MiG-21 વિદાય: ૬૨ વર્ષની શાનદાર સેવા બાદ ફાઇટર જેટે રનવે પર છેલ્લી વખત લેન્ડિંગ કર્યું, રાજનાથ સિંહે ગણાવ્યા કારનામા
ભારતીય વાયુસેનાના ઇતિહાસમાં સૌથી લાંબી અને ગૌરવશાળી સેવા આપનાર ફાઇટર જેટ મિગ-૨૧ (MiG-21) એ શુક્રવારે (૨૬ સપ્ટેમ્બર) ૬૨ વર્ષની સેવા બાદ અંતિમ ઉડાન ભરી. ચંદીગઢ એરબેઝ ખાતે આ પૌરાણિક વિમાનને સન્માન સાથે વિદાય આપવા માટે એક વિશેષ સમારોહનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહ ખાસ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.
સંરક્ષણ પ્રધાને મિગ-૨૧ ની મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકાને યાદ કરતાં કહ્યું કે, “૧૯૭૧ થી ઓપરેશન સિંદૂર સુધીના દરેક મિશનમાં મિગ-૨૧ એ ભારતીય સેનાને મજબૂત બનાવી છે.”
મિગ-૨૧ ની ગૌરવશાળી ગાથાને સલામ
ચંદીગઢ એરબેઝ પર ઉપસ્થિત ભારતીય વાયુસેનાના જવાનો અને અધિકારીઓને સંબોધતા સંરક્ષણ મંત્રી રાજનાથ સિંહે મિગ-૨૧ ની ભૂમિકાને સુવર્ણ અક્ષરોમાં લખવા લાયક ગણાવી હતી.
રાજનાથ સિંહે કહ્યું, “સૌ પ્રથમ, હું ભારતીય વાયુસેનાના બહાદુર સૈનિકોને સલામ કરું છું. સ્વતંત્રતા પછી ભારતની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે તમે જે બહાદુરી અને હિંમત દર્શાવી છે તે બધા ભારતીયો માટે પ્રેરણારૂપ છે. મારું માનવું છે કે મિગ-૨૧ એ તમારી બહાદુરીની આ યાત્રામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી છે.”
તેમણે ઉમેર્યું, “આજે, જ્યારે આપણે મિગ-૨૧ ને તેની ઓપરેશનલ સફરમાંથી વિદાય આપી રહ્યા છીએ, ત્યારે મારું માનવું છે કે આપણે એક એવા પ્રકરણને વિદાય આપવા જઈ રહ્યા છીએ જે ફક્ત ભારતીય વાયુસેનાના ઇતિહાસમાં જ નહીં, પરંતુ આપણા સમગ્ર લશ્કરી ઉડ્ડયનની સફરમાં સુવર્ણ અક્ષરોમાં લખાશે.”
૧૯૭૧ થી બાલાકોટ સુધી, દરેક યુદ્ધમાં હાજરી
મિગ-૨૧ એ તેની છ દાયકાથી વધુની સેવા દરમિયાન ભારતના મહત્ત્વના લશ્કરી ઓપરેશન્સમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી છે. રાજનાથ સિંહે ૧૯૭૧ના યુદ્ધના એક મહત્ત્વપૂર્ણ પ્રસંગને યાદ કર્યો.
સંરક્ષણ મંત્રીએ જણાવ્યું, “મિગ-૨૧ અનેક મિશનમાં સામેલ રહ્યું છે. ૧૯૭૧ થી ઓપરેશન સિંદૂર સુધી, મિગે દરેક મિશનમાં ભારતીય સેનાને મજબૂત બનાવી છે. ૧૯૭૧ માં, જ્યારે એક મિગ વિમાને ઢાકામાં ગવર્નર હાઉસ પર હુમલો કર્યો, ત્યારે તેણે યુદ્ધનો માર્ગ બદલી નાખ્યો.” આ હવાઈ હુમલો ૧૯૭૧ના બાંગ્લાદેશ મુક્તિ યુદ્ધમાં નિર્ણાયક સાબિત થયો હતો.
તેની ૬૨ વર્ષની સેવા દરમિયાન, મિગ-૨૧ એ નીચેના મુખ્ય સંઘર્ષોમાં મહત્ત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું હતું:
- ૧૯૬૫ ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ
- ૧૯૭૧ બાંગ્લાદેશ મુક્તિ યુદ્ધ
- ૧૯૯૯ કારગિલ યુદ્ધ
- ૨૦૧૯ બાલાકોટ હવાઈ હુમલો
‘નિર્જીવ વસ્તુઓ પણ દૈવી છે’
વિદાય સમારોહ દરમિયાન રાજનાથ સિંહે ભારતની સંસ્કૃતિ અને શસ્ત્રો પ્રત્યેના આદરની ભાવનાને પણ ઉજાગર કરી.
તેમણે કહ્યું, “આ રાષ્ટ્રીય ગૌરવ અને સામૂહિક સફળતાનો પણ પ્રસંગ છે. આપણી પ્રાચીન સંસ્કૃતિ આપણને શીખવે છે કે નિર્જીવ વસ્તુઓ પણ દૈવી છે, અને આ આપણો દૃષ્ટિકોણ છે. આપણે પથ્થરોની પણ પૂજા કરીએ છીએ. થોડા દિવસોમાં, દશેરા દરમિયાન, આપણે શસ્ત્રોની પૂજા કરીશું. આ આપણા બધા સાધનો પ્રત્યે આપણી કૃતજ્ઞતા દર્શાવે છે.”
તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે, “જે લોકો આપણને સુરક્ષા પૂરી પાડે છે અથવા આપણા જીવનમાં કંઈપણ યોગદાન આપે છે તેમનું સન્માન કરવું જોઈએ. વધુમાં, મિગ-૨૧ આપણી શક્તિનું પ્રતીક રહ્યું છે. તેનું સન્માન કરવું જોઈએ.”
મિગ-૨૧ ની નિવૃત્તિ ભારતીય વાયુસેનાના આધુનિકીકરણના પ્રયાસોનો ભાગ છે. ભલે તે નિવૃત્ત થયું હોય, પરંતુ ભારતીય આકાશમાં સુરક્ષા અને પરાક્રમના પ્રતીક તરીકે તેની ગાથા હંમેશા યાદ રહેશે.
