ઇસરો-નાસાની મોટી તૈયારી: NISAR ઉપગ્રહ 30 જુલાઈએ લોન્ચ થશે, જાણો તે અવકાશમાં શું કરશે!
ભારત અને અમેરિકાની અવકાશ એજન્સીઓ – ઇસરો અને નાસા – હવે સાથે મળીને અવકાશમાં એક ખાસ મિશન શરૂ કરવા જઈ રહી છે. બંને એજન્સીઓએ સંયુક્ત રીતે વિકસાવેલા પ્રથમ પૃથ્વી નિરીક્ષણ ઉપગ્રહનું નામ NISAR (NASA-ISRO સિન્થેટિક એપર્ચર રડાર) છે. આ ઉપગ્રહ 30 જુલાઈ, 2025 ના રોજ સાંજે 5:40 વાગ્યે આંધ્રપ્રદેશના શ્રીહરિકોટામાં સતીશ ધવન અવકાશ કેન્દ્રથી GSLV-F16 રોકેટ દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવશે.
NISAR શું છે અને તે શું કરશે?
NISAR એક હાઇ-ટેક ઉપગ્રહ છે જે પૃથ્વીની સપાટી, બરફ, જંગલો અને મહાસાગરોમાં થઈ રહેલા નાનામાં નાના ફેરફારોને પણ સચોટ રીતે કેદ કરવામાં સક્ષમ હશે. તેની સૌથી ખાસ વિશેષતા એ છે કે તે દર 12 દિવસે આખી પૃથ્વીને સ્કેન કરશે, જેથી આપણને પૃથ્વી પર થઈ રહેલા ફેરફારો વિશે સતત અપડેટ્સ મળતા રહેશે.
આ દ્વારા, વૈજ્ઞાનિકો આ બાબતો પર નજર રાખી શકશે:
- આબોહવા પરિવર્તન
- ભૂકંપ અને જ્વાળામુખી જેવી કુદરતી આફતો
- હિમનદીઓનું પીગળવું
- ભૂસ્ખલન અને ભૂગર્ભજળના સ્તરમાં ફેરફાર
NISAR મિશનના મુખ્ય ઉદ્દેશ્યો
- પૃથ્વીની સપાટી અને બરફની ગતિવિધિનું માપન
- પાક અને જંગલોમાં થતા ફેરફારોને સમજવું
- હિમાલય, એન્ટાર્કટિકા અને ગ્રીનલેન્ડમાં બરફની સ્થિતિનો અભ્યાસ કરવો
- ભૂકંપ, જ્વાળામુખી અને ભૂસ્ખલન જેવી ઘટનાઓનું નિરીક્ષણ કરવું
બંને દેશોની જવાબદારીઓ કેવી રીતે વિભાજિત કરવામાં આવે છે?
- ISRO એ S-બેન્ડ રડાર, સેટેલાઇટ માળખું, ડેટા સિસ્ટમ અને લોન્ચનું સંચાલન કર્યું છે.
- NASA એ L-બેન્ડ રડાર, GPS રીસીવર, સોલિડ સ્ટેટ રેકોર્ડર અને 12 મીટર પહોળા રિફ્લેક્ટર માટે 9 મીટર લાંબો બૂમ બનાવ્યો છે.
- પ્રક્ષેપણ પછીના પ્રથમ 90 દિવસોને “કમિશનિંગ ફેઝ” કહેવામાં આવશે, જેમાં બધી સિસ્ટમોની તપાસ કરવામાં આવશે અને કામગીરી માટે તૈયાર કરવામાં આવશે.
NISAR શા માટે ખાસ છે?
ISRO ના મતે, આ મિશન પૃથ્વી દેખરેખની ટેકનોલોજીમાં એક સીમાચિહ્નરૂપ છે. પ્રથમ વખત, વૈજ્ઞાનિકો એક જ ઉપગ્રહમાંથી બે અલગ અલગ રડાર સિસ્ટમ્સમાંથી ડેટા મેળવશે – જે પૃથ્વી પર થઈ રહેલા ફેરફારોને વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદ કરશે.
કયા ક્ષેત્રોમાં તે ફાયદાકારક રહેશે?
- કૃષિ ક્ષેત્રમાં પાકનું નિરીક્ષણ
- આપત્તિ વ્યવસ્થાપન માટે સચોટ માહિતી
- પર્યાવરણ અને આબોહવા સંબંધિત સંશોધનમાં મદદ
આ રીતે, NISAR ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે વૈજ્ઞાનિક ભાગીદારીને મજબૂત બનાવશે જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર વિશ્વને પૃથ્વીની બદલાતી પ્રકૃતિ વિશે વિગતવાર માહિતી પણ આપશે – જેથી આપણે સમયસર પગલાં લઈ શકીએ.
