Mahashivratri 2025: કાશ્મીરમાં ‘હેરાથ’ તરીકે પ્રખ્યાત છે મહાશિવરાત્રી, જાણો કેવી રીતે ઉજવવામાં આવે છે આ તહેવાર
મહાશિવરાત્રી 2025 હેરથ: મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર મોટા પાયે ખૂબ જ ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે, જ્યારે કાશ્મીરમાં આ તહેવારની એક અલગ ઓળખ છે. અહીં મહાશિવરાત્રીને હેરથ ઉત્સવ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
Mahashivratri 2025: કાશ્મીરમાં મહાશિવરાત્રિ ભગવાન શિવ અને પાર્વતીના વિવાહના ઉત્સવ તરીકે માનવામાં આવે છે અને આ પર્વને અંતિમ માસિક ધર્મરસક એટલે “હેરાથ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. કાશ્મીરમાં પંડિત સમુદાયમાં આ પર્વ ત્રણ દિવસ સુધી મનાવવામાં આવે છે, જે મહાશિવરાત્રિના એક દિવસ પહેલા અને ઈસાના એક દિવસ પછી છે.
દેશમાં જ્યાં મહાશિવરાત્રિ પર ભગવાન શિવ અને પાર્વતીની પૂજા થાય છે, ત્યાં કાશ્મીરી પંડિતો આ પર્વના દિવસે “ભરવા-ભારવી” ની પૂજા કરે છે અને ભગવાનને માંસ અને માછલીનો ભોગ અર્પણ કરે છે. અને પૂજા આખી ઘરના અંદર જ કરવામાં આવે છે.
પહેલા દિવસની રાત્રે પૂજા શિવ અને પાર્વતીના મિલનથી શરૂ થાય છે. પૂજામાં બે ઘડા પાણી અને પાણીથી ભરેલા હોય છે. શિવ અને શક્તિના પ્રતીક ગણાતા આ ઘડાઓની પૂજા કરવામાં આવે છે.
આ રીતે ઘણા નાના નાના મટકોને ગણેશ અને અન્ય દેવી-દેવતાઓના પ્રતીક તરીકે રાખવામાં આવે છે. આ મટકોના ઝુરમટને “વટુક” કહેવાય છે અને હેરાથ પર દરેક હિંદુ ઘરમાં એક “વટુક” હોવું અનિવાર્ય છે.
વટુક પૂજા માં ભગવાનને માંસ અને મચ્છીનો ભોગ આપવામાં આવે છે. રોગન જોશ, યખની અને શાકાહારી વ્યાનજન જેમ કે નદરૂ પાલક, દમ આલૂ વગેરે પણ અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ પૂજા માત્ર કશ્મીરી ઘાટીમાં કરવામાં આવે છે.
મંદિરમાં પૂજા શિવરાત્રિ ના દિવસે જ થાય છે, જેમાં કોઈ શિવ મંદિર જઈને પૂજા પાઠ કરવામાં આવે છે અને દર્શન કરવામાં આવે છે. શિવરાત્રિ પછીના દિવસે તેની માન્યતા છે, જેને કાશ્મીરમાં “સલામ” કહેવામાં આવે છે અને આ દિવસે મંદિરમાં ભગવાન શિવની પૂજા કરવામાં આવે છે.
આ પર્વનો અંત બે દિવસ પછી અમાવસ્યા ના દિવસે થાય છે, જયારે ચાવલ અને ઘઉંથી ખટ્ટી રોટી બનાવવામાં આવે છે અને મટકામાં રાખેલા ખાવા સાથે પ્રસાદ રૂપે રાખવામાં આવે છે. અને આ પ્રસાદ હિન્દૂ અને મુસલમાન બંને સમુદાયોમાં સમાનતા થી વહેંચવામાં આવે છે.
