લાડકી બહેન યોજનાને કારણે બજેટનું સંતુલન બગડ્યું? મંત્રી છગન ભુજબળના દાવા પર વિપક્ષ શું કહે છે?
મહારાષ્ટ્ર સરકારમાં ખાદ્ય અને નાગરિક પુરવઠા મંત્રી તેમજ એનસીપી નેતા છગન ભુજબળએ ‘મુખ્યમંત્રી મારી લાડકી બહેન યોજના’ (Ladki Bahin Yojana) વિશે મોટું નિવેદન આપ્યું છે. તેમણે દાવો કર્યો છે કે આ યોજનાને કારણે રાજ્યની અન્ય ઘણી યોજનાઓ પ્રભાવિત થઈ રહી છે અને સરકારના તમામ વિભાગો પૈસાની તંગીનો સામનો કરી રહ્યા છે.
ગયા વર્ષે વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મહાયુતિ ગઠબંધનની મોટી જીત પાછળ ‘લાડકી બહેન યોજના’ને મુખ્ય કારણ માનવામાં આવ્યું હતું, જે અંતર્ગત મહિલાઓને માસિક ₹1500ની આર્થિક સહાય આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી.
લાડકી બહેન યોજના પર વાર્ષિક ₹35,000 કરોડનો બોજ
મંત્રી ભુજબળના જણાવ્યા અનુસાર, ‘લાડકી બહેન યોજના’ પર સરકારનો વાર્ષિક ખર્ચ ₹35,000 કરોડથી વધુ થઈ રહ્યો છે. આ યોજનાના કારણે અનેક કલ્યાણકારી યોજનાઓ પર અસર પડી રહી છે. તેમણે વરસાદ અને પૂરથી અસરગ્રસ્ત ખેડૂતોને અનાજ અને રોકડ સહાય આપવાની જરૂરિયાતનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો.
ભુજબળની આ ટિપ્પણી તેમના વિભાગની ‘આનંદાચા સિદ્ધા’ યોજના બંધ થવાની સંભાવનાના સમાચાર પર પ્રતિક્રિયા આપતી વખતે આવી હતી.
‘આનંદાચા સિદ્ધા’ અને ‘શિવ ભોજન થાળી’ યોજના પ્રભાવિત
ખાદ્ય અને નાગરિક પુરવઠા મંત્રીએ કહ્યું કે તેમને લાગે છે કે ‘મુખ્યમંત્રી મારી લાડકી બહેન યોજના’ના કારણે જ ‘આનંદાચા સિદ્ધા’ યોજના પ્રભાવિત થઈ રહી છે.
આનંદાચા સિદ્ધા યોજના: 2022માં દિવાળી દરમિયાન શરૂ કરાયેલી આ યોજના હેઠળ ભગવા રેશનકાર્ડ ધરાવતા પરિવારોને ₹100ના રાહત દરે ચાર ખાદ્ય સામગ્રીની કીટ પૂરી પાડવામાં આવતી હતી. આ યોજના પર દર વખતે લગભગ ₹500 કરોડનો ખર્ચ થતો હતો અને સરેરાશ 1.6 કરોડ લાભાર્થી હતા.
શિવ ભોજન યોજના: ભુજબળના વિભાગ હેઠળની અન્ય એક યોજના ‘શિવ ભોજન થાળી’ પણ બંધ થવાના આરે છે. આ યોજના હેઠળ લાભાર્થીઓને ₹10ના સબસિડીવાળા દરે એક સમયનું ભોજન (2 રોટલી, શાક, દાળ અને ભાત) પૂરું પાડવામાં આવે છે.
ભુજબળના મતે, દર વર્ષે 2 લાખ લોકોને ભોજન કરાવવા માટે ₹140 કરોડની જરૂર હોય છે, પરંતુ તેમને માત્ર ₹70 કરોડ મળ્યા છે.
તેમણે કહ્યું, “જો આપણે આ જ રીતે (‘લાડકી બહેન યોજના’માં) પૈસા વહેંચતા રહીશું તો નાણાકીય સમસ્યાઓ ઊભી થશે. પૂરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં વળતર આપવા માટે પણ પૈસાની જરૂર છે. તેથી, આ વર્ષે કેટલાક કામો થઈ શકશે નહીં.”
તમામ વિભાગો દેવાના બોજ હેઠળ
ભુજબળના મતે, તેઓ ‘લાડકી બહેન યોજના’ના ભવિષ્ય વિશે ટિપ્પણી કરી શકતા નથી, પરંતુ “એક વાત નિશ્ચિત છે કે તમામ વિભાગો ધનની તંગીનો સામનો કરી રહ્યા છે.”
તેમણે ઉમેર્યું, “લોક નિર્માણ વિભાગ અને અન્ય વિભાગો પર ₹84,000 કરોડનું બાકી દેવું છે. અમે કેબિનેટમાં આ મુદ્દે ચર્ચા કરી છે કે ઠેકેદારો કામ નથી કરી રહ્યા અને તેઓ અમારી પાસેથી બાકી રકમની ચૂકવણીની માંગ કરી રહ્યા છે. મુશ્કેલીઓ તો છે જ.”
ચૂંટણીનું વચન: ચૂંટણી પહેલા મહાયુતિ દ્વારા વચન આપવામાં આવ્યું હતું કે જો તેઓ ફરી સત્તામાં આવશે તો ‘લાડકી બહેન યોજના’ હેઠળની માસિક સહાય ₹1500 થી વધારીને ₹2100 પ્રતિ માસ કરવામાં આવશે. જોકે, મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદે દ્વારા શરૂ કરાયેલું આ વચન હજી સુધી પૂરું કરવામાં આવ્યું નથી.
