AI: નોકરીઓનું ભવિષ્ય અને માનવજાતની ‘છેલ્લી શોધ’
આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ઝડપથી વિકસિત થઈ રહ્યું છે, અને તેનાથી સમાજ અને અર્થતંત્ર પર ઊંડી અસર થવાની સંભાવના છે. પ્રખ્યાત AI નિષ્ણાત ડૉ. રોમન યામ્પોલ્સ્કીએ આ મુદ્દાઓ પર ગંભીર ચેતવણી આપી છે. તેઓ માને છે કે AI માનવતાની ‘છેલ્લી શોધ’ સાબિત થઈ શકે છે, કારણ કે તે જૂની નોકરીઓનું સ્થાન લેશે અને નવી નોકરીઓ પણ જાતે જ ઊભી કરશે, જેના કારણે માનવ રોજગારીનું અસ્તિત્વ ખતરામાં આવી જશે.
2030 સુધીમાં 99% નોકરીઓ પર જોખમ
ડૉ. યામ્પોલ્સ્કીની મુખ્ય આગાહી એ છે કે 2030 સુધીમાં, AI 99% માનવ નોકરીઓને સમાપ્ત કરી શકે છે. તેમના મતે, આ પરિવર્તન ભૂતકાળની ઔદ્યોગિક ક્રાંતિથી અલગ હશે. અગાઉ, મશીનોએ જૂના કામોને બદલી નાખ્યા, પરંતુ તેનાથી નવા પ્રકારની નોકરીઓ પણ ઊભી થઈ. પરંતુ AIના કિસ્સામાં, તે માત્ર હાલની નોકરીઓને જ નહીં, પરંતુ ભવિષ્યની સંભવિત નોકરીઓને પણ જાતે જ સંભાળી લેશે.
કઈ નોકરીઓ પર સૌથી વધુ ખતરો છે?
સૌ પ્રથમ, કમ્પ્યુટર પર આધારિત નોકરીઓ, જેમ કે લેખન, ડિઝાઇનિંગ, ડેટા એન્ટ્રી અને કોડિંગ, સૌથી પહેલા અસરગ્રસ્ત થશે. ત્યાર બાદ, રોબોટ્સ અને AI, સફાઈ, ફેક્ટરીના કામ અને ડિલિવરી જેવા શારીરિક શ્રમવાળા કાર્યો પણ સંભાળી લેશે. વેમો જેવી સ્વ-ડ્રાઇવિંગ કાર પહેલેથી જ લાખો ડ્રાઇવરો માટે જોખમ ઊભું કરી રહી છે.
શું કોઈ નોકરીઓ બચશે?
ડૉ. યામ્પોલ્સ્કી માને છે કે ખૂબ જ ઓછી નોકરીઓ બાકી રહેશે. આ એવી ભૂમિકાઓ હશે જ્યાં માનવ સ્પર્શ અને હાજરી અત્યંત જરૂરી હશે, જેમ કે શ્રીમંત લોકો માટે પરંપરાગત એકાઉન્ટન્ટ અથવા હાથથી બનાવેલી વસ્તુઓના કલાકારો. જોકે, આ એક નાનું અને વિશિષ્ટ બજાર હશે.
ભવિષ્યની દુનિયા અને સામાજિક પડકારો
જો AI બધી નોકરીઓ ખતમ કરી દે, તો તેના બે પાસાઓ હશે. એક તરફ, બધું સસ્તું થઈ જશે અને સરકારો મૂળભૂત જરૂરિયાતો મફતમાં પૂરી પાડી શકશે. પરંતુ બીજી બાજુ, લોકો પાસે કરવા માટે કંઈ નહીં રહે. 60-80 કલાકના કામના અઠવાડિયા સમાપ્ત થઈ જવાથી, લોકો ખોવાઈ ગયાનો અનુભવ કરશે, જેનાથી ગુનાઓ અને સામાજિક અરાજકતા વધી શકે છે. ડૉ. યામ્પોલ્સ્કી ચેતવણી આપે છે કે હાલમાં સરકારો પાસે આ ભવિષ્ય માટે કોઈ નક્કર યોજના નથી.
આખરે, ડૉ. યામ્પોલ્સ્કી સલાહ આપે છે કે આપણે AIના વિકાસ પર ધ્યાન રાખવું જોઈએ અને તેને યોગ્ય રીતે નિયંત્રિત કરવો જોઈએ. જો આપણે ફક્ત ‘સાંકડી AI’ (જે ચોક્કસ કાર્યો માટે હોય છે) પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ, તો આપણે ‘સુપર AI’ના જોખમને ટાળી શકીએ છીએ, જે માનવજાત માટે મોટો ખતરો બની શકે છે. આ પડકારનો સામનો કરવા માટે વૈશ્વિક સહયોગ અને જાગૃતિ જરૂરી છે.
