સુપ્રીમ કોર્ટે ગુરુવારે કેન્દ્ર અને ગુજરાત સરકારને બિલકિસ બાનો ગેંગ રેપ અને તેના પરિવારના સભ્યોની હત્યામાં આજીવન કેદની સજા પામેલા 11 દોષિતોની મુક્તિને પડકારતી અરજી પર તેમના જવાબો દાખલ કરવા જણાવ્યું હતું. સુપ્રીમ કોર્ટે ગુરુવારે કહ્યું કે એવું શું થયું કે રાતોરાત ગુનેગારોને છોડી દેવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો. ચીફ જસ્ટિસ એનવી રમનાની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે આ અરજી પર કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારને નોટિસ જારી કરી હતી અને અરજદારોને દોષિતોને કેસમાં પક્ષકાર બનાવવા જણાવ્યું હતું. કોર્ટે આ મામલાને બે અઠવાડિયા પછી સુનાવણી માટે સૂચિબદ્ધ કર્યો. ગુજરાત સરકારની માફી નીતિના ભાગરૂપે આ વર્ષે 15 ઓગસ્ટના રોજ ગોધરા સબ-જેલમાંથી 11 દોષિતોની મુક્તિએ જઘન્ય કેસોમાં આવી રાહતના મુદ્દા પર ચર્ચા જગાવી છે.
કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી ઓફ ઈન્ડિયા-માર્ક્સિસ્ટ (સીપીઆઈ-એમ)ના નેતા સુભાષિની અલી, પત્રકાર રેવતી લાલ અને કાર્યકર રોખિન રાની દ્વારા સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી. 3 માર્ચ, 2002ના રોજ, સાબરમતી એક્સપ્રેસ પર ગોધરા હુમલા અને 59 મુસાફરો, મુખ્યત્વે ‘કાર સેવકો’ને સળગાવી દેવાયા બાદ ગુજરાતમાં ફાટી નીકળેલી હિંસા દરમિયાન દાહોદમાં ટોળા દ્વારા 14 લોકો માર્યા ગયા હતા. બિલ્કીસ બાનોની ત્રણ વર્ષની પુત્રી સાલેહા પણ માર્યા ગયેલા લોકોમાં સામેલ હતી. ઘટના સમયે બિલ્કીસ બાનો ગર્ભવતી હતી અને સામૂહિક બળાત્કારનો ભોગ બની હતી. આ કેસમાં 11 લોકોને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા અને તેમને આજીવન કેદની સજા ફટકારવામાં આવી હતી.
માફી નીતિના ભાગ રૂપે, ગુજરાત સરકારે આ કેસમાં આજીવન કેદની સજા ભોગવી રહેલા તમામ 11 દોષિતોને 15 ઓગસ્ટના રોજ ગોધરા સબ-જેલમાંથી મુક્ત કર્યા હતા, જેની વિરોધ પક્ષોએ સખત નિંદા કરી હતી. 21 જાન્યુઆરી, 2008ના રોજ, મુંબઈની વિશેષ સીબીઆઈ કોર્ટે બિલકિસ બાનોના પરિવારના સાત સભ્યોની હત્યા અને સામૂહિક બળાત્કારના કેસમાં તમામ 11 આરોપીઓને આજીવન કેદની સજા ફટકારી હતી. બાદમાં બોમ્બે હાઈકોર્ટે પણ આ નિર્ણયને યથાવત રાખ્યો હતો. આ દોષિતોને સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્દેશ પર વિચારણા કર્યા બાદ મુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.
સુપ્રીમ કોર્ટે સરકારને 1992ની માફી નીતિ હેઠળ દોષિતોને રાહત આપવાની અરજી પર વિચાર કરવા કહ્યું હતું. આ દોષિતોએ 15 વર્ષથી વધુની જેલની સજા ભોગવી હતી ત્યારબાદ એક દોષિતે તેમની અકાળે મુક્તિ માટે સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો હતો. જેના પર સુપ્રીમ કોર્ટે ગુજરાત સરકારને આ મામલે વિચાર કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.
