નેપાળમાં સત્તા માટે સંઘર્ષ: હિંસક વિરોધ બાદ કાર્યકારી સરકારને લઈને Gen-Z આમને-સામને
નેપાળ હાલમાં એક ગંભીર રાજકીય કટોકટીમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે. તાજેતરમાં ફાટી નીકળેલા હિંસક વિરોધ પ્રદર્શનોએ દેશના રાજકારણને સંપૂર્ણપણે હચમચાવી દીધું છે. આ પ્રદર્શનોના કારણે વડાપ્રધાન કે.પી. શર્મા ઓલીની સરકારનું પતન થયું અને હવે દેશમાં કાર્યકારી સરકારની રચના માટે ખેંચતાણ ચાલી રહી છે. સૌથી મોટી વાત એ છે કે અત્યાર સુધી કાર્યકારી સરકારના વડાના નામ પર સહમતિ બની શકી નથી. સત્તાની આ દોડમાં ખાસ કરીને Gen-Z નેતાઓ આમને-સામને આવી ગયા છે, અને આ જ આંતરિક ટકરાવ પરિસ્થિતિને વધુ જટિલ બનાવી રહ્યો છે.
રાજધાનીમાં ટકરાવ
કાઠમંડુની સડકો પર પરિસ્થિતિ સતત બદલાઈ રહી છે. સેનાની હાજરી હોવા છતાં તણાવ ઓછો થયો નથી. અહેવાલો મુજબ, કાર્યકારી સરકારના નેતૃત્વને લઈને સેનાના મુખ્યાલયની બહાર Gen-Zના બે જૂથો વચ્ચે ઝપાઝપી થઈ. એક તરફ ભૂતપૂર્વ ચીફ જસ્ટિસ સુશીલા કાર્કીને સમર્થન આપનારા લોકો છે, તો બીજી તરફ કાઠમંડુના મેયર અને યુવા નેતા બાલેન શાહના સમર્થકો. ઝપાઝપી એટલી વધી ગઈ કે મારામારી સુધીની નોબત આવી ગઈ.
બાલેન શાહનું વલણ
બાલેન શાહે પહેલાથી જ સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે તેઓ સંસદનું વિઘટન કર્યા વગર કોઈ કાર્યકારી સરકારનો ભાગ નહીં બને. તેમના સમર્થકો સુશીલા કાર્કીના નામનો ખુલ્લેઆમ વિરોધ કરી રહ્યા છે. આનાથી સ્પષ્ટ છે કે સત્તાનો સંઘર્ષ ફક્ત જૂના નેતાઓ સુધી મર્યાદિત નથી, પરંતુ નવી પેઢી એટલે કે Gen-Z પણ ખુલ્લેઆમ મેદાનમાં ઉતરી આવી છે.
નવા નામની ચર્ચા
સુશીલા કાર્કીનું નામ પહેલાં કાર્યકારી સરકારના વડા તરીકે સૌથી આગળ હતું. પરંતુ જેમ જેમ વિરોધ તીવ્ર બન્યો, પરિસ્થિતિઓ બદલાવા લાગી. હવે “લાઇટ મેન” કુલમાન ઘીસિંગનું નામ પણ સામે આવવા લાગ્યું છે. ઘીસિંગ તેમની ઇમાનદાર અને કાર્યક્ષમ છબી માટે જાણીતા છે, જેના કારણે તેમને યુવાનોનો ટેકો મળી શકે છે. જોકે, આના પર અંતિમ સહમતિ હજુ સુધી બની શકી નથી.
હિંસા અને જાનહાનિ
નેપાળમાં પરિસ્થિતિ એટલી હદે વણસી ગઈ કે સેનાને સતત ત્રીજા દિવસે કર્ફ્યુ લાગુ કરવો પડ્યો છે. અત્યાર સુધીમાં 34 લોકોના મોત થયા છે અને 1300થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા છે. વિરોધની શરૂઆત સોશિયલ મીડિયા પરના પ્રતિબંધોથી થઈ હતી, પરંતુ ધીમે ધીમે આ આંદોલન હિંસક બની ગયું. સંસદ ભવન, સુપ્રીમ કોર્ટ અને નેતાઓના ઘરો સુધી આગચંપીની ઘટનાઓ થઈ. પરિસ્થિતિ એટલી ગંભીર બની કે વડાપ્રધાન ઓલી અને તેમના ઘણા મંત્રીઓને રાજીનામું આપવું પડ્યું.
નેપાળ હાલમાં રાજકીય અનિશ્ચિતતાના દોરમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે. જ્યાં એક તરફ હિંસાએ જનજીવન અસ્તવ્યસ્ત કરી નાખ્યું છે, ત્યાં બીજી તરફ સત્તાની લાલસાએ નવી પેઢીના નેતાઓને પણ એકબીજા સાથે ટકરાવી દીધા છે. સવાલ એ છે કે કાર્યકારી સરકારની કમાન કોને સોંપવામાં આવશે—સુશીલા કાર્કી, કુલમાન ઘીસિંગ કે પછી કોઈ અન્ય ચહેરો? જ્યાં સુધી આના પર સહમતિ નહીં થાય, ત્યાં સુધી નેપાળમાં સ્થિરતા પાછી ફરવી મુશ્કેલ જણાઈ રહ્યું છે.
