સોનમ વાંગચુકની અટકાયત મામલે સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્રને નોટિસ ફટકારી, તાત્કાલિક મુક્તિની માંગ
જાણીતા લદ્દાખી સામાજિક કાર્યકર્તા અને પર્યાવરણવિદ્ સોનમ વાંગચુક ની રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અધિનિયમ (NSA) હેઠળ કરવામાં આવેલી અટકાયતને પડકારતી અરજી પર સુપ્રીમ કોર્ટે આજે, સોમવારે (૬ ઓક્ટોબર, ૨૦૨૫) કેન્દ્ર સરકારને નોટિસ જારી કરી છે. આ મામલો કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ લદ્દાખમાં કાયદા અને વ્યવસ્થાની સ્થિતિ તેમજ નાગરિકોના અધિકારો અંગે ગંભીર સવાલો ઊભા કરે છે.
વાંગચુકની પત્ની ગીતાંજલિ આંગ્મોએ ૩ ઓક્ટોબરના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટમાં ‘હેબિયસ કોર્પસ’ અરજી દાખલ કરીને સોનમ વાંગચુકની તાત્કાલિક અને બિનશરતી મુક્તિની માંગ કરી હતી.
અટકાયતને ગેરકાયદેસર ગણાવતા સિબ્બલ
સોનમ વાંગચુકની પત્ની ગીતાંજલિ આંગ્મોનું પ્રતિનિધિત્વ વરિષ્ઠ વકીલ કપિલ સિબ્બલે કર્યું હતું. સિબ્બલે કોર્ટમાં દલીલ કરી હતી કે વાંગચુકની NSA હેઠળની અટકાયત ગેરકાયદેસર છે અને મૂળભૂત અધિકારોનું ઉલ્લંઘન છે.
- અટકાયત આદેશની માંગ: કપિલ સિબ્બલે કોર્ટને જણાવ્યું કે વાંગચુકના પરિવારને હજુ સુધી તેમની અટકાયતના આદેશની નકલ આપવામાં આવી નથી, જે કાયદાકીય પ્રક્રિયાનું સ્પષ્ટ ઉલ્લંઘન છે.
- જવાબ આપવા કેન્દ્રને આદેશ: સુપ્રીમ કોર્ટે સિબ્બલની દલીલો સાંભળ્યા બાદ કેન્દ્ર સરકાર અને લદ્દાખ વહીવટીતંત્રને આ અરજી પર પોતાનો જવાબ દાખલ કરવા માટે નોટિસ ફટકારી છે.
સોનમ વાંગચુકની અટકાયત લદ્દાખમાં બંધારણના છઠ્ઠા શિડ્યુલ ની માંગણી અને પર્યાવરણીય સંરક્ષણ માટેના તેમના વિરોધ પ્રદર્શનો પછી કરવામાં આવી હતી, જ્યાં તેઓએ લાંબી ભૂખ હડતાળ પણ કરી હતી.
લદ્દાખ વહીવટીતંત્રનો દાવો
લદ્દાખ વહીવટીતંત્રનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ કોર્ટ સમક્ષ વહીવટીતંત્રનો પક્ષ રજૂ કર્યો હતો.
- માહિતી પૂરી પાડવાનો દાવો: તુષાર મહેતાએ દાવો કર્યો હતો કે વાંગચુકને અટકાયત સંબંધિત બધી માહિતી પૂરી પાડવામાં આવી છે.
- મુલાકાતની મંજૂરી: મહેતાએ એ પણ જણાવ્યું કે વાંગચુકને જોધપુર જેલમાં તેમના ભાઈને મળવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે.
જોકે, કપિલ સિબ્બલે આ દલીલોનો વિરોધ કર્યો અને અટકાયતના આદેશની નકલ તાત્કાલિક પૂરી પાડવા પર ભાર મૂક્યો.
વાંગચુકની અટકાયતનું રાજકીય અને સામાજિક મહત્ત્વ
સોનમ વાંગચુક, જેઓ તેમની શૈક્ષણિક પહેલ માટે જાણીતા છે અને ફિલ્મ ‘થ્રી ઇડિયટ્સ’ ના પાત્ર ‘ફુનસુખ વાંગડુ’ માટે પ્રેરણા સ્ત્રોત માનવામાં આવે છે, તેમની અટકાયતથી લદ્દાખમાં તણાવ વધ્યો છે.
વાંગચુક લદ્દાખના સંવેદનશીલ પર્યાવરણ અને આદિવાસી સંસ્કૃતિના રક્ષણ માટે બંધારણના છઠ્ઠા શિડ્યુલ હેઠળ ખાસ દરજ્જાની માંગણી નું નેતૃત્વ કરી રહ્યા હતા. તેમની અટકાયતને લદ્દાખના સ્થાનિક નેતાઓએ લોકશાહી અધિકારોનું દમન ગણાવ્યું છે. સુપ્રીમ કોર્ટની નોટિસથી હવે કેન્દ્ર સરકારે આ મામલે પોતાનો પક્ષ સ્પષ્ટ કરવો પડશે.
