આત્મનિર્ભર ભારતને મોટી સફળતા: ભારતે પ્રથમ સ્વદેશી એન્ટિબાયોટિક ‘Nafithromycin’ વિકસાવી, કેન્સર-શ્વાસના દર્દીઓને મળશે રાહત!
ભારતે ફાર્માસ્યુટિકલ અને તબીબી સંશોધનના ક્ષેત્રમાં એક ઐતિહાસિક સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે. વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી રાજ્ય મંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો) ડૉ. જીતેન્દ્ર સિંહે જાહેરાત કરી છે કે ભારતે તેની પ્રથમ સંપૂર્ણ સ્વદેશી એન્ટિબાયોટિક દવા ‘Nafithromycin’ સફળતાપૂર્વક વિકસાવી છે.
ડૉ. સિંહે જણાવ્યું હતું કે, આ પહેલી એવી દવા છે જેનો સંપૂર્ણ ખ્યાલ (Concept), વિકાસ (Development) અને ક્લિનિકલ ટ્રાયલ (Clinical Trials) ભારતમાં જ હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. આ સિદ્ધિ ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ તરફ એક મોટું અને મહત્ત્વપૂર્ણ પગલું છે.
Nafithromycin: શ્વસન અને ગંભીર રોગોમાં અસરકારક
નવી વિકસિત એન્ટિબાયોટિક ‘Nafithromycin’ વિવિધ ગંભીર રોગોની સારવારમાં અસરકારક સાબિત થશે:
શ્વસન ચેપ: આ દવા ખાસ કરીને શ્વસન ચેપ (Respiratory Infections) ના દર્દીઓ માટે અત્યંત અસરકારક છે.
કેન્સર અને ડાયાબિટીસ: ડૉ. સિંહના જણાવ્યા અનુસાર, આ દવા કેન્સર અને ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે પણ અસરકારક સાબિત થવાની સંભાવના છે, જોકે આ અંગે વધુ સંશોધન ચાલુ છે.
સંશોધનનું આંતરરાષ્ટ્રીય સન્માન
આ સ્વદેશી એન્ટિબાયોટિકના સંશોધન અહેવાલને પ્રતિષ્ઠિત આંતરરાષ્ટ્રીય મેડિકલ જર્નલ ‘New England Journal of Medicine’ માં પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો છે. આ પ્રકાશન ભારતની સ્થાનિક સંશોધન ક્ષમતાઓને વૈશ્વિક સ્તરે મજબૂત માન્યતા આપે છે.
કેન્દ્રીય મંત્રી ડૉ. સિંહે આ સિદ્ધિને ફાર્માસ્યુટિકલ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતા માટેની મોટી સફળતા ગણાવી છે.
તબીબી સંશોધનમાં ભારતની છલાંગ
ડૉ. જીતેન્દ્ર સિંહે ભારતમાં તબીબી સંશોધનના ક્ષેત્રમાં થઈ રહેલી પ્રગતિ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને અન્ય બે મોટી સિદ્ધિઓ પણ જાહેર કરી હતી:
૧. હિમોફિલિયા માટે સ્વદેશી જનીન થેરાપી ટ્રાયલ સફળ
ભારતે લોહી ગંઠાઈ જવાની ગંભીર બીમારી હિમોફિલિયા (Hemophilia) ની સારવાર માટે તેનો પ્રથમ સ્વદેશી જનીન થેરાપી (Gene Therapy) ટ્રાયલ સફળતાપૂર્વક હાથ ધર્યો છે.
સફળતા દર: આ ટ્રાયલ સરકારી બાયોટેકનોલોજી વિભાગના સહયોગથી વેલ્લોરની ક્રિશ્ચિયન મેડિકલ કોલેજ (CMC) ખાતે હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. ભારતના જનીન ઉપચારના ટ્રાયલ્સમાં ૬૦ થી ૭૦ ટકા સફળતા દર પ્રાપ્ત થયો છે.
સલામતી: સૌથી મહત્ત્વની વાત એ છે કે આ ટ્રાયલ દરમિયાન કોઈ પણ દર્દીને રક્તસ્ત્રાવ (Bleeding) નો અનુભવ થયો નથી, જે તબીબી સંશોધન ક્ષેત્રે સલામતીની દ્રષ્ટિએ એક મોટી સિદ્ધિ છે.
૨. જીનોમ સિક્વન્સિંગમાં મોટો લક્ષ્યાંક
ડૉ. સિંહે જણાવ્યું કે ભારતે અત્યાર સુધીમાં ૧૦,૦૦૦થી વધુ માનવ જીનોમનું ક્રમાંકન (Human Genome Sequencing) કર્યું છે. આગામી તબક્કામાં, ભારતે આ સંખ્યાને ૧૦ લાખ સુધી વધારવાનો મહત્ત્વાકાંક્ષી લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે. જીનોમિક્સ ક્ષેત્રે આટલી મોટી પ્રગતિથી આનુવંશિક રોગોની સારવારમાં ક્રાંતિ આવી શકે છે.
સંશોધનને પ્રોત્સાહન: ANRFની સ્થાપના
દેશમાં વૈજ્ઞાનિક સંશોધન અને નવીનતાને વેગ આપવા માટે સરકારે એડવાન્સ્ડ નેશનલ રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન ફોર રિસર્ચ (ANRF) ની સ્થાપના કરી છે.
મોટું રોકાણ: આ ફાઉન્ડેશન હેઠળ આગામી પાંચ વર્ષમાં કુલ રૂ. ૫૦,૦૦૦ કરોડ ખર્ચવામાં આવશે, જેમાંથી રૂ. ૩૬,૦૦૦ કરોડ ખાનગી ક્ષેત્ર તરફથી આવશે. આ વિશાળ ભંડોળ ભારતમાં સંશોધન માટે મજબૂત પાયો નાખશે.
ડૉ. સિંહે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI)ના મહત્ત્વ પર પણ ભાર મૂક્યો હતો અને કહ્યું હતું કે AI હવે આરોગ્યસંભાળ, શાસન અને નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં પરિવર્તન લાવતું એક મહત્ત્વપૂર્ણ સાધન બની ગયું છે. તેમણે AI, બાયોટેકનોલોજી અને જીનોમિક્સનું સંકલન કરીને આરોગ્યસંભાળને વધુ અસરકારક બનાવવા બદલ સર ગંગા રામ હોસ્પિટલ જેવી સંસ્થાઓની પ્રશંસા કરી હતી.
ભારતની આ એન્ટિબાયોટિકની શોધ, જનીન થેરાપીમાં સફળતા અને જીનોમ સિક્વન્સિંગના મહત્ત્વાકાંક્ષી લક્ષ્યાંકો દર્શાવે છે કે ભારત વૈશ્વિક તબીબી સંશોધનના નકશા પર એક શક્તિશાળી ખેલાડી તરીકે ઉભરી રહ્યું
