નફરતનું પ્રતીક ફરી સક્રિય? કાર, ઇમારતો પર લોહીના સ્વસ્તિક જોઈ જર્મનીમાં ખળભળાટ
જર્મનીના ઇતિહાસમાં સ્વસ્તિક ધિક્કારના પ્રતીક તરીકે ફેલાયું હતું. હિટલરની સેના પોતાના યુનિફોર્મ પર તેનો ઉપયોગ કરતી હતી. હિટલરે જ જર્મનીમાં યહૂદીઓ વિરુદ્ધ નરસંહાર કર્યો હતો. તેથી તેને નસ્લીય હિંસા અને ધિક્કારના પ્રતીક તરીકે ગણવામાં આવે છે. જર્મનીમાં આ ચિહ્ન અને યહૂદી નરસંહારને નકારવા પર સખત કાયદો છે.
આ જ દેશના હનાઉ શહેરમાં તાજેતરમાં ડઝનબંધ કારો, કેટલાક મેલબોક્સ અને ઇમારતની દીવાલો પર માનવ લોહીથી સ્વસ્તિકના ચિહ્નો બનાવવામાં આવ્યા. આના અચાનક દેખાયા પછી જર્મની પોલીસ તેની સખત તપાસ કરી રહી છે. ઇઝરાયેલ અને હમાસ વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધની વચ્ચે આ પ્રકારના ચિહ્નો દેખાવા સૌને ચિંતામાં મૂકી રહ્યા છે, ખાસ કરીને જે દેશમાં તેનો ઇતિહાસ ઘણો ડરામણો રહ્યો હોય.
જર્મન પોલીસની સઘન તપાસ
જર્મની પોલીસના પ્રવક્તા થોમસ લિપોલ્ડે ગુરુવારે જણાવ્યું કે બુધવાર રાત્રે અધિકારીઓને સૂચના મળી જ્યારે એક વ્યક્તિએ જણાવ્યું કે તેને એક ઊભેલી કારના બોનેટ પર લાલ રંગના પ્રવાહીથી બનેલો સ્વસ્તિકનો આકાર દેખાયો. વિશેષ તપાસથી એ પુષ્ટિ થઈ કે તે પદાર્થ માનવ રક્ત હતો.
પોલીસે જણાવ્યું કે લગભગ 50 કારોને આવી જ રીતે અપમાનજનક ઢંગથી ખરાબ કરવામાં આવી છે. લિપોલ્ડે કહ્યું કે આ ઘટનાની પાછળનું કારણ સંપૂર્ણપણે અસ્પષ્ટ છે. તેમણે જણાવ્યું કે તપાસકર્તાઓને હજી સુધી એ નથી ખબર પડી કે વિશેષ કારો, મેલબોક્સ અને ઇમારતોને નિશાન બનાવવામાં આવી હતી કે પછી સ્વસ્તિક અનિયમિત એટલે કે રેન્ડમ ઢંગથી બનાવવામાં આવ્યા હતા.
લિપોલ્ડે એ પણ કહ્યું કે કારો અને ઇમારતો પર કેટલાક અન્ય અસ્પષ્ટ ચિહ્નો અને રેખાચિત્રો પણ મળી આવ્યા છે. તેમણે જણાવ્યું કે હજી સુધી એ નથી ખબર પડી કે આની પાછળ કોણ છે કે રક્ત ક્યાંથી આવ્યું, અને ન તો અધિકારીઓને આ ઘટનાથી કોઈના ઘાયલ થવાની કોઈ જાણકારી મળી છે. હાલમાં પોલીસ સંપત્તિને નુકસાન પહોંચાડવા અને ગેરબંધારણીય સંગઠનોના પ્રતીકોના ઉપયોગના કેસોની તપાસ કરી રહી છે.
જર્મનીમાં ધિક્કારનું ચિહ્ન ગણાય છે સ્વસ્તિક
જર્મનીમાં નાઝી પ્રતીકોનું પ્રદર્શન ગેરકાનૂની છે. આમાં સ્વસ્તિક પણ સામેલ છે.
- સ્વસ્તિકને વ્યાપકપણે ધિક્કારનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે, જે હોલોકોસ્ટની પીડા અને નાઝી જર્મનીના અત્યાચારોની યાદ અપાવે છે.
- આ હોલોકોસ્ટમાં 60 લાખ યહૂદીઓને મારવામાં આવ્યા હતા, જે દ્વિતીય વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન માનવ ઇતિહાસની સૌથી ક્રૂરતમ ઘટનાઓમાંની એક હતી.
