Nag Panchami 2025: નાગ પંચમીનું ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ
Nag Panchami 2025: શ્રાવણ મહિનાના શુક્લ પક્ષની પંચમી તિથીએ નાગ પંચમીનો પર્વ મનાવવામાં આવે છે અને આ વર્ષ તે શુભ તિથિ ૨૯ જુલાઇ છે. નાગ પંચમી હિન્દુ ધર્મમાં સાપદેવતાની વિશેષ પૂજા માટેનો દિવસ છે. આ દિવસે મંગળા ગૌરીનું વ્રત પણ કરવામાં આવે છે. આવો જાણીએ નાગ પંચમીનું મહત્વ, કેમ મનાય છે નાગ પંચમી, નાગ પંચમીની પૂજા વિધિ અને શુભ મુહૂર્ત…
Nag Panchami 2025: નાગ પંચમી ૨૦૨૫નો પર્વ ૨૯ જુલાઈ મંગળવારના દિવસે ઉજવાશે. નાગ પંચમી હિન્દુ ધર્મમાં સાપદેવતાની વિશેષ પૂજા માટેનો પાવન દિવસ છે, જે દર વર્ષે સાવણ માસના શુક્લ પક્ષની પંચમી તિથિને ઉજવવામાં આવે છે. કેટલાક સ્થળોએ આ તહેવાર સાવણ માસના કૃષ્ણ પક્ષની પંચમી તિથિ પર પણ મનાવવામાં આવે છે.
આ દિવસે નાગદેવતાની વિધિ વિધાન સાથે પૂજા અર્ચના કરવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, નાગ પંચમીના દિવસે નાગદેવતાની પૂજા કરવાથી સર્વ પ્રકારના દુઃખો દૂર થાય છે અને કુંડળીમાં રહેલો કાલશર્પ દોષ પણ નાશ પામે છે. ચાલો જાણીએ નાગ પંચમી પર પૂજનનું શુભ મુહૂર્ત અને પૂજા વિધિ…
નાગ પંચમીનું મહત્વ
શ્રાવણ મહિનો માત્ર શિવભક્તો માટે જ નહીં, પરંતુ અત્યંત પાવન માનવામાં આવે છે. આ પવિત્ર મહિને આવતી નાગ પંચમીનું મહત્વ વિશેષ બની જાય છે. શ્રાવણ માસમાં સાપ ભૂગર્ભમાંથી નીકળી જમીન પર આવે છે. હિન્દુ ધર્મની માન્યતા પ્રમાણે નાગ પંચમીના દિવસે નાગદેવતાની પૂજા કરવાથી પિતૃદોષ, કાલશર્પ દોષઅને સાપના દરમાંથી મુક્તિ મળે છે. આ દિવસ સાપોથી રક્ષણ અને જીવનમાં આવતા અકાળ મરણ, કરજ, બાધાઓથી મુક્તિનું પ્રતિક છે.
નાગ પંચમી મંગળવારે પડવાથી આ તહેવાર વધુ શક્તિશાળી બની જાય છે, કારણ કે મંગળવાર મંગળ ગ્રહ અને શક્તિની ઉપાસનાનું દિવસ છે.
નાગ પંચમી ૨૯ જુલાઈ ૨૦૨૫
સાવણ પંચમી તિથિની શરૂઆત – ૨૮ જુલાઈ રાત ૧૧:૨૪થી
સાવણ પંચમી તિથિનો સમાપ્તિ – ૩૦ જુલાઈ સવારે ૧૨:૪૬ સુધી
ઉદયા તિથિને માનતા નાગ પંચમી પર્વ ૨૯ જુલાઈ ૨૦૨૫, મંગળવારના દિવસે ઉજવાશે.
નાગ પંચમી ૨૦૨૫નો શુભ મુહૂર્ત
સવારે ૫:૪૧ થી સવાર ૮:૨૩ સુધી.
નાગ પંચમી કેમ ઉજવવામાં આવે છે?
