Navratri 2024: 9 દિવસ, વિવિધ દુર્ગા અવતારોને સમર્પિત મંદિરો
9 દિવસ, 9 સ્થળો: વિવિધ દુર્ગા અવતારોને સમર્પિત મંદિરો
નવરાત્રી એ મુખ્ય હિંદુ તહેવારોમાંનો એક છે જે ભારતમાં તેમજ વિદેશમાં હિંદુ સમુદાય દ્વારા ખૂબ જ ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન, ભક્તો મા શક્તિ (દેવી દુર્ગાનું એક સ્વરૂપ) ને પ્રાર્થના કરવા માટે દેશભરના પ્રખ્યાત દુર્ગા મંદિરોની મુલાકાત લે છે.
આ તે સમય પણ છે જ્યારે સમગ્ર ભારતીય ઉપખંડમાં ફેલાયેલા દુર્ગાના નવ સ્વરૂપોને સમર્પિત વિવિધ શક્તિપીઠો અને મંદિરોમાં લોકો ઉમટી પડે છે.
ચાલો દેવીના નવ જુદા જુદા સ્વરૂપોને સમર્પિત નવ પૂજનીય મંદિરો જોઈએ:
શૈલપુત્રી મંદિર, વારાણસી (દિવસ 1)
નવરાત્રિના પ્રથમ દિવસની શરૂઆત દેવી શૈલપુત્રી દેવીની પૂજાથી થાય છે. હિંદુ ધાર્મિક પુસ્તકો મુજબ, શૈલપુત્રી હિમાલયના પર્વતોની પુત્રી હતી, જેમાં નંદી બળદ તેના વાહન તરીકે હતો. પ્રથમ દિવસે, ભક્તો મોટી સંખ્યામાં વારાણસીના મરહિયા ઘાટ ખાતે શૈલપુત્રી મંદિરની મુલાકાત લે છે.
બ્રહ્મચારિણી મંદિર, વારાણસી (દિવસ 2)
નવરાત્રના બીજા દિવસે, બ્રહ્મચારિણી દેવીની પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે. દુર્ગાનું બીજું સ્વરૂપ દેવી પાર્વતીની ભગવાન શિવ સાથે લગ્ન કરવાની ઈચ્છા દર્શાવે છે. ગંગાના ઘાટ પર સ્થિત, વારાણસીમાં બ્રહ્મેશ્વર મંદિર અને બાલાજી ઘાટ પર મા બ્રહ્મેશ્વર મંદિર વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે.
ચંદ્રઘંટા દેવી મંદિર, વારાણસી (દિવસ 3)
દુર્ગાનું ત્રીજું સ્વરૂપ, ચંદ્રઘંટા દેવીને ત્રીજા દિવસે પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે. દુર્ગાનું આ સ્વરૂપ તેની ત્રીજી આંખ ખુલ્લી રાખીને જોવા મળે છે અને તેમાં યોદ્ધાની ભાવના છે. હિંમત અને બહાદુરીની દેવી, તેનું મુખ્ય મંદિર ચંદ્રઘંટા મંદિર પણ વારાણસીમાં છે.
કુષ્માંડા મંદિર, કાનપુર (દિવસ 4)
નવરાત્રીના ચોથા દિવસે કુષ્માંડા દેવીની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેણીએ તેના સ્મિતથી વિશ્વનું સર્જન કર્યું હોવાનું માનવામાં આવે છે. કુષ્માંડા મંદિર કાનપુરના ઘાટમપુર શહેરમાં આવેલું છે અને તે શહેરના સૌથી પ્રખ્યાત મંદિરોમાંનું એક છે.
સ્કંદમાતા મંદિર, વારાણસી (દિવસ 5)
નવરાત્રીના પાંચમા દિવસે ભક્તો દેવી સ્કંદમાતાની પ્રાર્થના કરે છે. દુર્ગાનું પાંચમું સ્વરૂપ, સ્કંદમાતા એ હિંદુ યુદ્ધના દેવ, કાર્તિકેયની માતા છે. સ્કંદમાતા મંદિર વારાણસીના જૈતપુરા ક્ષેત્રમાં પણ આવેલું છે.
કાત્યાયની મંદિર, કર્ણાટક (દિવસ 6)
છઠ્ઠો દિવસ કાત્યાયની દેવીને સમર્પિત છે, જેનો જન્મ દેવતાઓના ક્રોધમાંથી થયો હોવાનું માનવામાં આવે છે. તેના ક્રોધે જ રાક્ષસ રાજા મહિષાસુરનો નાશ કર્યો હતો. કર્ણાટકના અવર્સામાં આવેલું કાત્યાયની બાણેશ્વર મંદિર ભક્તોમાં ઘણું પ્રખ્યાત છે. વૃંદાવન, કોલ્હાપુર, કેરળ અને દિલ્હીમાં અન્ય મંદિરો પણ છે, જે કાત્યાયની દેવીને સમર્પિત છે.
કાલરાત્રી મંદિર, વારાણસી (દિવસ 7)
વારાણસીમાં પણ, કાલરાત્રી દેવી મંદિર શહેરના સૌથી પ્રસિદ્ધ દુર્ગા મંદિરોમાંનું એક છે. કાલરાત્રી, જેને કાલી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે દુર્ગાનું સાતમું સ્વરૂપ છે. તેણીને રાત્રિના શાસક પણ કહેવામાં આવે છે.
મહાગૌરી મંદિર, લુધિયાણા, પંજાબ (દિવસ 8)
મહાગૌરી દેવી દુર્ગાનું આઠમું સ્વરૂપ છે. તેણીના હાથમાં ત્રિશૂળ, કમળ અને ઢોલ છે. વારાણસીમાં મહાગૌરી મંદિર હોવા છતાં, લુધિયાણાના શિમલાપુરમાં આવેલું મંદિર પણ ખૂબ જ લોકપ્રિય છે.
સિદ્ધિદાત્રી મંદિર, મધ્ય પ્રદેશ (દિવસ 9)
દુર્ગાનું નવમું અને છેલ્લું સ્વરૂપ, સિદ્ધિદાત્રી દેવી જ્ઞાનનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. તેણીના નામનો અર્થ છે દૈવી શક્તિઓ આપનાર, જે જ્ઞાન છે. વારાણસી અને દેવપહારી, છત્તીસગઢમાં સિદ્ધિદાત્રીના મંદિરો છે, પરંતુ મધ્યપ્રદેશના સાગરમાં આવેલું મંદિર સૌથી પ્રસિદ્ધ છે.
