ભારત-અમેરિકાના પરમાણુ હથિયારો કરતાં પુતિનનો પોસીડૉન પરમાણુ બૉમ્બ કેટલો અલગ છે?
રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને હાલમાં જ દાવો કર્યો છે કે તેમના દેશે વિશ્વના સૌથી શક્તિશાળી પરમાણુ હથિયાર પોસીડૉન ટોર્પિડોનું સફળતાપૂર્વક પરીક્ષણ કરી લીધું છે. પુતિને યુક્રેન યુદ્ધમાં ઘાયલ સૈનિકો સાથેની મુલાકાત દરમિયાન પોસીડૉનના સફળ પરીક્ષણની જાણકારી આપી હતી અને કહ્યું હતું કે વિશ્વમાં આ પ્રકારનું અન્ય કોઈ હથિયાર નથી.
આ હથિયાર રશિયાની અત્યાર સુધીની સૌથી શક્તિશાળી મિસાઇલ સરમત (Sarmat) કરતાં પણ વધુ ખતરનાક ગણાવવામાં આવી રહ્યું છે. સવાલ એ છે કે આખરે પુતિનનો આ નવો પોસીડૉન બૉમ્બ ભારત અને અમેરિકાના પરમાણુ હથિયારો કરતાં કેટલો અલગ છે?
શું છે પોસીડૉન ટોર્પિડો?
પોસીડૉન એક ન્યુક્લિયર-પાવર્ડ અન્ડરવોટર ડ્રોન ટોર્પિડો છે, જેને સબમરીનમાંથી છોડવામાં આવે છે.
- ઈંધણ અને રેન્જ: તેની વિશેષતા એ છે કે તેમાં પોતાનું ન્યુક્લિયર ફ્યુઅલ યુનિટ લાગેલો હોય છે. એટલે કે તેને વારંવાર ઇંધણ ભરવાની જરૂર પડતી નથી. આ જ કારણ છે કે તે લગભગ અમર્યાદિત અંતર સુધી જઈ શકે છે.
- ગતિ અને ગુપ્તતા: રશિયન સરકારી એજન્સી TASS અનુસાર, આ ટોર્પિડો ૧ કિલોમીટરથી વધુ ઊંડાઈમાં ચાલી શકે છે અને ૭૦ નૉટ્સ (લગભગ ૧૩૦ કિમી/કલાક) ની ઝડપે પાણીમાં મુસાફરી કરી શકે છે, જ્યારે તે લગભગ અદૃશ્ય રહે છે.
વિનાશની કેટલી ક્ષમતા?
પોસીડૉન ટોર્પિડોમાં બે મેગાટન સુધીનું પરમાણુ વૉરહેડ લગાવી શકાય છે.
- તેના વિસ્ફોટથી સમુદ્રમાં એટલી તીવ્ર રેડિયોએક્ટિવ લહેરો ઊઠે છે કે તટીય શહેર સંપૂર્ણપણે રહેવાલાયક રહેતા નથી.
- રશિયન સેનાનો દાવો છે કે તે લંડન જેવા ૬ મોટા શહેરોને માત્ર ૩૦ મિનિટમાં તબાહ કરી શકે છે.
ભારત અને અમેરિકાના હથિયારોથી તુલના
પુતિનનો પોસીડૉન પરમાણુ હથિયાર ભારત અને અમેરિકાના પરમાણુ હથિયારોથી મૂળભૂત રીતે અલગ છે:
| વિશેષતા | પોસીડૉન (રશિયા) | અગ્નિ-૫ (ભારત) / ICBMs (અમેરિકા) |
| પ્રકાર | ન્યુક્લિયર-પાવર્ડ અન્ડરવોટર ડ્રોન ટોર્પિડો | ઇન્ટરકોન્ટિનેન્ટલ બેલિસ્ટિક મિસાઇલ (ICBM) |
| માધ્યમ | સમુદ્રની અંદર | હવા દ્વારા (હવામાં ઊંચાઈ સુધી જઈને લક્ષ્ય પર હુમલો) |
| મુખ્ય જોખમ | કિનારાના શહેરોમાં રેડિયોએક્ટિવ સુનામી દ્વારા વિનાશ | સીધો અને ત્વરિત વિનાશ (સીધો હિટ) |
| રેન્જ | લગભગ અમર્યાદિત | ભારતની પાસે ૬૦૦૦ કિમી; અમેરિકા પાસે ૧૩,૦૦૦ કિમી સુધી |
| પકડવાની ક્ષમતા | પાણીની અંદર અદૃશ્ય રહે છે, પકડવું મુશ્કેલ | રડાર સિસ્ટમ અને મિસાઇલ સંરક્ષણ પ્રણાલી દ્વારા પકડી શકાય છે |
મુખ્ય તફાવત:
રશિયાનો પોસીડૉન મિસાઇલ નથી, પરંતુ સમુદ્રની અંદર ચાલનારો પરમાણુ ડ્રોન છે. તેની ગતિ અને છુપાવવાની ક્ષમતા તેને દુશ્મન માટે લગભગ અદૃશ્ય અને અણધાર્યો ખતરો બનાવે છે. તે પરમાણુ વિસ્ફોટ દ્વારા સીધા હુમલાને બદલે વ્યાપક રેડિયોએક્ટિવ પ્રદૂષણ ફેલાવીને વિનાશ સર્જે છે.
રશિયાને મળી બીજી સફળતા
રશિયા માટે આ એક અઠવાડિયામાં બીજી મોટી સફળતા છે. આ પહેલા તેણે ૨૧ ઓક્ટોબરના રોજ દુનિયાની પહેલી ન્યુક્લિયર પાવર્ડ ક્રૂઝ મિસાઇલ બુરેવેસ્તનિક-૯M૭૩૯ (Burevestnik) નું સફળ પરીક્ષણ કર્યું હતું. ત્યારે દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે આ મિસાઇલની રેન્જ
