વીમા અને શિપિંગના ખર્ચને કારણે વાસ્તવિક નફો માત્ર $2.5 બિલિયન, મીડિયામાં અતિશયોક્તિ
રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ બાદ રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઈલની આયાતમાં ભારતનો નફો વાસ્તવમાં જેટલો દેખાય છે તેના કરતા ઘણો ઓછો છે. બ્રોકરેજ કંપની CLSAના તાજેતરના અહેવાલમાં આ ચોંકાવનારો ખુલાસો થયો છે. અહેવાલ મુજબ, મીડિયામાં થતા અંદાજો કે ભારતને વાર્ષિક $10 થી $25 બિલિયનનો નફો થાય છે તે અતિશયોક્તિભર્યા છે. વાસ્તવિકતામાં, ભારતનો ચોખ્ખો નફો માત્ર $2.5 બિલિયન છે, જે દેશના કુલ ઘરેલુ ઉત્પાદન (GDP) ના માત્ર 0.06% જેટલો છે.
નફામાં ઘટાડાનાં કારણો
CLSAના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે, રશિયન તેલ પર પ્રતિ બેરલ $60ની કિંમત મર્યાદા મોટી છૂટ જેવી લાગે છે, પરંતુ વીમા, શિપિંગ અને પુનઃવીમા જેવા અનેક પ્રતિબંધોને કારણે ભારતનો વાસ્તવિક નફો ઘણો ઓછો થઈ જાય છે. નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં સરેરાશ ડિસ્કાઉન્ટ $8.5 પ્રતિ બેરલ હતું, જે હવે ઘટીને માત્ર $1.5 પ્રતિ બેરલ થઈ ગયું છે. આ ઉપરાંત, રશિયન તેલની ગુણવત્તા ઓછી હોવાથી ભારતીય તેલ કંપનીઓએ તેને વધુ સારી અને મોંઘી ગુણવત્તાના ક્રૂડ ઓઈલ સાથે મિશ્રિત કરવું પડે છે, જેનાથી આયાત ખર્ચમાં કોઈ મોટો ફાયદો થતો નથી.
અમેરિકાના પ્રતિબંધો અને ભાવ પર અસર
રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાને કારણે અમેરિકાએ ભારતીય ઉત્પાદનો પર 50% ટેરિફ લાદ્યો છે, જે ભારતના ઉદ્યોગો માટે મોટો આર્થિક બોજ છે. આ છતાં, ભારત માટે રશિયન તેલની આયાત વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ છે. CLSA અહેવાલમાં ચેતવણી આપવામાં આવી છે કે જો ભારત રશિયન તેલની આયાત બંધ કરે, તો વૈશ્વિક તેલ પુરવઠામાં વિક્ષેપ પડી શકે છે અને ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ $90 થી $100 પ્રતિ બેરલ સુધી પહોંચી શકે છે, જેનાથી વૈશ્વિક ફુગાવો વધી શકે છે.
યુક્રેન યુદ્ધ પહેલા, ભારતની કુલ તેલ આયાતમાં રશિયાનો હિસ્સો 1% થી ઓછો હતો, જે હવે વધીને 36% (18 લાખ બેરલ પ્રતિ દિવસ) થયો છે. આ આયાત ભારતની ઊર્જા સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ કરે છે, પરંતુ આર્થિક નફો અપેક્ષા કરતાં ઘણો ઓછો છે.