- હિટલરની હાર પછી આખી ઘટનાનો ખુલાસો થયો. શ્વેત વર્ચસ્વવાદી (White Supremacist), નવ-નાઝી સમૂહ (Neo Nazi) અને તોડફોડ કરનારા દ્વિતીય વિશ્વયુદ્ધની સમાપ્તિ પછી પણ તેને ડર અને નફરત ફેલાવવા માટે ઉપયોગ કરતા રહ્યા છે.
FYI @NMalliotakis
Please call it by its actual name – ‘Hakenkruez,’ the name Hitler himself used for it, inspired from a hooked Christian cross he saw in his boarding school, the Benedictine monastery, in Lambach Austria.
It was in the translation of Hilter’s book ‘Mein Kampf’… https://t.co/E6DwQbt0vv pic.twitter.com/DGavVnEOXm
— Monidipa Bose – Dey (মণিদীপা) (@monidipadey) November 6, 2025
‘સ્વસ્તિક’ અને ‘હાકનક્રોયત્સ’ વચ્ચેનો સાંસ્કૃતિક તફાવત
જોકે, તાજેતરના દિવસોમાં ભારતીયો તરફથી હિટલર દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાયેલા ચિહ્નને નકારવાનું અભિયાન ચાલી રહ્યું છે. હિટલરના ચિહ્નને હાકનક્રોયત્સ (Hakenkruez) જણાવવામાં આવી રહ્યું છે.
- આ વાતમાં સચ્ચાઈ પણ નજર આવે છે, કારણ કે હિટલર દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાયેલા ચિહ્નમાં તે ઘૂમેલું (tilted) દેખાય છે, જ્યારે હિંદુ પૂજા પદ્ધતિઓમાં ઉપયોગમાં લેવાતું સ્વસ્તિક સીધા સ્વરૂપમાં છે.
- કોલિશન ઑફ હિંદુ ઑફ નૉર્થ અમેરિકા આ સંબંધમાં પોતાની વેબસાઇટ પર પુરાવા રજૂ કરે છે. તેમની વેબસાઇટ મુજબ આ એક એવું ચિહ્ન છે, જેનો સદીઓથી વિવિધ સંસ્કૃતિઓમાં ઉપયોગ થતો આવ્યો છે.
મોનિદીપા બોઝ – ડે (Monidipa Bose – Dey) નામના એક X યુઝરે આ સંબંધમાં પોતાના વિચારો રજૂ કર્યા છે:
- તેમણે દાવો કર્યો કે એડોલ્ફ હિટલરે પોતાના શાસનકાળમાં તે પ્રતીકને હાકનક્રોયત્સ (Hakenkreuz) કહ્યું હતું. આ જર્મન શબ્દ છે, જેનો અર્થ છે હૂકવાળો ક્રોસ અથવા “hooked cross”.
- આ નામ હિટલરને તે સમયે પ્રેરણા તરીકે મળ્યું જ્યારે તે ઑસ્ટ્રિયાના લૈંબાખમાં સ્થિત એક બેનેડિક્ટાઇન મઠ (Benedictine monastery)માં વિદ્યાર્થી હતો. ત્યાં તેણે એક “hooked Christian cross” જોયો હતો, જે પછીથી તેના નાઝી પ્રતીકનો પાયો બન્યો.
- 1939માં જ્યારે જેમ્સ મર્ફીએ હિટલરની પુસ્તક મીન કામ્ફ (Mein Kampf)નો અંગ્રેજી અનુવાદ કર્યો, ત્યારે તેમણે જાણી જોઈને કે વ્યૂહાત્મક રીતે Hakenkreuz શબ્દને હટાવીને તેની જગ્યાએ Swastika શબ્દનો ઉપયોગ કર્યો.
- સ્વસ્તિક મૂળ રૂપે એક પ્રાચીન હિંદુ, બૌદ્ધ અને જૈન ધાર્મિક પ્રતીક છે, જે શુભતા, સમૃદ્ધિ અને કલ્યાણનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
- આ રીતે, મર્ફીના અનુવાદે એક રીતે નાઝી પ્રતીકને ‘હિંદુ સ્વસ્તિક’ સાથે જોડી દીધું, જેનાથી આ પવિત્ર ભારતીય પ્રતીકની વૈશ્વિક સ્તર પર ખોટી ઓળખ બની ગઈ અને તે આજે પણ પશ્ચિમી દુનિયામાં એક ગેરસમજ તરીકે મોજૂદ છે.
હનાઉ શહેર પાંચ વર્ષ પહેલા પણ ચર્ચામાં હતું, જ્યારે એક જર્મન હુમલાખોરે એક હુક્કા બારમાં ગોળીબાર કરીને નવ ઇમિગ્રન્ટ્સની હત્યા કરી દીધી હતી. આ દ્વિતીય વિશ્વયુદ્ધ પછી જર્મનીમાં ઘરેલું આતંકવાદના સૌથી ભીષણ મામલાઓમાંનો એક હતો.
