૫ મિનિટની કસરત: હાઈ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવાની સરળ ચાવી
આજની ભાગદોડભરી જીવનશૈલીમાં, હાઈ બ્લડ પ્રેશર (High Blood Pressure) અથવા હાયપરટેન્શન એક સામાન્ય અને ગંભીર સમસ્યા બની ગઈ છે, જે હવે માત્ર પુખ્ત વયના લોકો પૂરતી સીમિત નથી રહી, પરંતુ બાળકોને પણ અસર કરી રહી છે. બ્લડ પ્રેશર વધવાને કારણે માથાનો દુખાવો, ચક્કર આવવા અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ જેવી અનેક સમસ્યાઓ થાય છે. ઘણા લોકો આ સમસ્યાને નિયંત્રિત કરવા માટે દવાઓનો સહારો લે છે, પરંતુ નિષ્ણાતો માને છે કે જીવનશૈલીમાં નાના ફેરફારો અને એક સરળ કસરત દ્વારા તમે તમારા બ્લડ પ્રેશરને કુદરતી રીતે નિયંત્રિત કરી શકો છો.
આરોગ્ય નિષ્ણાત મનીષ આચાર્ય અનુસાર, જો તમે માત્ર ૫ મિનિટ માટે એક શ્વાસ લેવાની કસરત કરો અને તમારા આહારમાં થોડો ફેરફાર કરો, તો હાઈ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવું ખૂબ જ સરળ બની જશે.
૫ મિનિટની કસરત: હાઈ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવાની સરળ ચાવી
નિષ્ણાત મનીષ આચાર્ય બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવા માટે એક શક્તિશાળી, પરંતુ સરળ શ્વાસ લેવાની તકનીક (Breathing Technique) કરવાની ભલામણ કરે છે. આ કસરત દરરોજ માત્ર ૫ મિનિટ માટે કરી શકાય છે અને તેનાથી તરત રાહત મળી શકે છે.
કસરતની રીત:
૧. જમણું નસકોરું બંધ કરો: સૌપ્રથમ, તમારા જમણા નસકોરાને આંગળીથી હળવેથી બંધ કરો. ૨. ડાબા નસકોરાથી શ્વાસ લો: હવે, તમારા ડાબા નસકોરા દ્વારા ઊંડો શ્વાસ લો. ૩. શ્વાસ રોકો: શ્વાસ લીધા પછી, તેને અંદર ૧૦-૧૨ સેકન્ડ માટે પકડી રાખવાનો પ્રયાસ કરો. ૪. જમણા નસકોરાથી શ્વાસ છોડો: ત્યારબાદ, ડાબું નસકોરું બંધ કરો અને જમણા નસકોરાથી ધીમે ધીમે શ્વાસ બહાર કાઢો. ૫. પુનરાવર્તન: નિષ્ણાતો આ સમગ્ર પ્રક્રિયાને ૫ થી ૬ વખત પુનરાવર્તન કરવાની ભલામણ કરે છે.
આચાર્ય જણાવે છે કે જો તમે આ કસરત કર્યા પછી તમારું બ્લડ પ્રેશર તપાસો, તો તમને તેમાં લગભગ ૧૦-૧૫ ટકાનો ઘટાડો જોવા મળી શકે છે.
આ કસરત કેવી રીતે કામ કરે છે?
આ શ્વાસ લેવાની તકનીક, જેને યોગમાં ‘નાડી શોધન પ્રાણાયામ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે શરીર પર જબરદસ્ત અસર કરે છે.
- ઓક્સિજનનું પ્રમાણ વધે છે: આ તકનીક તમારા શરીરમાં ઓક્સિજનનું પ્રમાણ વધારે છે.
- તણાવ ઘટાડે છે: ઊંડો શ્વાસ લેવાથી નર્વસ સિસ્ટમ શાંત થાય છે, જે તણાવ અને ચિંતાને ઘટાડે છે અને માનસિક શાંતિ પ્રદાન કરે છે.
- હૃદયને મજબૂત બનાવે છે: હૃદયના ધબકારા નિયંત્રિત થવાથી અને રક્તવાહિનીઓ પરનું દબાણ ઘટવાથી તમારું હૃદય પણ મજબૂત બને છે.
- તાત્કાલિક રાહત: આ કસરત માથાનો દુખાવો, ચક્કર અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ જેવા હાઈ બીપીના લક્ષણોમાં પણ રાહત આપે છે.
આહારમાં પરિવર્તન: ‘સફેદ ઝેર’થી દૂર રહો
મનીષ આચાર્ય માત્ર કસરત જ નહીં, પરંતુ આહારમાં નિયંત્રણ રાખવાની પણ સલાહ આપે છે, જે બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવા માટે નિર્ણાયક છે.
નિષ્ણાતોના મતે, હાઈ બીપીના દર્દીઓએ તેમના આહારમાંથી સફેદ મીઠું (White Salt) સંપૂર્ણપણે ટાળવું જોઈએ. સફેદ મીઠામાં સોડિયમનું પ્રમાણ ખૂબ વધારે હોય છે, જે બ્લડ પ્રેશરમાં અચાનક વધારો કરી શકે છે.
અન્ય આહાર ટિપ્સ:
- સિંધવ મીઠું/કાળું મીઠું: જો તમને મીઠું ખાવાની ઈચ્છા હોય, તો તમે તેના બદલે કાળા મીઠા અથવા સિંધવ મીઠાનો ઉપયોગ કરી શકો છો. આ પ્રકારના મીઠામાં સોડિયમનું પ્રમાણ ઓછું હોય છે.
- બ્રેડ અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડ ટાળો: બ્રેડ અથવા તેનાથી બનેલા અન્ય ઉત્પાદનો તેમજ પ્રોસેસ્ડ અને પેકેજ્ડ ફૂડમાં પણ છુપાયેલું સોડિયમ હોય છે, તેથી તે ટાળવું જોઈએ.
આ સરળ શ્વાસ લેવાની કસરતને દૈનિક દિનચર્યાનો ભાગ બનાવવાથી અને આહારમાં સોડિયમનું સ્તર ઘટાડવાથી, તમારા હાઈ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવું ખૂબ સરળ બની જશે. આ નાના ફેરફારો લાંબા ગાળે તમારા જીવનને વધુ સ્વસ્થ અને શાંત બનાવવામાં મદદ કરશે.
