સ્ત્રીઓમાં અંધશ્રદ્ધાનું ઊંડું મૂળ
આજના સમયમાં મહિલાઓ શિક્ષણમાં આગળ વધી રહી છે, પરંતુ છતાં ઘણી હજુ પણ અંધશ્રદ્ધાની ગાઢ જાળમાં ફસાઈ જાય છે. રાજકોટના મનોવિજ્ઞાન ભવન ખાતે ત્રીજા સેમેસ્ટરના વિધાર્થીઓએ ૮૧૦ લોકો સાથે સંવાદ કરી, શિક્ષિત સ્ત્રીઓમાં અંધશ્રદ્ધાના કારણો જાણવાની કોશિશ કરી હતી. આ અભ્યાસમાં ચોંકાવનારા તારણો સામે આવ્યા છે, જે દર્શાવે છે કે માત્ર શિક્ષણ પૂરતું નથી, સમજણ અને આત્મવિશ્વાસ પણ એટલાં જ જરૂરી છે.
અંધશ્રદ્ધા પાછળના મુખ્ય કારણો
ઘરેલું વાતાવરણ અને બાળપણના સંસ્કાર
87 ટકા મહિલાઓએ જણાવ્યું કે બાળપણથી મળેલા ઘરના સંસ્કાર અને માન્યતાઓ તેમના જીવનનો ભાગ બની જાય છે, જે પાછળથી અંધશ્રદ્ધા રૂપે પ્રગટ થાય છે.
લાગણીશીલ સ્વભાવ અને ભયનો અસર
67 ટકા સ્ત્રીઓ લાગણીશીલ અને સંવેદનશીલ હોવાને કારણે ખોટી વાતોમાં ઝડપથી ફસાઈ જાય છે.
મુશ્કેલીઓ દરમિયાન આશ્રયની શોધ
સંતાન ન થવું, તંગહાલી કે બીમારી જેવી પરિસ્થિતિમાં 81 ટકા મહિલાઓ દૈવી શક્તિઓ તરફ વળી જાય છે.
આત્મવિશ્વાસનો અભાવ
78 ટકા સ્ત્રીઓ આત્મવિશ્વાસની ઊણપના કારણે પોતાના નિર્ણય પર વિશ્વાસ ન રાખી શકે અને બહારની ખોટી માન્યતાઓ પર આધાર રાખે છે.
સોશિયલ મીડિયાની ખોટી માહિતી
80 ટકા સ્ત્રીઓ માની રહી છે કે સોશિયલ મીડિયામાં ફરી રહેલી ખોટી વાતોનો અસરો તેમની માન્યતાઓને બદલી નાખે છે.
વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિકોણનો અભાવ
45 ટકા મહિલાઓનું માનવું છે કે વૈજ્ઞાનિક સમજણ ન હોવાને કારણે તેઓ અંધવિશ્વાસમાં ફસાઈ જાય છે.
સામાજિક દબાણ અને રૂઢિઓ
67 ટકા મહિલાઓએ જણાવ્યું કે પરિવાર અને સમાજના દબાણને કારણે પણ તેઓ ખોટી માન્યતાઓ અપનાવે છે.
અધૂરું જ્ઞાન
56 ટકા મહિલાઓ ખોટી માહિતી કે અપૂર્ણ સમજણના કારણે અંધશ્રદ્ધાની પાંખ હેઠળ આવી જાય છે.
ખોટા ઉપાયો તરફ દોરી જતી સમસ્યાઓ
88 ટકા સ્ત્રીઓ ખોટી સૂચનાઓના અમલથી અંધશ્રદ્ધા તરફ વળી રહી છે.
56 ટકા સ્ત્રીઓ માટે આ માન્યતાઓ ધાર્મિક કરતા માનસિક અને સામાજિક દબાણથી ઊભી થાય છે.
58 ટકા સ્ત્રીઓ નબળા મનોબળ અને સહાનુભૂતિની ઈચ્છાથી ખોટા ઉપાયો અપનાવે છે.
હવે શું કરવું જોઈએ?
આ સર્વે સ્પષ્ટ કરે છે કે માત્ર પાત્રસ્નાન જેવા શૈક્ષણિક ડિગ્રીથી અંધશ્રદ્ધા દૂર નહીં થાય. જરૂર છે તો સમજણ, વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિકોણ અને મજબૂત મનોબળ વિકસાવવાની.
સ્ત્રીઓને સાચી માહિતી, મનોવૈજ્ઞાનિક સહાય અને આત્મવિશ્વાસ પૂરું પાડી શકાય તો તેઓ ખોટા ઉપાયો, ધાકધમકી અને ધર્મના નામે થતી ઘૂંટણગીરીમાંથી બહાર આવી શકે.
સમાજે પણ સ્ત્રીઓને સમજીને તેમની ચર્ચાઓમાં અવકાશ આપવો જોઈએ, જેથી તેઓ મૌલિક વિચારો રજુ કરી શકે.
આજના ટેકનિકલ યુગમાં જો શિક્ષિત સ્ત્રીઓ પણ અંધશ્રદ્ધા તરફ વળે છે, તો એ ગંભીર વિચારવાનો વિષય છે. શિક્ષણ સાથે સમજણ અને વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિનો સંયમ એજ સાચો માર્ગ છે.
