અણધાર્યા વરસાદથી આંબાની વૃદ્ધિ પ્રક્રિયામાં વિક્ષેપ, ઉત્પાદન ઘટી શકે
અમરેલી જિલ્લો તેના સ્વાદિષ્ટ આંબા (mangoes) માટે સમગ્ર સૌરાષ્ટ્રમાં પ્રસિદ્ધ છે. અહીંના 11 તાલુકાઓમાં બાગાયતી પાક તરીકે આંબાનું વિશાળ પ્રમાણમાં વાવેતર થાય છે. ખાસ કરીને ધારી, લાઠી, બગસરા, ખાંભા, અમરેલી અને કંકોટ વિસ્તારો આંબાની ખેતી માટે જાણીતા છે. પરંતુ આ વર્ષે કમોસમી વરસાદના (unseasonal rain) કારણે આંબાના ઝાડની વૃદ્ધિ અને ફૂલ આવવાની પ્રક્રિયામાં ગંભીર અસર જોવા મળી છે, જેના કારણે ખેડૂતો ચિંતિત બન્યા છે.
કમોસમી વરસાદે ખોરવી દીધી આંબાની રેસ્ટિંગ સાઇકલ
ખેતીવાડી અધિકારી ભાવેશભાઈ પીપળીયાના જણાવ્યા મુજબ, “સામાન્ય રીતે ભાદરવા મહિનાથી આંબાના ઝાડને પિયત આપવાનું બંધ રાખવામાં આવે છે જેથી ઝાડ આરામ અવસ્થામાં જઈ ફૂલ (મોર) માટે તૈયાર થાય. પરંતુ આ વર્ષે અચાનક પડેલા વરસાદથી ઝાડને ફરી ભેજ મળતા નવા ફૂટ નીકળ્યા છે.” આ “ફૂટ નીકળવાની” પ્રક્રિયા એટલે ઝાડમાં નવા પાંદડા ઉગવા, જેના કારણે ઝાડનું ધ્યાન ફૂલ પાડવા કરતાં પાંદડા બનાવવામાં વળે છે. પરિણામે ફ્લાવરિંગમાં 20 થી 30 દિવસનો વિલંબ થઈ શકે છે અને આવનારા સિઝનમાં mango productionમાં ઘટાડો થવાની શક્યતા છે.
ભેજ વધતા જીવાતોના હુમલાનો ભય
ભાવેશભાઈએ આગળ જણાવ્યું કે વધેલા ભેજના કારણે આંબાના ઝાડ પર જીવાતો અને ફૂગના હુમલાની સંભાવના વધી જાય છે. આ સ્થિતિ પાકની ગુણવત્તા અને ઉત્પાદન બંનેને અસર કરી શકે છે. તેમણે ખેડૂતોને સલાહ આપતાં કહ્યું કે, “હાલ આંબાને વધુ પિયત ન આપવી જોઈએ. માત્ર મગિયા જેવી નાની કેરી દેખાય ત્યારે જ જરૂર મુજબ પાણી આપવું.” જો ભેજ વધુ રહી જાય તો ફૂલ પડી જાય છે અને ફળની ગુણવત્તા ઘટી શકે છે.
ખેડૂતો માટે જરૂરી તકેદારી
હાલમાં અમરેલી જિલ્લાના અનેક વિસ્તારોમાં આંબાના ઝાડોમાં પાંદડા સુકાઈ જવાની અને નવી ફૂટ દેખાવાની બે અલગ સ્થિતિ જોવા મળી રહી છે. આવી પરિસ્થિતિમાં ખેડૂતોને નીચેની બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ:
યોગ્ય પિયત નિયંત્રણ રાખવું
ઝાડમાં ભેજ વધુ ન રહે તેની કાળજી રાખવી
જીવાત અને ફૂગ નિયંત્રણ માટે દવાઓનો યોગ્ય ઉપયોગ કરવો
પોષક તત્ત્વ (micronutrients)નું યોગ્ય પ્રમાણ જાળવવું
જો આગામી દિવસોમાં હવામાન સ્થિર રહે અને ઠંડી યોગ્ય સમયે આવે, તો કેરીના ઉત્પાદન પર પડેલી નકારાત્મક અસર ઘટી શકે છે.
આશાની કિરણ
કુદરતના આ અણધાર્યા વળાંકે ખેડૂતોને મુશ્કેલીમાં નાખ્યા છે, પરંતુ તેઓ આશાવાદી છે કે આગામી દિવસોમાં હવામાન અનુકૂળ બનશે અને આંબાનો પાક ફરીથી સ્વસ્થ રીતે વિકસશે. જો હવામાન સામાન્ય બને, તો અમરેલીની કેરી ફરી એકવાર બજારમાં પોતાની સુગંધ અને સ્વાદથી ધમાકેદાર વાપસી કરશે.
