પાકિસ્તાન સાઉદી અરબને પરમાણુ હથિયાર આપશે? કમર ચીમાએ જણાવી હકીકત
તાજેતરમાં સાઉદી અરબ અને પાકિસ્તાન વચ્ચે થયેલી સ્ટ્રેટેજિક ડિફેન્સ ડીલને લઈને ભારતમાં ચર્ચાઓ તેજ થઈ ગઈ છે. કેટલાક રિપોર્ટ્સમાં એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે પાકિસ્તાન પોતાના પરમાણુ હથિયારો સાઉદી અરબને સોંપી શકે છે. આ બાબતે પાકિસ્તાની નિષ્ણાત કમર ચીમાએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે આ પ્રકારની વાતોનો કોઈ આધાર નથી.
કમર ચીમાના મતે, મ્યુચ્યુઅલ ડિફેન્સ ડીલનો સીધો અર્થ એ નથી કે કોઈ દેશ બીજાને પરમાણુ હથિયાર ઉપલબ્ધ કરાવશે. તેમણે ઉદાહરણ આપતાં કહ્યું કે પાકિસ્તાને ૧૯૫૪માં અમેરિકા સાથે પણ આ જ પ્રકારના ડિફેન્સ સમજૂતીઓ કરી હતી, જેમ કે સીટો, સેન્ટો અને બગદાદ પેક્ટ. તે સમયે પણ તેનો અર્થ એ નહોતો કે અમેરિકાએ પાકિસ્તાનને પોતાની ન્યુક્લિયર અમ્બ્રેલા ઉપલબ્ધ કરાવી. આ જ સ્થિતિ આજે સાઉદી અરબ અને પાકિસ્તાન વચ્ચે છે.
સાઉદી અરબ અને પાકિસ્તાનની ડિફેન્સ ડીલ: રાજકીય અને સૈન્ય ઉદ્દેશ્યો
ચીમાએ એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે અમેરિકાએ પોતાના સમજૂતીઓમાં સ્પષ્ટ કહ્યું હતું કે પાકિસ્તાનને આપવામાં આવેલા હથિયારોનો ઉપયોગ ભારત વિરુદ્ધ કરી શકાશે નહીં. તેથી, એ માની લેવું ખોટું છે કે સાઉદી અરબ સાથે થયેલી ડીલનો હેતુ ભારત વિરુદ્ધ સીધો સૈન્ય મોરચો ખોલવાનો છે.
તેમણે સમજાવ્યું કે આવા કરારો અનેક સ્તરો પર કામ કરે છે. પહેલું, આ રાજકીય એકતાનું પ્રતીક હોય છે. બીજું, તેનાથી બંને દેશોની આર્મ્ડ ફોર્સીસ વચ્ચે ઇન્ટ્રોઓપરેબિલિટી એટલે કે પરસ્પર તાલમેલ વધે છે. ત્રીજું, આ ડિટરેન્સ સિગ્નલિંગનું કામ કરે છે, જેનાથી સંભવિત દુશ્મનોને સંદેશ જાય છે કે બંને દેશ એકબીજાની સાથે ઊભા છે.
નવા વ્યાપારિક સંબંધો: સાઉદી અરબ અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની ડીલ
ચીમાએ એમ પણ કહ્યું કે આ ડીલનો અર્થ એ નથી કે સાઉદી અરબની સેના પાકિસ્તાનમાં ઊતરીને તેની સાથે યુદ્ધ લડશે. વાસ્તવિક રીતે આ સંરક્ષણ સહયોગ, ઇન્ડસ્ટ્રિયલ પાર્ટનરશિપ, ટ્રેનિંગ અને સુરક્ષા ક્ષમતાઓને મજબૂત કરવા સાથે જોડાયેલું છે. આ ઉપરાંત, પાકિસ્તાનની આંતરિક પરિસ્થિતિઓમાં સુધારા માટે પણ સાઉદી અરબ સહયોગ કરશે.
આ સમજૂતીથી પાકિસ્તાનની ક્ષેત્રીય સ્થિતિને પણ મજબૂતી મળશે. અરબ દેશો વચ્ચે તેનું મહત્ત્વ વધશે અને દક્ષિણ એશિયામાં પણ તેને નવી ઓળખ મળશે.
કુલ મળીને કહીએ તો આ કરાર પાકિસ્તાન અને સાઉદી અરબ વચ્ચેની ઊંડી રણનીતિક ભાગીદારી દર્શાવે છે. પરંતુ તેનો અર્થ એ નથી કે પાકિસ્તાન પોતાના પરમાણુ હથિયાર સાઉદી અરબને આપશે કે બંને દેશ મળીને ભારત વિરુદ્ધ કોઈ મોટી સૈન્ય કાર્યવાહી કરશે.
