરકારે પોતાની બીજી ટર્મમાં ટ્રાફિક નિયમોને કડક બનાવવા અને માર્ગ અકસ્માતોને રોકવા માટે મોટર મોટર વ્હીકલ એક્ટ -2019 અમલમાં મૂક્યો છે. આ કડક કાયદા હેઠળ હવે ટ્રાફિકના નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરનારાઓની ખેર નથી. ત્યાં બીજી બાજુ કૃષિ ક્ષેત્ર પછી, 10 કરોડ લોકોને રોજગારી આપતું ટેક્સટાઇલ ક્ષેત્ર પણ ખરાબ હાલતમાં છે. નોર્ધન ઈન્ડિયા ટેક્સટાઇલ મિલ્સ એસોસિએશનના જણાવ્યા અનુસાર રાજ્ય અને કેન્દ્રીય જીએસટી અને અન્ય કરને કારણે વૈશ્વિક બજારમાં ભારતીય યાર્ન હવે સ્પર્ધાત્મક સ્થિતિમાં નથી.
નરેન્દ્ર મોદી સરકારે આતંકવાદને ડામવા માટે યુએપીએ એટલે કે ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ નિવારણ (સુધારો) બિલ -2019 અમલમાં મૂક્યો. નવો યુએપીએ કાયદો આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ અથવા પ્રોત્સાહિત થયેલી કોઈપણ વ્યક્તિને આતંકવાદી જાહેર કરવાનો અધિકાર આપે છે. ત્યારે બીજી તરફ રિયલ એસ્ટેટની પણ હાલત છેલ્લા ઘણા સમયથી ખરાબ છે. માર્ચ 2019 સુધીમાં, ભારતના 30 મોટા શહેરોમાં 12 લાખ 80 હજાર ઘરો તૈયાર છે પરંતુ તેમના ખરીદદારો ઉપલબ્ધ નથી. બિલ્ડરો મકાનો બનાવી રહ્યા છે તે ઝડપે લોકો ખરીદી કરી રહ્યા નથી.
મોદી સરકારે દેશમાં આર્થિક સુધારણા તરફ ઘણા મહત્વપૂર્ણ પગલા લીધા છે. સરકારે ચાર મોટી બેંકો બનાવવા માટે રાજ્યની 10 માલિકીની બેંકોના વિલીનીકરણની ઘોષણા કરી છે.સેન્ટ્રલ સ્ટેટિસ્ટિકલ ઓર્ગેનાઇઝેશન દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા આંકડા મુજબ, વર્ષ 2018-19માં દેશનો જીડીપી ગ્રોથ રેટ 6.8 ટકા હતો, જે છેલ્લા 5 વર્ષમાં સૌથી નીચો છે. આ નાણાકીય વર્ષના જૂન ક્વાર્ટરમાં જીડીપી ગ્રોથ 5 ટકા પર આવી ગયો છે. ત્યારે બીજી તરફ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ચૂંટણીમાં વચન આપ્યું હતું કે પાણીને લગતા મુદ્દાઓ સાથે કામ કરવા માટે એકીકૃત મંત્રાલય બનાવવામાં આવશે. આ જ કારણ છે કે નરેન્દ્ર મોદી સરકાર સત્તા પર આવી અને જળ સંસાધન અને પીવાના પાણી અને સ્વચ્છતા મંત્રાલયને જોડીને જળ ઉર્જા મંત્રાલયની રચના કરી.
નરેન્દ્ર મોદી સરકારે દેશની જનતાને ફીટ રાખવા માટે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. વડા પ્રધાને રમત દિન નિમિત્તે ફીટ ઈન્ડિયા મૂવમેન્ટની શરૂઆત કરી હતી. આ અંતર્ગત શાળા, કોલેજ, જિલ્લા, બ્લોક કક્ષાએ એક મિશન તરીકે આ આંદોલન ચલાવવામાં આવશે. રમત મંત્રાલય, માનવ સંસાધન વિકાસ મંત્રાલય, પંચાયતી રાજ અને ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલય, પરસ્પર સંકલનમાં કામ કરશે અને ફીટ ઇન્ડિયા અભિયાનને સફળ બનાવવા માટે રૂપરેખા તૈયાર કરશે. ત્યારે બીજી તરફ મોદી સરકારના બીજા કાર્યકાળમાં રોકાણકારોને મોટી આશા હતી. જ્યારે સરકારે તેના બજેટમાં વિદેશી પોર્ટફોલિયોના રોકાણકારો પર સરચાર્જ લાદવાનો નિર્ણય કર્યો ત્યારે આ અપેક્ષાઓ પર પાણી ફરી વળ્યું હતું. દેશમાં કર સુધારા હેઠળ જીએસટીનો અમલ 2017 માં કરવામાં આવ્યો હતો. તે પછી તે દેશની કર પ્રણાલીના ઇતિહાસના મોટા સુધારા તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યો. પછીના વર્ષોમાં પણ ઘણા ફેરફારો કરવામાં આવ્યા.
આરબીઆઈ દ્વારા તાજેતરમાં જારી કરવામાં આવેલા આંકડા મુજબ, ઉદ્યોગોને બેંકો દ્વારા આપવામાં આવતી લોનમાં ઘટાડો થયો છે. પેટ્રોલિયમ, ખાણકામ, કાપડ, ખાતર અને ટેલિકોમ જેવા ક્ષેત્રોએ ઉધાર ઘટાડ્યો છે. એપ્રિલથી જૂન 2019 ના ત્રિમાસિક ગાળામાં સોના અને ચાંદીની આયાતમાં 5.3 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. તે જ સમયે, તે પાછલા વર્ષમાં 6.3 ટકા વૃદ્ધિ નોંધાવી છે. આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડ તેલના વધતા ભાવોની અસર ફુગાવા પર પડી છે. અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે ચાલી રહેલા વેપાર યુદ્ધને કારણે વિશ્વમાં આર્થિક મંદીનું જોખમ ઝડપથી વધી રહ્યું છે, જેણે ભારતને પણ અસર પડી છે. ડોલર સામે રૂપિયાનું મૂલ્ય ઘટી ગયું છે. આયાત કરતા નિકાસમાં અપૂરતી વૃદ્ધિને કારણે દેશની રાજકોષીય ખાધ વધી છે અને વિદેશી હૂંડિયામણના ભંડારમાં ઘટાડો થયો છે. આમ મોદી સરકારના બીજા કાર્યકાળમાં સારી અને નકારત્મક બંને અસરો 100 દિવસમાં જોવા મળી છે.
