સબરીમાલા મંદિરમાં સોનાની ચોરીનો વિવાદ: કેરળમાં રાજકારણ ગરમાયું, વિપક્ષે દેવસોમ મંત્રીનું રાજીનામું માંગ્યું
કેરળના સુપ્રસિદ્ધ સબરીમાલા મંદિરમાંથી કથિત રીતે સોનાની ચોરીના આરોપોને લઈને રાજ્યનું રાજકારણ ગરમાયું છે. કોંગ્રેસના નેતૃત્વ હેઠળના વિપક્ષી ગઠબંધન યુડીએફ (UDF) એ સતત બીજા દિવસે વિધાનસભાની કાર્યવાહી ખોરવી પાડી અને દેવસોમ બોર્ડ મંત્રી વી.એન. વાસવનના રાજીનામાની માંગ કરી. પ્રશ્નકાળ શરૂ થતાં જ વિપક્ષના ધારાસભ્યોએ સૂત્રોચ્ચાર અને પ્લેકાર્ડ્સ લહેરાવવાનું શરૂ કર્યું હતું. વિપક્ષના નેતા વી.ડી. સતીસને યુડીએફની આ મુખ્ય માંગને દોહરાવી હતી.
કેરળ હાઈકોર્ટનો તપાસનો આદેશ
આ વિવાદની ગંભીરતાને ધ્યાનમાં રાખીને કેરળ હાઈકોર્ટે સોમવારે સબરીમાલા મંદિરમાં દ્વારપાળકની મૂર્તિઓના સુવર્ણ-આવરણ/તાંબાના આવરણમાં કથિત વિસંગતતાઓની સંપૂર્ણ તપાસનો આદેશ આપ્યો. કોર્ટે એડિશનલ ડાયરેક્ટર જનરલ ઓફ પોલીસ (કાયદો અને વ્યવસ્થા) એચ. વેંકટેશની અધ્યક્ષતામાં એક વિશેષ તપાસ દળ (SIT)ની રચના કરી.
કોર્ટે આ SITને તપાસ છ સપ્તાહની અંદર ઝડપથી પૂર્ણ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આ તપાસ એડિશનલ ડીજીપીની દેખરેખ હેઠળ ત્રિશૂરના કેઈએમપીએના મદદનીશ નિયામક (વહીવટ) એસ. શશિધરન (આઈપીએસ) દ્વારા કરવામાં આવશે.
શું છે સમગ્ર વિવાદ?
આ વિવાદ મંદિરના ગર્ભગૃહની બહાર આવેલી દ્વારપાળકની પથ્થરની મૂર્તિઓ સાથે જોડાયેલો છે, જેના પર તાંબાની શીટનું આવરણ ચઢાવી તેના પર સોનાનો ઢોળ ચઢાવવામાં આવ્યો હતો. આ આવરણ સાથે છેડછાડ થઈ હોવાના આરોપો લાગ્યા છે.
વિપક્ષી દળોએ ચોરી અને દુરુપયોગનો આરોપ લગાવતા દાવો કર્યો કે ત્રાવણકોર દેવસોમ બોર્ડે સમારકામ માટે આ પેનલ્સ હટાવી દીધી હતી અને તેને ઉન્નીકૃષ્ણન પોટ્ટી નામના એક સ્પોન્સરને સોંપી દીધી હતી.
પ્રથમ વિસંગતતા (2019): સોનાથી મઢેલી તાંબાની પ્લેટો અને પેડેસ્ટલને પહેલીવાર 2019માં સમારકામ માટે હટાવાયા અને સ્પોન્સર પોટ્ટીને સોંપવામાં આવ્યા. 39 દિવસ બાદ જ્યારે તે પરત કરાયા, ત્યારે તેનું નોંધાયેલું વજન 38.258 કિલોગ્રામ હતું, જેમાં 4.541 કિલોગ્રામની ઊણપ જોવા મળી હતી.
