સ્નાયુઓ મજબૂત કરવાના નામે શરીરને નુકસાન: પ્રોટીન પાઉડરની આડઅસરો.
આજકાલ ફિટનેસનો ટ્રેન્ડ ઝડપથી વધી રહ્યો છે અને જીમ જતા લોકો પોતાના શરીરને મજબૂત બનાવવા માટે પ્રોટીન પાઉડરનો ખૂબ ઉપયોગ કરે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તે સ્નાયુઓને મજબૂત બનાવવા, શરીરની રિકવરીમાં મદદ કરવા અને પ્રોટીનની ઉણપ પૂરી કરવાનો એક સરળ માર્ગ છે. પરંતુ જરૂર કરતાં વધુ પ્રોટીન પાઉડરનું સેવન શરીરના ઘણા અંગો પર ભારે પડી શકે છે. ખાસ કરીને કિડની, લિવર અને હૃદયના સ્વાસ્થ્ય પર તેની ખરાબ અસર જોવા મળી છે.
કિડનીને નુકસાન
સૌથી મોટો ખતરો કિડની પર આવે છે. વધુ પ્રોટીન લેવાથી કિડનીને યુરિયા અને એમોનિયા જેવા નકામા પદાર્થોને બહાર કાઢવા માટે વધુ મહેનત કરવી પડે છે. લાંબા સમય સુધી આવું થવાથી કિડની પર બોજ વધે છે અને તે ધીમે-ધીમે નબળી પડી શકે છે. જે લોકોને પહેલેથી જ કિડનીની સમસ્યા કે હાઈ બ્લડ પ્રેશર છે, તેમણે પ્રોટીન પાઉડર લેતા પહેલાં ડૉક્ટરની સલાહ જરૂર લેવી જોઈએ.
લિવર પર દબાણ
પ્રોટીનની વધુ માત્રા લિવરને પણ પ્રભાવિત કરે છે. તે ફેટી લિવર, લિવર એન્ઝાઇમ્સમાં અસંતુલન અને અન્ય બીમારીઓનું કારણ બની શકે છે. ખાસ કરીને જો વ્યક્તિ દારૂ અથવા અસ્વસ્થ આહાર સાથે પ્રોટીન પાઉડર લે તો ખતરો વધુ વધી જાય છે. પ્રોટીનનું સેવન હંમેશા સંતુલિત આહાર સાથે કરવું જોઈએ.
પાચન સંબંધિત સમસ્યા
પ્રોટીન પાઉડર, ખાસ કરીને વ્હે પ્રોટીન, ઘણીવાર ગેસ, પેટમાં દુખાવો, કબજિયાત અને ઝાડા જેવી સમસ્યાઓ પેદા કરે છે. લૅક્ટોઝ ઇન્ટોલરન્સ ધરાવતા લોકોમાં આ મુશ્કેલી વધુ વધી જાય છે. આવા લોકો પ્લાન્ટ-બેઝ્ડ કે લૅક્ટોઝ-ફ્રી પ્રોટીનનો ઉપયોગ કરી શકે છે.
વજન અને પોષણ અસંતુલન
ઘણા પ્રોટીન પાઉડરમાં ખાંડ, ફ્લેવર અને કૃત્રિમ ગળપણ ભેળવવામાં આવે છે, જે ધીમે-ધીમે વજન વધારે છે. આ ઉપરાંત વધુ પ્રોટીન લેવાથી શરીરમાં ફાઈબર, વિટામિન અને મિનરલ્સની ઉણપ થઈ શકે છે. તેથી પ્રોટીન પાઉડરનો ઉપયોગ પૂરક તરીકે કરવો, મુખ્ય ભોજન તરીકે નહીં.
હાડકાં અને હૃદય પર અસર
અત્યધિક પ્રોટીનનું સેવન હાડકાંમાંથી કેલ્શિયમની ઉણપ કરી શકે છે, જેનાથી તે નબળા પડવા લાગે છે. કેટલાક પાઉડરમાં ભારે ધાતુઓ અને હાનિકારક કેમિકલ પણ ભેળવવામાં આવે છે, જે હૃદયની બીમારીઓનું જોખમ વધારી શકે છે. તેથી હંમેશા ટેસ્ટેડ અને ભરોસાપાત્ર બ્રાન્ડનો જ પ્રોટીન પાઉડર ખરીદવો જોઈએ.
સુરક્ષિત સેવન માટેની ટિપ્સ
- પ્રોટીન હંમેશા શરીરના વજન પ્રમાણે જ લો (પ્રતિ કિલો વજન 1-1.5 ગ્રામ).
- સપ્લિમેન્ટ શરૂ કરતા પહેલાં ડૉક્ટર કે ન્યુટ્રિશન એક્સપર્ટની સલાહ લો.
- દાળ, ઇંડા, દૂધ, માછલી અને સૂકામેવા જેવા કુદરતી સ્ત્રોતોમાંથી પ્રોટીન લેવું વધુ સારું છે.
- પર્યાપ્ત માત્રામાં પાણી પીઓ, જેથી કિડની પર વધારાનું દબાણ ન પડે.
જો પ્રોટીન પાઉડર યોગ્ય માત્રામાં અને યોગ્ય રીતે લેવામાં આવે તો તે શરીર માટે ફાયદાકારક છે. પરંતુ બેદરકારી કે વધુ પડતું સેવન તમારી કિડની, લિવર અને હૃદય પર ગંભીર અસર કરી શકે છે. તેથી તેને હંમેશા સપ્લિમેન્ટની જેમ ઉપયોગ કરો, ભોજનનો મુખ્ય ભાગ ન બનાવો.
