પોતાના એક્સ એકાઉન્ટ પર વર્લ્ડ બેંકનો રિપોર્ટ શેર કરતા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ લખ્યું કે આ અમારી સરકારના મજબૂત પેમેન્ટ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને અમારા લોકોની મજબૂત ઈચ્છાનું પરિણામ છે.
G-20 સમિટ પહેલા વર્લ્ડ બેંકે મોદી સરકારના વખાણ કર્યા છે. વિશ્વ બેંકે તેના અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે ભારતે માત્ર 6 વર્ષમાં નાણાકીય સમાવેશનું લક્ષ્ય હાંસલ કર્યું છે, જે પ્રશંસનીય છે. જો તે સામાન્ય રીતે ચાલ્યું હોત તો તેને ઓછામાં ઓછા 47 વર્ષ લાગ્યા હોત. રિપોર્ટમાં વધુમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે ભારતે તેના ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને કારણે આ સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે. પોતાના એક્સ એકાઉન્ટ પર વર્લ્ડ બેંકનો રિપોર્ટ શેર કરતા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ લખ્યું કે આ અમારી સરકારના મજબૂત પેમેન્ટ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને અમારા લોકોની મજબૂત ઈચ્છાનું પરિણામ છે. હું આ સિદ્ધિ માટે આપણા લોકોને અભિનંદન આપું છું. તેમણે આગળ લખ્યું કે આ અમારી ઝડપી વૃદ્ધિ અને નવીનતા દર્શાવે છે.
વિશ્વ બેંકના રિપોર્ટના મહત્વના મુદ્દા
નાણાકીય સમાવેશઃ ભારતના ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (DPI) અભિગમની પ્રશંસા કરતા, વિશ્વ બેંકે તેના અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે ભારતે માત્ર 6 વર્ષમાં આ જ સિદ્ધિ મેળવી છે.
જન ધન-આધાર-મોબાઇલ (JAM ટ્રિનિટી): વિશ્વ બેંકે તેના અહેવાલમાં જણાવ્યું છે કે JAM ટ્રિનિટીના કારણે, નાણાકીય સમાવેશનો દર 2008માં 25% થી વધીને છેલ્લા 6 વર્ષમાં પુખ્ત વયના લોકો માટે 80% થી વધુ થઈ ગયો છે. DPIનો આભાર, તેને 47 વર્ષથી ઓછો સમય લાગ્યો.
PMJDY એકાઉન્ટ્સ: પ્રધાનમંત્રી જન-ધન એકાઉન્ટ યોજના (PMJDY) ખાતાઓની સંખ્યા માર્ચ 2015માં 14.72 કરોડ હતી તે જૂન 2022 સુધીમાં 46.2 કરોડ થઈ ગઈ છે. તેમાંથી 56 ટકા એટલે કે 26 કરોડથી વધુ ખાતા મહિલાઓના છે.
જન ધન પ્લસ કાર્યક્રમ: જન ધન પ્લસ કાર્યક્રમ ઓછી આવક ધરાવતી મહિલાઓને બચત કરવા પ્રોત્સાહિત કરે છે, પરિણામે 1.2 કરોડ મહિલાઓ આ યોજનામાં જોડાશે (એપ્રિલ 2023 સુધીમાં). માત્ર પાંચ મહિનામાં સરેરાશ બેલેન્સમાં 50%નો વધારો થયો છે. ભારતમાં 100 મિલિયન ઓછી આવક ધરાવતી મહિલાઓની નોંધણી કરીને, ભારતની જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો લગભગ 25,000 કરોડ ($3.1 બિલિયન)ની થાપણો આકર્ષી શકે છે.
UPI દ્વારા રેકોર્ડ પરના વ્યવહારો: એકલા મે 2023માં UPI દ્વારા અંદાજે રૂ. 14.89 ટ્રિલિયનના મૂલ્યના 9.41 અબજથી વધુ વ્યવહારો થયા હતા. નાણાકીય વર્ષ 2022-23 માટે, UPI વ્યવહારોનું કુલ મૂલ્ય ભારતના નજીવા જીડીપીના લગભગ 50 ટકા જેટલું હતું.
સરળ KYC પ્રક્રિયા: ડિજિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરે KYC પ્રક્રિયાને સરળ બનાવી છે. તેનાથી બેંકોના ખર્ચમાં ઘટાડો થયો છે. બેંકોએ તેમની અનુપાલન કિંમત $0.12 થી ઘટાડી $0.06 કરી છે. ખર્ચમાં ઘટાડાથી સેવા ઓછી આવક ધરાવતા ગ્રાહકો માટે વધુ આકર્ષક બની છે.
UPI દ્વારા દેશની બહાર પેમેન્ટઃ UPI દ્વારા દેશની બહાર પેમેન્ટ કરવાની સુવિધા પણ શરૂ થઈ ગઈ છે. UPI-PayNow ભારત અને સિંગાપોર વચ્ચે ઇન્ટરલિંકિંગ શરૂ થયું છે. તે G20 ની નાણાકીય સમાવેશની પ્રાથમિકતાઓ સાથે સંરેખિત છે અને ઝડપી, સસ્તી અને વધુ પારદર્શક ક્રોસ-બોર્ડર ચૂકવણીની સુવિધા આપે છે.
અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે DPI એ વ્યવસાય ચલાવવાની જટિલતા, ખર્ચ અને સમયને ઘટાડી ખાનગી કંપનીઓ માટે વિશાળ તકો ખોલી છે.
