એસસીઓ સમિટ અને પહેલગામ હુમલાની નિંદા: ભારતની મોટી કૂટનીતિક સફળતા
ચીનના તિયાનજિનમાં આયોજિત શાંઘાઈ સહયોગ સંગઠન (SCO) શિખર સંમેલન ભારત માટે મહત્વપૂર્ણ સાબિત થયું છે. આ વખતે સભ્ય દેશોએ જમ્મુ-કાશ્મીરના પહેલગામમાં થયેલા આતંકી હુમલાની ફક્ત કડક શબ્દોમાં નિંદા જ ન કરી, પરંતુ આતંકવાદને લઈને કડક વલણ પણ અપનાવ્યું. મૃતકો અને ઘાયલોના પરિવારજનો પ્રત્યે સંવેદના વ્યક્ત કરીને આ સ્પષ્ટ સંદેશ આપવામાં આવ્યો કે આવા હુમલાઓ માટે જવાબદાર લોકો અને તેમના સમર્થકોને કોઈપણ સંજોગોમાં ન્યાયના કઠેરામાં લાવવા જરૂરી છે.
ખરેખર, પાકિસ્તાનના નજીકના મિત્ર ચીને આ સમિટની યજમાની કરી હતી. તેમ છતાં, SCOના સંયુક્ત નિવેદનમાં પહેલગામ હુમલાનો ઉલ્લેખ થવો ભારતની મોટી જીત માનવામાં આવી રહી છે. આ ડિક્લેરેશનમાં આતંકવાદ, આર્થિક સુધાર, જળવાયુ પરિવર્તન અને બહુધ્રુવીય વ્યવસ્થા જેવા મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર સહમતિ બની. નિષ્ણાતો માને છે કે આ ભારતની આક્રમક અને સંતુલિત કૂટનીતિનું પરિણામ છે.
મિલિટરી ડિપ્લોમેસીની અસર
નિવૃત્ત મેજર જનરલ સંજય મેસ્ટન અનુસાર, ભારતની ડિફેન્સ ડિપ્લોમેસીએ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. તેમણે કહ્યું કે ઓપરેશન સિંદૂર બાદ દુનિયાએ ભારતની સૈન્ય ક્ષમતા જોઈ અને આ સંયુક્ત નિવેદન તેનું જ પરિણામ છે. પાકિસ્તાન માટે આ એક સીધો સંદેશ છે કે વૈશ્વિક મંચ પર આતંકવાદને લઈને હવે કોઈ નરમાઈ રાખવામાં આવશે નહીં. ચીનનું લચીલું વલણ પણ આ વખતે ખાસ રહ્યું, જેમાં રશિયાની ભૂમિકાને પણ અવગણી શકાય નહીં.
પૂર્વ રાજદૂત પ્રભુ દયાલનો અભિપ્રાય
પૂર્વ રાજદૂત પ્રભુ દયાલે કહ્યું કે પાકિસ્તાન લાંબા સમયથી ભારત વિરોધી આતંકવાદને પ્રોત્સાહન આપતું રહ્યું છે. અમેરિકા આ સત્યથી વાકેફ છે, તેમ છતાં તે પાકિસ્તાન સાથે સંબંધો મજબૂત કરવામાં વ્યસ્ત છે. પરંતુ આ વખતે ચીનના વલણમાં ફેરફાર જોવા મળ્યો છે, જે ભારતના સતત પ્રયાસોનું પરિણામ છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે સંયુક્ત નિવેદનમાં પહેલગામ હુમલાનો ઉલ્લેખ થવો એ પાકિસ્તાનની કૂટનીતિ પર સીધો પ્રહાર છે.
ભારતની મોટી સિદ્ધિ
લેફ્ટનન્ટ જનરલ (નિવૃત્ત) સતીશ દુઆ અનુસાર, SCOમાં પાકિસ્તાન, તુર્કિયે અને ચીન જેવા દેશોની હાજરી હોવા છતાં ભારતનો દૃષ્ટિકોણ પ્રભાવી રહ્યો. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનું આ સમિટમાં ભાગ લેવું અને સંયુક્ત નિવેદનમાં પહેલગામ હુમલાની નિંદા સામેલ કરાવવી એક મોટી સફળતા છે. ખાસ વાત એ છે કે છેલ્લી ડિફેન્સ લેવલ મીટિંગમાં ચીને પોતાના હિતોના મુદ્દા ઉઠાવ્યા હતા પરંતુ પહેલગામ હુમલા પર મૌન સેવ્યું હતું. આ વખતે ભારતે દૃઢતાથી પોતાની વાત રજૂ કરી અને તેને સ્વીકાર પણ કરાવ્યો.
આતંકવાદ પર એકતા
SCO સમિટમાં 22 એપ્રિલના હુમલાનો ઉલ્લેખ કરતા તમામ દેશોએ આતંકવાદ, ઉગ્રવાદ અને અલગતાવાદ વિરુદ્ધ સામૂહિક લડાઈની પ્રતિબદ્ધતાનું પુનરાવર્તન કર્યું. તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે આતંકવાદનો કોઈપણ અંગત કે રાજકીય હિત માટે ઉપયોગ અસ્વીકાર્ય છે અને તેના પર બેવડું વલણ ચાલશે નહીં.
