શું આ નિર્ણય ન્યાયપાલિકામાં સુધારાની શરૂઆત છે? સુપ્રીમ કોર્ટનો મોટો સંદેશ
૪ ઓગસ્ટના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટની બે જજોની બેન્ચે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના જજ જસ્ટિસ પ્રશાંત કુમાર અંગે એક મહત્વપૂર્ણ આદેશ જારી કર્યો હતો. આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે જસ્ટિસ પ્રશાંત કુમારને ડિવિઝન બેન્ચમાં એક સિનિયર જજ સાથે બેસાડવા જોઈએ અને તેમને સિંગલ બેન્ચમાં ફોજદારી કેસોની સુનાવણી સોંપવી જોઈએ નહીં. આ આદેશ એક ફોજદારી કેસમાં આપેલા તેમના નિર્ણય અંગે આપવામાં આવ્યો હતો, જેને સુપ્રીમ કોર્ટે “ન્યાયની મજાક” ગણાવી હતી.
હકીકતમાં, આ મામલો બે કંપનીઓ વચ્ચેના વાણિજ્યિક વિવાદ સાથે સંબંધિત હતો, જેમાં એક પક્ષે ચુકવણી ન મળવા બદલ ફોજદારી કેસ દાખલ કર્યો હતો. આ કેસમાં, જસ્ટિસ પ્રશાંત કુમારે ૫ મે, ૨૦૨૫ ના રોજના આદેશમાં કહ્યું હતું કે સિવિલ કેસ લાંબા સમય સુધી ચાલે છે, તેથી ફોજદારી કેસ રદ કરવામાં આવશે નહીં. સુપ્રીમ કોર્ટે આ આદેશ પર નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી અને નોટિસ આપ્યા વિના તેને રદ કરી દીધો હતો અને કેસ બીજા જજને સોંપવા કહ્યું હતું.
જોકે, આ આદેશ પછી, ન્યાયિક પ્રણાલીમાં દખલગીરી અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ સહિત ઘણા વરિષ્ઠ ન્યાયાધીશોએ આ આદેશ પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતા. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના ૧૩ ન્યાયાધીશોએ પણ તેમના મુખ્ય ન્યાયાધીશને પત્ર લખીને કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટનો આ આદેશ હાઈકોર્ટની વહીવટી સ્વતંત્રતામાં દખલ કરે છે, જેને સ્વીકારી શકાય નહીં.
આ બધાને ધ્યાનમાં રાખીને, ૮ ઓગસ્ટ ૨૦૨૫ ના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે આ મામલાને ફરીથી સૂચિબદ્ધ કર્યો અને ન્યાયાધીશ જે.બી. પારડીવાલા અને ન્યાયાધીશ આર. મહાદેવનની બેન્ચે અગાઉના આદેશમાં સુધારો કર્યો અને સ્પષ્ટ કર્યું કે તેમનો હેતુ કોઈપણ ન્યાયાધીશને અપમાનિત કરવાનો નથી. તેમણે કહ્યું કે હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ “માસ્ટર ઓફ રોસ્ટર” છે અને સુપ્રીમ કોર્ટ તેમના વહીવટી કાર્યમાં દખલ કરશે નહીં.
અંતે, કોર્ટે તેના જૂના આદેશના ફકરા ૨૫ અને ૨૬ પાછા ખેંચી લીધા અને આ મામલો અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશના વિવેકબુદ્ધિ પર છોડી દીધો. તેણે એ પણ પુનરોચ્ચાર કર્યો કે ન્યાયતંત્રમાં લોકોનો વિશ્વાસ જાળવવો મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં હાઈકોર્ટ અંતિમ અદાલત છે.
