Onion Price Hike ડુંગળીના ભાવમાં વધારોઃ એક તરફ પાંચ રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાવા જઈ રહી છે અને બીજી તરફ મતદાન પહેલા જ ડુંગળીના ભાવમાં જોરદાર વધારો થવા લાગ્યો છે. ડુંગળીના ભાવે ચૂંટણીની ગણતરીઓ બગાડી દીધી છે.
ડુંગળીના ભાવમાં વધારોઃ ટામેટા બાદ હવે ડુંગળીના ભાવ લોકોની આંખોમાંથી આંસુ લાવવા તૈયાર છે. રાજધાની દિલ્હીના છૂટક બજારમાં ડુંગળી 50 થી 60 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે મળે છે. જ્યારે એક સપ્તાહ પહેલા ડુંગળી 30 થી 40 રૂપિયા પ્રતિ કિલો મળતી હતી. એક સપ્તાહમાં ડુંગળી 50 ટકા મોંઘી થઈ ગઈ છે. અને ડિસેમ્બરમાં નવા પાકના આગમન પહેલા મોંઘી ડુંગળીમાંથી રાહત મળવાની કોઈ શક્યતા જણાતી નથી. ડુંગળીના ભાવમાં વધારાનો ટ્રેન્ડ આગામી કેટલાક દિવસો સુધી ચાલુ રહી શકે છે.
સરકારના હસ્તક્ષેપ છતાં ભાવ વધી રહ્યા છે
સરકારે NCCF અને NAFED દ્વારા તેના બફર સ્ટોકમાંથી ડુંગળી વેચવાની જાહેરાત કરી હતી. સરકારે પ્રાઈસ સ્ટેબિલાઈઝેશન ફંડ દ્વારા ડુંગળીનો બફર સ્ટોક પણ બનાવ્યો છે જેથી સામાન્ય ગ્રાહકોને ડુંગળીના ભાવમાં તીવ્ર વધારાથી રાહત મળી શકે. ડુંગળીની નિકાસને રોકવા માટે 40 ટકાની નિકાસ ડ્યુટી પણ લાદવામાં આવી હતી. પરંતુ આમ છતાં છૂટક બજારમાં ડુંગળીના ભાવમાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે.
મોંઘી ડુંગળી પર રાજનીતિ શરૂ થઈ
નવેમ્બર, 2023માં ઉત્તર ભારતના મુખ્ય રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાઈ રહી છે ત્યારે ડુંગળીના ભાવમાં વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. આ એવા રાજ્યો છે જ્યાં ડુંગળીનો વપરાશ વધુ છે. ડુંગળીના ભાવમાં તીવ્ર વધારો શાસક પક્ષને ચૂંટણીમાં નુકસાન પણ કરી શકે છે. ડુંગળીના ભાવ વધ્યા બાદ વિપક્ષી પાર્ટી કોંગ્રેસે પોતાના સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ્સ દ્વારા સરકાર પર નિશાન સાધવાનું શરૂ કરી દીધું છે.
સરકારની ટોપ સ્કીમ સફળ થઈ શકી નથી
દર વર્ષે બટાટા, ડુંગળી અને ટામેટાંના ભાવમાં ભારે વધઘટ જોવા મળે છે. આનો સામનો કરવા માટે, નાણાકીય વર્ષ 2018-19ના બજેટમાં, સરકારે ટામેટા, ડુંગળી અને બટાકાની વેલ્યુ ચેઇન એટલે કે TOP (ટામેટા, ડુંગળી બટેટા) વિકસાવવા માટે ઓપરેશન ફ્લડની તર્જ પર ઓપરેશન ગ્રીનની જાહેરાત કરી હતી, જેના માટે 500 કરોડનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. બાદમાં, કોવિડના પ્રથમ તરંગ દરમિયાન આત્મનિર્ભર ભારત પેકેજની જાહેરાત દરમિયાન, આ યોજનામાં તમામ ફળો અને શાકભાજીનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. ફૂડ પ્રોસેસિંગ મંત્રાલય આ યોજના ચલાવતી નોડલ એજન્સી છે. જો કે, મંત્રાલય દ્વારા યોજનાના યોગ્ય સંચાલન પર પ્રશ્ન ચિહ્નો ઉભા થયા છે. એવી શક્યતાઓ છે કે TOP યોજના યોગ્ય અમલીકરણ માટે કૃષિ મંત્રાલયને સોંપવામાં આવે.
TOP યોજનાના બે ઉદ્દેશ્ય લાંબા ગાળાના અને ટૂંકા ગાળાના છે. લાંબા ગાળાના હસ્તક્ષેપ હેઠળ, મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ઉત્પાદન ક્લસ્ટરો અને એફપીઓ (ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠનો) ને મજબૂત કરવાનો તેમજ ખેડૂતોને બજાર સાથે જોડવાનો છે. ઉપરાંત, ફાર્મ ગેટ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર તૈયાર કરીને પાક ઉત્પાદન પછી ખેડૂતોને નુકસાનથી બચાવવાનો હેતુ છે. ટૂંકા ગાળાના હસ્તક્ષેપ હેઠળ, ખેડૂતોને નીચા ભાવે અથવા નુકસાન પર પાત્ર પાક વેચવાથી અટકાવવામાં આવે છે. યોજનાની માર્ગદર્શિકા હેઠળ પરિવહન અને સંગ્રહ સુવિધાઓ ભાડે લેવા માટે ખેડૂતોને 50 ટકા સબસિડી આપવાની પણ જોગવાઈ છે.
ટામેટા બાદ હવે મોંઘી ડુંગળીનો વારો છે
આ વર્ષે ચોમાસામાં અસમાન વરસાદને કારણે જૂનથી ઓગસ્ટ મહિના દરમિયાન ટામેટાના ભાવ આસમાને પહોંચ્યા હતા. છૂટક બજારમાં 250 થી 300 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે ટામેટાં મળતા હતા, જેના કારણે લોકોના રસોડામાંથી ટામેટાં ગાયબ થઈ ગયા હતા. ટામેટાના ભાવમાં તીવ્ર વધારો થવાને કારણે જુલાઈમાં ખાદ્યપદાર્થોનો ફુગાવો બે આંકડામાં પહોંચી ગયો હતો. ઓગસ્ટના અંતમાં ટામેટાંનો નવો પાક આવ્યા બાદ ભાવમાં ઘટાડો શરૂ થયો હતો, જેના કારણે લોકોને મોંઘા ટામેટાંથી રાહત મળી હતી. પરંતુ આંધ્રપ્રદેશ અને કર્ણાટક જેવા રાજ્યોમાં સામાન્ય કરતાં ઓછા વરસાદને કારણે ડુંગળીના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થવાની સંભાવના છે. જેના કારણે ટામેટા બાદ ડુંગળીના ભાવમાં વધારો તહેવારોની સિઝનમાં સામાન્ય લોકોને મોંઘવારીનો આંચકો આપી શકે છે.