બીજી વિસંગતતા (2025): સપ્ટેમ્બર 2025માં, બોર્ડે સતત થતા નુકસાનનું કારણ આપીને ફરીથી આ પેનલોને હટાવી દીધી. શબરીમાલાના વિશેષ કમિશ્નરે 9 સપ્ટેમ્બરે હાઈકોર્ટને જણાવ્યું કે 2025માં આ પેનલોને કોઈપણ પૂર્વ ન્યાયિક મંજૂરી વિના હટાવી દેવામાં આવી હતી.
પેડેસ્ટલની જપ્તી: તપાસ દરમિયાન, 28 સપ્ટેમ્બરે પોટ્ટીની બહેનના તિરુવનંતપુરમ સ્થિત નિવાસસ્થાનેથી બે પેડેસ્ટલ મળી આવ્યા હતા.
દેવસોમ બોર્ડની સ્પષ્ટતા
વિવાદ વધતા ત્રાવણકોર દેવસોમ બોર્ડે શનિવારે આ મામલે સ્પષ્ટતા આપી. બોર્ડે સોનાની ચોરીના આરોપોને ખોટા ગણાવ્યા:
સોનાની માત્રા: બોર્ડે જણાવ્યું કે, મહજર (પંચનામા) મુજબ, દ્વારપાળક મૂર્તિઓના 14 સુવર્ણ-પ્લેટેડ પેનલોનું વજન 38 કિલોગ્રામ હતું, જેમાં 397 ગ્રામ સોનું હતું.
સમારકામ: બે પેનલ શબરીમાલામાં જ રાખવામાં આવી, જ્યારે બાકીની 12 પેનલો—જેનું વજન કુલ 22 કિલોગ્રામ હતું અને તેમાં 281 ગ્રામ સોનું હતું—તેને સમારકામ માટે મોકલવામાં આવી.
સોનાની વૃદ્ધિ: બોર્ડે દાવો કર્યો કે, ચેન્નાઈની ‘સ્માર્ટ ક્રિએશન્સ’માં જીર્ણોદ્ધાર (પુનઃલેપન) દરમિયાન 10 ગ્રામ સોનાનો ઉપયોગ કરાયો, જેના કારણે કાર્ય પૂર્ણ થયા બાદ 12 પેનલોમાં સોનાની માત્રા વધીને 291 ગ્રામ થઈ. આ રીતે તમામ 14 પેનલોમાં સોનાની કુલ માત્રા 397 ગ્રામથી વધીને 407 ગ્રામ થઈ.
સ્પોન્સરની ભૂમિકા: બોર્ડે સ્પષ્ટતા કરી કે, 2019ના સમારકામ વખતે સ્માર્ટ ક્રિએશન્સ અને સ્પોન્સર ઉન્નીકૃષ્ણન દ્વારા 40 વર્ષની વોરંટી આપવામાં આવી હતી. આ વોરંટી પ્રાયોજકના નામે નોંધાયેલી હોવાથી 2025માં સમારકામ માટે તે જ પ્રાયોજકનો સંપર્ક કરવામાં આવ્યો હતો.
સબરીમાલા મંદિર વિશે
સબરીમાલા મંદિર ભારતના કેરળ રાજ્યમાં પેરીયાર ટાઇગર રિઝર્વના પશ્ચિમી ઘાટ પર્વતોમાં સ્થિત એક સુપ્રસિદ્ધ હિંદુ તીર્થ સ્થળ છે.
સમર્પણ: આ મંદિર ભગવાન અય્યપ્પાને સમર્પિત છે, જેમને હરિહરપુત્ર (વિષ્ણુ અને શિવનું સંયુક્ત સ્વરૂપ) માનવામાં આવે છે.
મહત્વ: આ મંદિર તેની અનોખી પરંપરાઓ અને તીર્થયાત્રા માટે વિશ્વભરમાં જાણીતું છે. દર વર્ષે અહીં લાખો શ્રદ્ધાળુઓ દર્શન માટે આવે છે, જેના કારણે તે ભારતના સૌથી મોટા તીર્થ સ્થળોમાંથી એક ગણાય છે.
હાઈકોર્ટ દ્વારા રચાયેલી SIT છ સપ્તાહમાં આ વિવાદ અંગે શું તારણ લાવે છે, તેના પર સૌની નજર રહેશે.