નાગ પંચમી અંગે પુરાણોમાં અનેક કથાઓ છે, પણ સૌથી પ્રસિદ્ધ કથા મહાભારત યુગની છે, જ્યારે જનમેજયે સાપોના વિનાશ માટે સર્પ યજ્ઞ કરાવ્યો હતો. ત્યારે તેની માતા ઉત્તરાના વિનંતી પર ઋષિ આસ્તિકે સાપોની રક્ષા કરી હતી. ત્યારથી નાગ પંચમી પર્વ ઉજવાય છે.
આ દિવસ સાપોને સન્માન આપવા, તેમને દૂધ-જળ અર્પણ કરવા અને જીવનમાં વિષથી રક્ષા માટે પ્રાર્થના કરવાનો પ્રતીક બની ગયો છે. આ પર્વ માત્ર સાપોની પૂજાનો દિવસ નહીં, પરંતુ પ્રકૃતિ અને જીવનની રક્ષાનો ઉત્સવ પણ છે.
રાહુ-કેતુના અશુભ પ્રભાવનો નાશ
આ વર્ષે નાગ પંચમી મંગળવારના દિવસે આવે છે અને આ દિવસે મંગળા ગૌરીનું વ્રત પણ કરાય છે, જેના કારણે આ દિવસનું મહત્વ ખૂબ વધી જાય છે. નાગ પંચમીના દિવસે નાગદેવતાની પૂજા અર્ચના કરવાથી તમામ દુઃખો દૂર થાય છે અને જીવનમાં સુખ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિનો પ્રવાહ થાય છે.
નાગદેવતાને ભગવાન શિવના ગણ માનવામાં આવે છે અને સાવણ માસમાં તેમની પૂજા કરવાથી ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતી પ્રસન્ન થાય છે અને કુંડળીમાં રહેલા તમામ દોષ દૂર થાય છે. ખાસ કરીને નાગ પંચમીના દિવસે નાગદેવતાની પૂજા કરવાથી રાહુ-કેતુના કારણે થતા દોષો દૂર થાય છે અને શુભ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે.
પંચમી તિથિના સ્વામી નાગદેવતા
પંચમી તિથિના સ્વામી સ્વયં નાગદેવતા છે. આ તિથિને નાગદેવતાની પૂજા કરવાથી તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે અને પિતૃઓની કૃપા પણ રહે છે. સાવણ માસની કૃષ્ણ પક્ષની પંચમી તિથિને બિહાર, બંગાળ, રાજસ્થાન, ઉડિશા અને અન્ય કેટલાક વિસ્તારોમાં આ તહેવાર મનાવવામાં આવે છે. જ્યારે શુક્લ પક્ષની પંચમી તિથિને સમગ્ર દેશમાં નાગ પંચમી પર્વ ઉજવાય છે. નાગદેવતા પાતાળ લોકના સ્વામી માનવામાં આવે છે, તેથી કોઈપણ માસની પંચમી તિથિને ભૂલથી પણ જમીન ખોદવી નહીં.
નાગ પંચમી ૨૦૨૫ પૂજન વિધિ
- સ્નાન કરીને સ્વચ્છ કપડા પહેરો.
- ઘરના મુખ્ય દ્વાર કે પૂજાનું સ્થાન પર નાગદેવતાની તસ્વીર અથવા મિટ્ટીનો નાગ ચિત્ર બનાવો.
- હળદર, કુંકુમ, અક્ષત, દૂધ, પાણી, ફૂલો અને દુબથી નાગદેવતાની પૂજા કરો.
- દૂધમાં મિશ્રી કે મધ ભેળવીને નાગદેવતાને અર્પણ કરો.
- પછી “ૐ નમઃ નાગાય” અથવા “ૐ નાગેન્દ્રાય નમઃ” મંત્રનો જાપ કરો.
- નાગ પંચમી પર વ્રત રાખવાની પરંપરા પણ છે, ખાસ કરીને પરણેલી મહિલાઓ સંતાન સુખ અને પરિવારની રક્ષા માટે ઉપવાસ રાખે છે.
- પૂજા પછી ઘરના આસપાસ રહેલા સાપોને નુકસાન ન પહોંચાડો, તેમની સેવા તરીકે તેમને દૂધ પીવડાવાની પરંપરા છે.
