ભારત-અમેરિકા વચ્ચે ટૂંક સમયમાં ટ્રેડ ડીલ થઈ શકે છે, નવેમ્બરમાં મોટી જાહેરાતની શક્યતા
ભારત અને અમેરિકા હવે ટૂંક સમયમાં એવા મુકામ પર પહોંચી શકે છે જ્યાંથી વ્યાપારી ભાગીદારીનો નવો દોર શરૂ થશે. લાંબા સમયથી ચાલી આવતી વાતચીત અને ટેરિફ વિવાદ પછી, બંને દેશો હવે સમજૂતીની ખૂબ નજીક છે. આ ડીલ માત્ર બંને અર્થતંત્રો માટે જ નહીં, પરંતુ વૈશ્વિક વેપાર સંતુલન માટે પણ એક મોટું પગલું સાબિત થઈ શકે છે.
ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે પ્રસ્તાવિત દ્વિપક્ષીય વ્યાપાર સમજૂતી (Bilateral Trade Agreement – BTA) હવે લગભગ તૈયાર છે. PTI ના એક અહેવાલ મુજબ, બંને દેશોના અધિકારીઓ આ સમજૂતીની અંતિમ ભાષા અને ઔપચારિકતાઓને નક્કી કરવામાં વ્યસ્ત છે. સૂત્રો અનુસાર, વાતચીતના મોટાભાગના મુદ્દાઓ પર હવે બંને પક્ષો સહમત છે અને મતભેદો ખૂબ ઓછા બાકી છે.
સરકારી સૂત્રોએ જણાવ્યું કે વેપાર સમજૂતી પર વાતચીત સતત આગળ વધી રહી છે અને કોઈ નવા મુદ્દાએ વાટાઘાટોની ગતિને રોકી નથી. અધિકારીએ જણાવ્યું, ‘અમે મોટાભાગના મુદ્દાઓ પર સહમત છીએ અને હવે માત્ર અંતિમ સ્વરૂપ આપવાનું બાકી છે.’
પાંચ તબક્કાની વાટાઘાટો પછી બની સહમતિ
ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે BTA ના પ્રથમ તબક્કા માટે અત્યાર સુધીમાં પાંચ તબક્કાની વાટાઘાટો થઈ ચૂકી છે. આ બેઠકોમાં બંને દેશોએ વેપાર સંબંધિત મુખ્ય શરતો પર વ્યાપક ચર્ચા કરી છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે હવે વાટાઘાટો એક નિર્ણાયક વળાંક પર પહોંચી ગઈ છે. એવી અપેક્ષા છે કે નવેમ્બરના અંત સુધીમાં સમજૂતીની જાહેરાત થઈ શકે છે.
વાણિજ્ય મંત્રી પીયૂષ ગોયલે પણ સંકેત આપ્યો હતો કે બંને દેશો નવેમ્બર સુધીમાં સમજૂતીને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે કામ કરી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું હતું કે વાતચીત સતત ચાલી રહી છે અને વિવિધ સ્તરો પર બંને પક્ષો સકારાત્મક વલણ અપનાવી રહ્યા છે.
ટેરિફ વિવાદનો ઉકેલ ટૂંક સમયમાં?
ભારતના મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર વી. અનંત નાગેશ્વરને પણ તાજેતરમાં વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે ચાલી રહેલો ટેરિફ વિવાદ આગામી બે મહિનામાં ઉકેલાઈ શકે છે. તેમનું કહેવું છે કે અમેરિકા દ્વારા લાદવામાં આવેલા 25% ના વધારાના શુલ્કને હટાવવા પર ટૂંક સમયમાં સહમતિ બની શકે છે.
નાગેશ્વરને કોલકાતામાં આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં કહ્યું, ‘મારી પાસે કોઈ આંતરિક માહિતી નથી, પરંતુ મને વિશ્વાસ છે કે આવનારા કેટલાક મહિનાઓમાં આ મુદ્દો ઉકેલાઈ જશે અને ટેરિફ શુલ્ક સમાપ્ત કરી દેવામાં આવશે.’
વિવાદનું મૂળ અને વર્તમાન સ્થિતિ
ટેરિફ વિવાદ ત્યારે શરૂ થયો જ્યારે અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ભારત દ્વારા રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાનો હવાલો આપીને ભારતીય માલ પર 25% વધારાનો શુલ્ક લગાવ્યો હતો. અમેરિકા ઈચ્છે છે કે ભારત રશિયા પાસેથી તેલની ખરીદી ઘટાડે અને ઊર્જા આયાત માટે અમેરિકા અને તેના સહયોગી દેશો પર વધુ ભરોસો કરે. વર્તમાનમાં ભારત તેના કુલ ક્રૂડ તેલનો લગભગ 34% રશિયા પાસેથી અને લગભગ 10% અમેરિકા પાસેથી આયાત કરે છે. જોકે આ મતભેદો હોવા છતાં, બંને દેશો હવે વ્યાપારી ભાગીદારીને મજબૂત કરવાની દિશામાં એકમત છે.
ASEAN સમિટમાં થઈ શકે છે જાહેરાત
અમેરિકા ભારતનો સૌથી મોટો વેપારી ભાગીદાર છે. નાણાકીય વર્ષ 2025 માં અમેરિકાને ભારતની નિકાસ 86.51 અબજ ડોલર રહી, જેનાથી તે ભારત માટે સૌથી મોટું નિકાસ બજાર બની ગયું. સંકેતો મળી રહ્યા છે કે ASEAN સમિટ દરમિયાન આ વેપાર સમજૂતીની ઔપચારિક જાહેરાત થઈ શકે છે. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી આ બેઠકમાં વર્ચ્યુઅલી ભાગ લેશે.
