દેશી ગાય આધારિત પંચસ્તરીય મોડેલ
બનાસકાંઠાના ભાભર તાલુકાના ખારી પાલડી ગામના ખેડૂત શૈલેષભાઈ ઠાકોરે છેલ્લા પાંચ વર્ષથી દેશી ગાય આધારિત પ્રાકૃતિક ખેતી અપનાવી છે. તેઓએ તેમના ખેતરને પંચસ્તરીય મોડેલ ફાર્મમાં પરિવર્તિત કરીને ઓછા ખર્ચે વધુ આવક મેળવનાર ખેડૂત તરીકે ઓળખ મેળવી છે.
પંચસ્તરીય ખેતીનું નિર્માણ:
શૈલેષભાઈએ ચીકુ, આંબા, જામફળ, લીંબુડી, સીતાફળ, દાડમ, રાયણ અને બાજરી જેવા પાકો સાથે પાકવૈવિધ્યતા જાળવી છે. તેમણે જે પ્રાકૃતિક પદ્ધતિઓ અપનાવી છે તેમાં બીજામૃત, જીવામૃત, દશપર્ણી અર્ક, નિમાસ્ત્ર, ઘન જીવામૃત અને ખાટી છાસનો સમાવેશ થાય છે. આ પદ્ધતિઓ જમીનને સૃજનાત્મક બનાવી રાખે છે અને ઉત્પાદનક્ષમતા વધારી છે.
ઘટેલો ખર્ચ, વધેલો નફો:
તેમના વાવેતરમાં માત્ર ₹૩૧,૦૦૦નો ખર્ચ આવ્યો હતો અને વર્ષ અંતે ₹૧,૨૩,૦૦૦ રૂપિયાનો ચોખ્ખો નફો થયો. આ ચારગણો નફો ખેતી ક્ષેત્રે પ્રાકૃતિક પદ્ધતિની અસરકારકતા સાબિત કરે છે.
જિલ્લાના અન્ય ખેડૂતો માટે પ્રેરણા:
શૈલેષભાઈએ માત્ર પોતાનું ખેતર જ નહીં વિકસાવ્યું, પરંતુ જિલ્લાના ૬૫થી વધુ ખેડૂતોને પ્રાકૃતિક ખેતીની તાલીમ આપીને આ દિશામાં આગળ વધવા પ્રેર્યા છે. તેમનું માનવું છે કે “જમીન, પાણી અને જીવન બચાવવાનો એકમાત્ર રસ્તો પ્રાકૃતિક ખેતી છે.”
પ્રાકૃતિક ખેતીના ફાયદા:
આ પદ્ધતિથી જમીનની ફળદ્રૂપતા જળવાય છે, રાસાયણિક ખર્ચ ઘટે છે, પર્યાવરણ સુરક્ષિત રહે છે અને માનવ આરોગ્યને નુકસાન થતું નથી. દેશી ગાય આધારિત ખેતીથી પશુધનનો મહિમા પણ વધે છે, જે ગ્રામ્ય અર્થતંત્ર માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
રાજ્ય સરકારની સહાયનો લાભ:
શૈલેષભાઈએ સરકારની દેશી ગાય નિભાવ સહાય અને તાલીમ યોજનાઓનો લાભ ઉઠાવ્યો છે. રાજ્ય સરકારે ખેડૂત માટે હાથ ધરેલા કાર્યક્રમો તેમના જેવા ખેડૂતોને આત્મનિર્ભર અને સિદ્ધાંતસર ખેડૂત બનાવવામાં મદદરૂપ થયા છે.
શૈલેષભાઈ ઠાકોરે બતાવ્યું છે કે જો યોગ્ય માર્ગદર્શન અને જાણકારી હોય તો પ્રાકૃતિક ખેતીથી પણ સમૃદ્ધિ મેળવી શકાય છે. તેમની સફળતા આપણા સૌ માટે એક માર્ગદર્શિકા બની શકે છે.
