મેનોપોઝ: જ્યારે હૃદયના સ્વાસ્થ્યની વિશેષ સંભાળ જરૂરી છે
મેનોપોઝ એ સ્ત્રીઓના જીવનનો એક કુદરતી અને મહત્વપૂર્ણ તબક્કો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન શરીરમાં અનેક હોર્મોનલ ફેરફારો થાય છે, જે શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યને અસર કરે છે. ઘણા લોકો થાક, તણાવ અને મૂડ સ્વિંગ જેવી સમસ્યાઓથી વાકેફ છે, પરંતુ બહુ ઓછી સ્ત્રીઓ જાણે છે કે મેનોપોઝ દરમિયાન હાર્ટ એટેકનું જોખમ પણ વધી જાય છે. આનું મુખ્ય કારણ શરીરમાં એસ્ટ્રોજન હોર્મોનનું સ્તર ઘટવું છે. એસ્ટ્રોજન હૃદયને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે, પરંતુ તેનું સ્તર ઘટતા, હૃદયરોગનો ખતરો વધી જાય છે.
શા માટે હૃદયરોગનું જોખમ વધે છે?
એસ્ટ્રોજન એક એવો હોર્મોન છે જે રક્તવાહિનીઓને આરામ આપે છે, જેનાથી લોહીનો પ્રવાહ સરળ રહે છે, અને તે ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલ (LDL) ને ઘટાડવામાં પણ મદદ કરે છે. મેનોપોઝ પછી જ્યારે એસ્ટ્રોજનનું ઉત્પાદન ઘટી જાય છે, ત્યારે બ્લડ પ્રેશર અને ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલનું પ્રમાણ વધવાની શક્યતા રહે છે. આ ઉપરાંત, હૃદયની આસપાસ ચરબી જમા થવા લાગે છે, જે હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધારે છે.
હૃદયરોગના 5 મુખ્ય લક્ષણો, જેને અવગણવા નહીં
જો મેનોપોઝ દરમિયાન કે તે પછી તમને નીચેના લક્ષણો દેખાય, તો તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે:
- છાતીમાં અસ્વસ્થતા કે દુખાવો: આ દુખાવો પીઠ, ગરદન, જડબા કે હાથ સુધી પણ ફેલાઈ શકે છે.
- શ્વાસ લેવામાં તકલીફ: સામાન્ય પ્રવૃત્તિઓ કરતી વખતે પણ શ્વાસ ચઢવો.
- અનિયમિત ધબકારા: હૃદયના ધબકારા અનિયમિત અથવા ખૂબ ઝડપી લાગવા.
- ચક્કર કે અસ્થિરતા: વારંવાર ચક્કર આવવા કે સંતુલન ગુમાવવું.
- અસાધારણ થાક: કોઈ કારણ વગર સતત થાક કે નબળાઈ અનુભવવી.
હૃદયને સ્વસ્થ રાખવા માટેના ઉપાયો
મેનોપોઝ દરમિયાન હૃદયને સ્વસ્થ રાખવા માટે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે:
- નિયમિત કસરત: અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછી 150 મિનિટ મધ્યમ કસરત કરો, જેમ કે ઝડપી ચાલવું, યોગ અથવા તરવું.
- તણાવ વ્યવસ્થાપન: ધ્યાન, યોગ અને શ્વાસોચ્છવાસની કસરતોથી તણાવ ઓછો કરો.
- સ્વસ્થ આહાર: તાજા ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ અને પ્રોટીનથી ભરપૂર ખોરાક લો. પ્રોસેસ્ડ ફૂડ, ખાંડ અને મીઠું ઓછું કરો.
- પૂરતી ઊંઘ: દરરોજ 7-8 કલાકની ઊંઘ લેવી જરૂરી છે.
- ધૂમ્રપાનનો ત્યાગ: ધૂમ્રપાન હૃદય માટે અત્યંત હાનિકારક છે, તેથી તેનો ત્યાગ કરવો શ્રેષ્ઠ છે.
મેનોપોઝ એ જીવનનો એક નવો તબક્કો છે. આ સમયગાળામાં તમારા સ્વાસ્થ્યનું વિશેષ ધ્યાન રાખીને, તમે હૃદયરોગના જોખમને ઘણી હદ સુધી ઘટાડી શકો છો. જો તમને કોઈ પણ લક્ષણ લાગે તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
