S Jaishankar: ચીન સાથે બગડતા સંબંધો પર વિદેશ મંત્રી જયશંકરે ખુલીને વાત કરી
S Jaishankar: ગલવાન અથડામણ બાદ ભારત અને ચીન વચ્ચેના સંબંધો કેટલા તંગ બની ગયા છે. આ વાત કોઈનાથી છુપી નથી. ન્યૂયોર્કમાં વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે ચીન સાથેના બગડતા સંબંધો પર ખુલીને વાત કરી હતી.
S Jaishankar: ભારત અને ચીન વચ્ચેના સંબંધો કેટલા વણસી ગયા છે તે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ઘણી વખત જોવા મળ્યું છે. ભારત સાથેની સરહદ પર ચીનના આક્રમક વલણને કારણે બંને દેશોના સંબંધો પાટા પરથી ઉતરી ગયા છે. ભારત અને ચીન વચ્ચેના સંબંધો પર પ્રતિક્રિયા આપતા વિદેશ મંત્રી ડૉ. એસ. જયશંકરે કહ્યું કે 2020માં ગલવાન ખીણમાં ભારતીય અને ચીની સૈનિકો વચ્ચે થયેલી અથડામણથી બંને દેશોના સંબંધો પર અસર પડી છે. છેલ્લા ચાર વર્ષથી નવી દિલ્હીનું ધ્યાન સરહદ પરથી સૈનિકોને હટાવવા પર છે.
ભારત-ચીન સંબંધોની વિશ્વ પર અસર
ગઈકાલે ન્યુયોર્કમાં ‘ઈન્ડિયા, એશિયા એન્ડ ધ વર્લ્ડ’ ઈવેન્ટમાં ડૉ. જયશંકરે કહ્યું હતું કે ભારત-ચીન સંબંધો એશિયાના ભવિષ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે જેની અસર સમગ્ર વિશ્વ પર પડશે. ડો. જયશંકરે કહ્યું, “મને લાગે છે કે ભારત-ચીન સંબંધો એશિયાના ભવિષ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે. જો વિશ્વને બહુધ્રુવી બનાવવું હશે, તો એશિયાને પણ બહુધ્રુવી બનાવવું પડશે અને તેથી આ સંબંધ માત્ર એશિયાના ભવિષ્યને અસર કરશે નહીં. , “પરંતુ આ રીતે, કદાચ, તે વિશ્વના ભાવિને પણ પ્રભાવિત કરશે.” એશિયા સોસાયટી અને એશિયા સોસાયટી પોલિસી ઇન્સ્ટિટ્યૂટ દ્વારા આયોજિત કાર્યક્રમમાં વિદેશ મંત્રીએ ભાગ લીધો હતો.
ચીન સાથે ભારતનો ઇતિહાસ
વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે ચીન સાથે ભારતનો મુશ્કેલ ઇતિહાસ રહ્યો છે. તમારી પાસે બે દેશો છે જે પડોશીઓ છે, તે અર્થમાં અલગ છે કે તેઓ એક અબજથી વધુ લોકોના બે દેશો છે, બંને વૈશ્વિક વ્યવસ્થાને આગળ ધપાવે છે અને ઘણીવાર સરહદો ધરાવે છે જે ઓવરલેપ થાય છે, જેમાં હકીકત એ છે કે તેમની શ્રેણી સમાન છે. તેથી આ વાસ્તવમાં ખૂબ જ જટિલ મુદ્દો છે. મને લાગે છે કે જો તમે આજે વૈશ્વિક રાજકારણ પર નજર નાખો તો ભારત અને ચીનનો સમાંતર ઉદય એક ખૂબ જ અનોખી સમસ્યા રજૂ કરે છે.
પેટ્રોલિંગને લગતા પ્રશ્નો હજુ ઉકેલાયા નથી
જયશંકરે કહ્યું, ‘જ્યારે મેં કહ્યું કે 75 ટકા સમસ્યા હલ થઈ ગઈ છે, તો તેનો અર્થ એ થયો કે માત્ર સૈનિકો પાછા હટી ગયા છે. તેથી, તે સમસ્યાનો એક ભાગ છે. બોર્ડર પેટ્રોલિંગ સંબંધિત કેટલાક મુદ્દાઓ હજુ ઉકેલવાના બાકી છે. આગામી પગલું તણાવ ઘટાડવાનું હશે. તમે જાણો છો કે અમે બંને વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા સુધી કેવી રીતે પેટ્રોલિંગ કરીએ છીએ. ડૉ.જયશંકરે કહ્યું કે 2020 પછી પેટ્રોલિંગ સિસ્ટમમાં ગરબડ જોવા મળી રહી છે. બંને દેશો સરહદ પર મોટી સંખ્યામાં સૈનિકો લાવ્યા છે.
ભારત અને ચીન વચ્ચે 3500 કિલોમીટરની સરહદ વિવાદિત છે
આ સાથે તેમણે કહ્યું કે ભારત અને ચીન વચ્ચે 3500 કિલોમીટરની સમગ્ર સરહદ વિવાદિત છે. તેથી તમે ખાતરી કરો કે સીમા શાંતિપૂર્ણ છે જેથી સંબંધના અન્ય ભાગો આગળ વધી શકે. ડો.જયશંકરે કહ્યું કે બંને દેશો વચ્ચેની ઘણી સમજૂતીઓમાં સરહદને શાંતિપૂર્ણ કેવી રીતે રાખવી તે વિગતવાર સમજાવવામાં આવ્યું છે. હવે સમસ્યા એ હતી કે 2020 માં, આ ખૂબ જ સ્પષ્ટ કરારો હોવા છતાં, કોવિડમાં આપણે જોયું કે ચીન મોટી સંખ્યામાં સૈનિકોને વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા પર ખસેડીને આ કરારોનું ઉલ્લંઘન કરે છે. આના પર અમે તે જ રીતે જવાબ આપ્યો.
સંબંધો પર ગલવાન સંઘર્ષની અસર
એકવાર સૈનિકો ખૂબ નજીક તૈનાત કરવામાં આવ્યા હતા, જે ‘ખૂબ જ ખતરનાક’ છે, ત્યાં મુકાબલો થવાની સંભાવના હતી, અને તે થયું. 2020 ગલવાન અથડામણનો ઉલ્લેખ કરતા, તેમણે કહ્યું કે ત્યાં સંઘર્ષ થયો હતો, અને બંને પક્ષોના ઘણા સૈનિકો માર્યા ગયા હતા, અને ત્યારથી, એક રીતે, તેની અસર સંબંધો પર પડી છે. તેથી જ્યાં સુધી આપણે સરહદ પર શાંતિ પુનઃસ્થાપિત કરી શકીએ નહીં અને જે કરારો પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે તેનું પાલન થાય તેની ખાતરી ન કરી શકીએ, બાકીના સંબંધો ચાલુ રાખવા મુશ્કેલ છે.
