મોદી સરકાર 2034 સુધીમાં સમગ્ર દેશમાં એકસાથે ચૂંટણીઓ કરાવવાની યોજના બનાવી રહી છે. વન નેશન, વન ઈલેક્શન બિલ પસાર થયા પછી આ શક્ય બનશે. એક અહેવાલ મુજબ, ૨૦૨૯ પછી જે રાજ્યોમાં વિધાનસભા ચૂંટણીઓ યોજાશે તેમનો કાર્યકાળ ટૂંકો રહેશે. બંધારણ (129મો સુધારો) બિલ, 2024 પર સંયુક્ત સંસદીય સમિતિ (JPC) ના વડા પીપી ચૌધરી સાથેની વાતચીતમાં આ માહિતી પ્રકાશમાં આવી છે. તેમણે મીડિયાને એમ પણ કહ્યું કે આપણે એમ કહી શકતા નથી કે દેશમાં તે સમયે પ્રથમવન નેશન, વન ઈલેક્શન પરંતુ બિલ કહે છે કે જો સંસદનું પ્રથમ સત્ર નિમણૂકની તારીખ સાથે યોજાશે, તો તે 2034માં યોજાશે.
પહેલી બેઠક 2029માં યોજાશે
ચૌધરીના મતે, વન નેશન, વન ઈલેક્શન 2034 પહેલા લાગુ કરી શકાતી નથી, કારણ કે તેનું માળખું આવું છે. આ બિલમાં પ્રસ્તાવ છે કે બંધારણમાં એક નવી કલમ 82A ઉમેરવામાં આવશે. તે માટે, રાષ્ટ્રપતિ નિમણૂકની તારીખ જાહેર કરશે. 18મી લોકસભાની પહેલી બેઠક 2024માં યોજાઈ હોવાથી, આગામી બેઠક 2029માં થશે. તે પછી જ નિમણૂકની તારીખ નક્કી કરવામાં આવશે.
2032માં યુપી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ
ચૌધરીએ કહ્યું કે યુપીમાં 2032માં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ થશે, તેથી તેનો કાર્યકાળ 2034ની લોકસભાની ચૂંટણીઓ સાથે રાજ્યની ચૂંટણીઓ યોજવા માટે ફક્ત બે વર્ષનો રહેશે. બંધારણ (129મો સુધારો) બિલ 2024 અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ કાયદા (સુધારા) બિલ, 2024માં લોકસભા અને રાજ્યની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજવાની જોગવાઈ છે.
સામાન્ય ચૂંટણીઓ પછી નોટિફિકેશન
રાષ્ટ્રપતિ સામાન્ય ચૂંટણીઓ પછી એક સાથે ચૂંટણીઓ યોજવા માટે સૂચના જારી કરી શકે છે. આ તારીખ પછી, બધી રાજ્ય વિધાનસભાઓનો કાર્યકાળ સમાપ્ત થશે. જો 5 વર્ષનો કાર્યકાળ પૂર્ણ થાય તે પહેલાં લોકસભા અથવા કોઈપણ વિધાનસભાનું વિસર્જન થાય છે, તો બાકીના કાર્યકાળ માટે ચૂંટણીઓ યોજવામાં આવશે. આ ચૂંટણી ચક્ર સાથે સુમેળ સાધવાના ઉદ્દેશ્યથી કરવામાં આવશે.
તેમણે કહ્યું કે જો ચૂંટણી પંચને લાગે છે કે રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે ચૂંટણીનો ભાગ ન હોઈ શકે, તો તે રાષ્ટ્રપતિને ચૂંટણી મુલતવી રાખવાની ભલામણ કરી શકે છે. આ પછી, રાષ્ટ્રપતિ પછીથી ચૂંટણીઓ યોજવાનો આદેશ આપી શકે છે.
ચૂંટણી મુલતવી રાખવા માટે રાષ્ટ્રપતિને ભલામણ
બંધારણ (129મો સુધારો) બિલ, 2024 ચૂંટણી પંચને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ મુલતવી રાખવા માટે રાષ્ટ્રપતિને ભલામણ કરવાની સત્તા આપે છે. હાલના કલમ 356 માં આપેલા મુજબ, તેને સંસદની મંજૂરી લેવાની જરૂર રહેશે નહીં. આ કલમ મુજબ, ચૂંટણી મુલતવી રાખવા માટે સંસદની મંજૂરી જરૂરી છે.
રાજસ્થાનના પાલીથી ભાજપના સાંસદ પીપી ચૌધરીએ કહ્યું કે ભલામણને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે જેપીસીનો કાર્યકાળ લંબાવી શકાય છે. કારણ કે તેના સભ્યોએ સર્વસંમતિ બનાવવા માટે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની મુલાકાત લેવી પડશે. ચૌધરીના નેતૃત્વ હેઠળની જેપીસી મહારાષ્ટ્ર અને ઉત્તરાખંડની મુલાકાત લઈ ચૂકી છે. ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં લોકસભામાં રજૂ કરાયેલા આ બિલને એક પેનલને મોકલવામાં આવ્યું છે, જે હિસ્સેદારો પાસેથી મંતવ્યો લઈ રહી છે.
