‘જીવિકા નિધિ સાખ સહકારી સંઘ’ શું છે અને તેનાથી મહિલાઓને કેવી રીતે ફાયદો થશે?
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તાજેતરમાં ‘બિહાર રાજ્ય જીવિકા નિધિ સાખ સહકારી સંઘ લિમિટેડ’ નો શુભારંભ કર્યો. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય ગ્રામીણ મહિલાઓને ઓછા વ્યાજ દરે ડિજિટલ માધ્યમથી લોન ઉપલબ્ધ કરાવવાનો છે, જેથી તેઓ નાના-નાના વ્યવસાયો શરૂ કરી શકે અને આત્મનિર્ભર બની શકે. લોન્ચિંગના દિવસે વડાપ્રધાને સંસ્થાના બેંક ખાતામાં 105 કરોડ રૂપિયાની રકમ પણ ટ્રાન્સફર કરી. આ પહેલ બિહારની લાખો મહિલાઓ માટે આર્થિક સશક્તિકરણની દિશામાં એક મોટું પગલું માનવામાં આવે છે.
મહિલાઓને મળનારા ફાયદા
સસ્તા વ્યાજ પર લોન: હવે ગ્રામીણ મહિલાઓને 18-24%ના ઊંચા વ્યાજ દરવાળા માઇક્રોફાઇનાન્સ સંસ્થાઓ પર નિર્ભર રહેવું પડશે નહીં. જીવિકા નિધિ તેમને સસ્તા અને સરળ વ્યાજ પર લોન ઉપલબ્ધ કરાવશે.
સમયસર મોટી રકમ: મહિલાઓને હવે સમયસર મોટી રકમ મળશે, જેનાથી તેઓ પોતાના વ્યવસાય અને ઉદ્યોગને વિસ્તારી શકશે.
ડિજિટલ લેવડ-દેવડ: આ યોજનાનું સંચાલન સંપૂર્ણપણે ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ પર થશે. તેનો ફાયદો એ થશે કે પૈસા સીધા અને પારદર્શી રીતે મહિલાઓના બેંક ખાતામાં પહોંચશે.
કાર્યકર્તાઓને ટેબ્લેટ: સરકાર તરફથી 12,000 સામુદાયિક કાર્યકર્તાઓને ટેબ્લેટ આપવામાં આવશે, જેથી લોન વિતરણ અને મેનેજમેન્ટની પ્રક્રિયા વધુ સરળ અને ઝડપી બની શકે.
ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન: નાના વ્યવસાય કરનાર ગ્રામીણ મહિલાઓ હવે સસ્તી લોન લઈને પોતાનો વ્યવસાય વધારી શકશે. તેનાથી ગામોમાં નવા ઉદ્યોગ અને ઉત્પાદક કંપનીઓનો વિકાસ થશે.
આર્થિક આત્મનિર્ભરતા: આ યોજના મહિલાઓને આર્થિક રીતે સશક્ત બનાવશે અને તેમને પરિવાર તથા સમાજમાં મજબૂત સ્થાન અપાવશે.
આ યોજના શા માટે ખાસ છે?
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં બિહારમાં સ્વયં સહાય જૂથો (SHGs) એ મહિલાઓમાં ઉદ્યોગસાહસિકતાની ભાવનાને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. ઘણી મહિલાઓ પોતાના ગામમાં નાના-નાના વ્યવસાયો શરૂ કરી ચૂકી છે. જોકે, ઊંચા વ્યાજ દરો પર લોન મળવાને કારણે તેમને વિસ્તાર કરવામાં મુશ્કેલી આવતી હતી. હવે જીવિકા નિધિ તેમની આ સમસ્યાનો ઉકેલ છે.
આ યોજનાથી માત્ર મહિલાઓના વ્યવસાયને ગતિ મળશે, પરંતુ કોમ્યુનિટી-આધારિત ઉદ્યોગોને પણ મજબૂતી મળશે. આ જ કારણ છે કે આ શુભારંભને બિહારની લગભગ 20 લાખ મહિલાઓએ જોયો અને તેને મહિલા સશક્તિકરણની દિશામાં ઐતિહાસિક પહેલ માની.
