થાઈલેન્ડ અને કંબોડિયા વચ્ચે ફરી તણાવ, પ્રીહ વિહાર મંદિર વિવાદનું મૂળ બન્યું
થાઈલેન્ડ અને કંબોડિયા વચ્ચે લાંબા સમયથી ચાલી રહેલો સરહદી વિવાદ ફરી એકવાર વકરી રહ્યો હોય તેવું લાગે છે. તાજેતરમાં, થાઈલેન્ડે કંબોડિયા પર હવાઈ હુમલો કર્યો છે, જેના પછી બંને દેશો વચ્ચે લશ્કરી તણાવ વધુ વધ્યો છે. આ સંઘર્ષનું મૂળ છે – પ્રીહ વિહાર મંદિર, જે બંને દેશોની સરહદો વચ્ચે સ્થિત છે અને વર્ષોથી વિવાદનું કારણ રહ્યું છે.
પ્રીહ વિહાર મંદિર વિવાદ શું છે?
પ્રીહ વિહાર મંદિર એ 11મી સદીનું ઐતિહાસિક હિન્દુ મંદિર છે જે ડાંગ્રેક પર્વતમાળા પર સ્થિત છે. આ પર્વત થાઈલેન્ડ અને કંબોડિયાની સરહદ પર આવે છે. ઇતિહાસની વાત કરીએ તો, આ વિવાદ 1907 માં શરૂ થયો હતો, જ્યારે કંબોડિયા ફ્રેન્ચ વસાહત હતું. ફ્રાન્સ દ્વારા બનાવેલા નકશામાં મંદિરને કંબોડિયાનો ભાગ દર્શાવવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે થાઈલેન્ડે આ દાવાને નકારી કાઢ્યો હતો.
1962 માં, આંતરરાષ્ટ્રીય ન્યાય અદાલત (ICJ) એ મંદિરને કંબોડિયાનો ભાગ તરીકે માન્યતા આપી હતી, પરંતુ મંદિરની આસપાસની જમીન પરનો વિવાદ યથાવત રહ્યો હતો. બંને દેશોએ અલગ અલગ દાવા કર્યા, અને સમયાંતરે આ વિસ્તારમાં અથડામણો પણ થઈ.
વધતો તણાવ અને આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકારણ
આ મામલો હવે મંદિર પૂરતો મર્યાદિત નથી રહ્યો. અહેવાલો અનુસાર, કંબોડિયાની નજર થાઈલેન્ડના ગેસ અને તેલ ભંડાર પર છે, જે વિવાદિત વિસ્તારની આસપાસ સ્થિત છે. તે જ સમયે, ચીન પણ આ વિસ્તારમાં પોતાનો દબદબો મજબૂત કરી રહ્યું છે. ચીનનું કંબોડિયામાં મોટું રોકાણ છે, જેમાં રીમ નેવલ બેઝ જેવા મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ્સનો સમાવેશ થાય છે. અમેરિકા ચીનના વધતા પ્રભાવથી સાવધ છે અને થાઈલેન્ડને ટેકો આપી રહ્યું છે.
❗️🇹🇭⚔️🇰🇭 – Thai and Cambodian soldiers clashed along the Ta Muen Thom border near the Cassia tree line, exchanging artillery fire and prompting local evacuations.
The Royal Thai Army urged the public and media to avoid sharing images of military movements to protect national… pic.twitter.com/GvxHjVLRPc
— 🔥🗞The Informant (@theinformant_x) July 24, 2025
તાજેતરમાં, થાઈલેન્ડની રાજનીતિ પણ આ વિવાદથી પ્રભાવિત થઈ હતી. થાઈલેન્ડના વડા પ્રધાન પટોંગટાર્ન શિનાવાત્રાને એક નિવેદનને કારણે તેમના પદ પરથી હટાવવામાં આવ્યા હતા જેમાં તેમણે કંબોડિયાના ભૂતપૂર્વ નેતા હુન સેનને ‘કાકા’ તરીકે સંબોધ્યા હતા. આ નિવેદનને રાષ્ટ્રીય ગૌરવ સાથે જોડાયેલું માનવામાં આવતું હતું.
Relations between Cambodia and Thailand have deteriorated significantly since May, when a Cambodian soldier was killed in a clash on the disputed border.
Check our Thai-Cambodia dispute timeline here.https://t.co/ztChrnvmee pic.twitter.com/unsqNeL3fS
— Nikkei Asia (@NikkeiAsia) July 24, 2025
આ મામલો ICJમાં જઈ શકે છે, બંને દેશો લશ્કરી તૈયારીઓમાં વ્યસ્ત છે
કંબોડિયાએ આ મુદ્દાને ફરીથી આંતરરાષ્ટ્રીય ન્યાયાલયમાં લઈ જવાની ચેતવણી આપી છે, જ્યારે થાઈલેન્ડ કહે છે કે તે શાંતિપૂર્ણ વાતચીત દ્વારા ઉકેલ ઇચ્છે છે. પરંતુ પરિસ્થિતિ કંઈક અલગ જ તરફ ઈશારો કરી રહી છે – કંબોડિયામાં ફરજિયાત લશ્કરી ભરતી લાગુ કરવામાં આવી છે અને સરહદી વિસ્તારોમાં લશ્કરી પ્રવૃત્તિઓમાં વધારો થયો છે.
આખું વિશ્વ આ સંઘર્ષનો શાંતિપૂર્ણ ઉકેલ ઇચ્છે છે, પરંતુ રાજદ્વારી અને વ્યૂહાત્મક વિકાસને જોતા એવું લાગે છે કે તણાવ વધુ ગાઢ બનવા જઈ રહ્યો છે.
