ધાર્મિક માન્યતાઓ: શું પગ પર પગ મૂકીને સૂવું ખરેખર અશુભ છે?
હિંદુ ધર્મમાં પગ પર પગ મૂકીને સૂવું કે બેસવું અશુભ માનવામાં આવે છે. શાસ્ત્રોની સાથે સાથે જ્યોતિષના દૃષ્ટિકોણથી પણ આ આદતને યોગ્ય માનવામાં આવી નથી. આવો જાણીએ કે શા માટે આ ‘ત્રિભંગી મુદ્રામાં બેસવું કે સૂવું ખોટું ગણાય છે, અને તેની પાછળ કઈ ધાર્મિક અને પૌરાણિક માન્યતાઓ જોડાયેલી છે.
હિંદુ ધર્મમાં અનેક એવી માન્યતાઓ, નિયમો અને આદતો છે જે માનવ જીવનને પ્રત્યક્ષ કે અપ્રત્યક્ષ રીતે પ્રભાવિત કરે છે. આમાંની જ એક આદત છે પગ પર પગ મૂકીને સૂવાની કે બેસવાની. શાસ્ત્રોમાં આ આદતને સામાન્ય જીવન માટે સારી માનવામાં આવી નથી.
1. પૌરાણિક કથા: ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ અને આયુષ્યનો સંબંધ
પગ પર પગ મૂકીને સૂવાની કે બેસવાની આદતથી આયુષ્ય ઘટે છે તેવી જે માન્યતા સમાજમાં પ્રચલિત છે, તેની પાછળ ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ સાથે જોડાયેલી એક પૌરાણિક કથા છે:
- મણિનું આભૂષણ: પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, ભગવાન કૃષ્ણના પગમાં એક મણિનું આભૂષણ હતું, જે હંમેશા ચમકતું રહેતું હતું.
- ત્રિભંગી મુદ્રા: એક દિવસ ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ પગ પર પગ ચઢાવીને એટલે કે ત્રિભંગી મુદ્રામાં આરામ કરી રહ્યા હતા.
- પારધીનો ભ્રમ: તે દરમિયાન, જંગલમાંથી પસાર થઈ રહેલા એક પારધીએ દૂરથી ચમકતી તે મણિને જોઈ. પારધીને ભ્રમ થયો કે આ ચમક કોઈ હરણની આંખ છે.
- તીર વાગવું: ભ્રમવશ પારધીએ તીર ચલાવ્યું, જે સીધું શ્રીકૃષ્ણના પગમાં વાગ્યું.
- વૈકુંઠ ગમન: માન્યતાઓ અનુસાર, આ તીર વાગવાથી જ શ્રીકૃષ્ણએ વૈકુંઠ ધામ તરફ પ્રયાણ કર્યું.
માન્યતાનો ફેલાવો: આ ઘટના પછી જ આ વાત સામાજિક માન્યતાઓમાં ફેલાતી ગઈ કે પગ પર પગ મૂકીને સૂવાથી કે બેસવાથી આયુષ્ય ઘટે છે, કારણ કે આ જ મુદ્રાને કારણે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણને પોતાનું શરીર છોડવું પડ્યું હતું. તેથી ઘરના વડીલો પણ આ આસન કે મુદ્રામાં સૂવાની ના પાડે છે.
2. ધાર્મિક કારણ: મા લક્ષ્મીની નારાજગી
શાસ્ત્રો મુજબ, પગ પર પગ મૂકીને સૂવાની કે બેસવાની આદતને ધન અને સમૃદ્ધિ માટે પણ હાનિકારક માનવામાં આવે છે:
- અપમાનજનક મુદ્રા: હિંદુ ધર્મમાં પગ પર પગ મૂકીને બેસવું એક પ્રકારનું અહંકાર (Ego) કે અમર્યાદિત મુદ્રા ગણાય છે.
- મા લક્ષ્મીની નારાજગી: એવી માન્યતા છે કે આ આદતને કારણે ધનનાં દેવી મા લક્ષ્મી નારાજ થાય છે.
- આર્થિક સમસ્યા: માનવામાં આવે છે કે આ આદતને કારણે વ્યક્તિને ઈશ્વરના આશીર્વાદ મળતા નથી અને તેને આર્થિક સમસ્યાઓ (Financial Problems)નો સામનો કરવો પડી શકે છે.
3. જ્યોતિષીય કારણ: ખરાબ સપના અને દિશા
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર સૂવાની દિશા અને મુદ્રા બંને પર વિચાર કરે છે:
- દક્ષિણ દિશા: જ્યોતિષ શાસ્ત્ર મુજબ, દક્ષિણ દિશા તરફ પગ કરીને સૂવાથી બચવું જોઈએ, કારણ કે એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિશામાં પગ કરીને પગ પર પગ મૂકીને સૂવાથી ખરાબ સપના (Bad Dreams) આવે છે.
- ઉત્તર દિશા: તેથી જ્યોતિષીય સલાહ આપવામાં આવે છે કે હંમેશા ઉત્તર દિશા તરફ પગ કરીને સૂવું જોઈએ. જો કે, આ સાચી દિશામાં પણ પગ પર પગ મૂકીને સૂવું ન જોઈએ.
આ તમામ માન્યતાઓ સદીઓથી હિંદુ ધર્મ અને ભારતીય સંસ્કૃતિનો ભાગ રહી છે, જે જીવનમાં સંયમ અને મર્યાદા જાળવવાનો સંદેશ આપે છે.
