સાવધાન! ઘરમાં છુપાયેલું ‘સાયલન્ટ પોલ્યુશન’: આ ૫ સામાન્ય વસ્તુઓ ફેફસાં માટે બની શકે છે ખતરનાક.
પ્રદૂષણ માત્ર ઘરની બહાર જ નથી. તે ઘરની અંદર પણ છે. ઘરમાં ઘણી એવી વસ્તુઓ છે જે પ્રદૂષણનું કારણ બને છે. આવી કઈ વસ્તુઓ છે અને તેનાથી કેવી રીતે બચી શકાય તે વિશે ડોક્ટરોએ જણાવ્યું છે.
સામાન્ય રીતે લોકો માને છે કે પ્રદૂષણ માત્ર ઘરની બહાર જ છે, પરંતુ એવું નથી. પોલ્યુશન ઘરની અંદર પણ થાય છે. ઘરની અંદર અગરબત્તી, ધૂપબત્તી, અને રસોડામાંથી નીકળતો ધુમાડો પણ સ્વાસ્થ્ય માટે ખતરનાક હોઈ શકે છે. આ ઇન્ડોર એર પોલ્યુશન (ઘરનું વાયુ પ્રદૂષણ) છે. નિષ્ણાતોના મતે, અગરબત્તી, ધૂપબત્તી જેવી વસ્તુઓમાં વોલેટાઇલ ઓર્ગેનિક કમ્પાઉન્ડ્સ (Volatile Organic Compounds) હોય છે. લાંબા સમય સુધી તેના સંપર્કમાં રહેવાથી ફેફસામાં સોજો આવવો, અને સતત ખાંસી આવવાની સમસ્યા થઈ શકે છે. ખાસ કરીને જે લોકોને પહેલેથી જ શ્વાસ સંબંધિત કોઈ સમસ્યા છે, તેમને વિશેષ સાવધાની રાખવાની જરૂર છે.
નિષ્ણાતોના મતે, અગરબત્તી કે ધૂપબત્તીમાંથી નીકળતા ધુમાડામાં પણ પીએમ 2.5 (PM 2.5) ના નાના કણો હોય છે જે શ્વાસ દ્વારા શરીરમાં જતા રહે છે. તેના લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં રહેવાથી અસ્થમા, એલર્જી, અને સીઓપીડી (COPD) જેવી બીમારીઓનું જોખમ રહે છે. સીકે બિરલા હોસ્પિટલના પલ્મોનોલોજી વિભાગના ડાયરેક્ટર વિકાસ મિત્તલ જણાવે છે કે જો ઘરમાં બાળકો, વૃદ્ધો કે શ્વાસના દર્દીઓ હોય તો તે વધુ નુકસાનકારક હોઈ શકે છે. ઘરમાં ઉપયોગમાં લેવાતી અગરબત્તી, ધૂપબત્તી પણ પ્રદૂષણનું કારણ બને છે. તે પણ બહારના પ્રદૂષણ જેવું જ છે અને સ્વાસ્થ્ય માટે સારું નથી.
રસોડાનો ધુમાડો પણ હોઈ શકે છે ખતરનાક
ડો. મિત્તલ જણાવે છે કે રસોડામાંથી નીકળતો ધુમાડો પણ સ્વાસ્થ્ય માટે ખતરનાક હોઈ શકે છે. ડો. મિત્તલના મતે, જે ઘરોમાં ચીમની કે વેન્ટિલેશન (હવાની અવરજવર) વિના રસોઈ બનાવવામાં આવે છે, ત્યાંનું પ્રદૂષણ બહારની હવા કરતાં પણ વધુ ખતરનાક હોઈ શકે છે. આ પણ પ્રદૂષણની જેમ જ ખતરનાક હોઈ શકે છે. તેમાં પણ પ્રદૂષણની જેમ ખતરનાક કણો હોય છે. તેથી, તમારા માટે જરૂરી છે કે તમારા ઘરમાં વેન્ટિલેશનની વ્યવસ્થા હોય, જેથી ઘરમાં થતા પ્રદૂષણથી બચી શકાય.
ઘરના પ્રદૂષણથી આ રીતે બચો
- અગરબત્તીનો ઉપયોગ ઓછો કરો અથવા ખુલ્લા રૂમમાં કરો.
- સુગંધ માટે એસેન્શિયલ ઓઇલ ડિફ્યુઝર અથવા ઇલેક્ટ્રિક ફ્રેગરન્સ (સુગંધ) નો ઉપયોગ કરો.
- રસોઈ બનાવતી વખતે એક્ઝોસ્ટ ફેન કે ચીમની ચોક્કસપણે ચાલુ રાખો.
- તેલને ફરીથી ગરમ કરવાનું ટાળો.
- તળવાને બદલે ઉકાળવું (Boiling), સ્ટીમિંગ (વરાળથી રાંધવું) અથવા બેકિંગ (શેકવું) જેવી પદ્ધતિઓ અપનાવો.
